ކޯވިޑް19 ކާރިސާއަކީ މި ޖީލުގެ ހަދާނުގައި ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތި ވެގެންދިޔަ ސިއްޙީ އެންމެ ނުރައްކާތެރި އާލަމީ ވަބާއެވެ. އަދި މި ސިއްޙީ ކާރިސާއާއި ހަގުރާމަކޮށް، ދުނިޔޭގެ ބައެއް ގައުމުތަކަށް ވަރުބަލި ކަމާއި މާޔޫސްކަން ވެރިކުރުވާފައި ވާއިރު، ކޯވިޑްގެ ނުރައްކާތެރިކަން އަދިވެސް ދަނީ ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް މަތި ވަމުންނެވެ.
މިގޮތުން ފާއިތުވެދިޔަ އަހަރު ނިމެމުން ދަނިކޮށް، އެފްރިކާ ބައްރުން އުފަންވެގެން އައި، ކޯވިޑްގެ އާ ވޭރިއެންޓް އޮމިކްރޮން ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ފެތުރި، އަދި މި ވޭރިއެންޓުން ބަލިވަމުންދާ މީހުންގެ އަދަދުތައް ދަނީ އާދަޔާ ޚިލާފަށް މަތިވަމުންނެވެ. މިގޮތުން ސިއްޙީ މާހިރު ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި، ދުނިޔޭގެ އެކި ކަން ކޮޅުތަކަށް ބަލާއިރު، މި ވައިރަސް މިހާރު އެންމެ ބާރަށް ފެތުރެމުންދާ އެއް ސަރަހައްދު ކަމުގައިވާ ޔޫރަޕް ބައްރުގައި އަންނަ މާރޗް މަސް ނިމެން ވާއިރަށް އެ ބައްރުގެ މުޅި އާބާދީގެ %50 މީހުން ކޯވިޑަށް ޕޮޒިޓިވް ވެގެން ދާނެއެވެ.
ކޯވިޑް19ގައި މިހާތަނަށް އާންމު ވެގެން ގޮސްފައިވާ ވޭރިއެންޓްތަކާ އަޅާ ބަލާއިރު، އޮމިކްރޮން ވޭރިއެންޓް ފާހަގަ ވެގެން ގޮސްފައިވަނީ، މި ވޭރިއެންޓުން ބަލީގެ ހާލަތު އާދަޔާ ޚިލާފަށް ގޯސްކޮށް ނުދޭ، އެހެންނަމަވެސް ފަސޭހައި ބަލި ޖައްސާދޭ ވައިރަހެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ގައުމުތަކުގައި ގިނަ ބަޔަކަށް ފަސޭހައިން ބަލި ޖައްސާ، އަދި ސިއްޙީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ފަރުވާ ދޭންޖެހޭ މީހުންގެ ނިސްބަތް އާދަޔާ ޚިލާފަށް އިތުރުވެ، ގައުމުތަކުގެ ސިއްޙީ ނިޒާމުތަކަށް ނުކަތާ ވަރަށް "ލޯޑް" ބޮޑުވެގެން ދިއުމަކީ، މިހާރު ދުނިޔެ ތަޖުރިބާ ކުރަމުންދާ ކޯވިޑް ރާޅުގެ އެންމެ ބޮޑު ނުރައްކަލުގެ ގޮތުގައި ފާހަގަވާން އޮތް ކަމެވެ.
އަދި މިހާތަނަށް ކޯވިޑާއި ދެކޮޅަށް ހޯދިފައިވާ ހަމަ އެކަނި، އެއަށް ބަރޯސާ ވެވޭ ފަރުވާއަކީ، މިބައްޔާއި ދެކޮޅަށް އީޖާދު ކޮށްފައިވާ ވެކްސިންތައް ކަމަށް ވުމާއިއެކު، ވެކްސިން ޖަހައިގެން މެނުވީ ބައްޔާއި ދެކޮޅަށް ފުރިހަމަ ރައްކާތެރިކަން ލިބިދެވޭނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން މިހާތަނަށް ހޯދިފައެއް ނުވެއެވެ.
ވެރިރަށް މާލޭގެ ހާލަތު!
ރާއްޖޭގ ރަށްތަކުގެ ތެރެއިން ވެރިރަށް މާލެއަކީ ފެށުނީއްސުރެ ކޯވިޑްގެ ހާލަތު އެންމެ ގޯސް ސިޓީއެވެ. މީގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ސަބަބަކީ މާލެ ތޮއްޖެހިފައި އޮތުމާއި، ތަނުގެ ކާރު ބާރޫ ބޮޑު ކަމެވެ.
މިގޮތުން އެޗްޕީއޭއިން އެންމެ ފަހުން އާންމު ކޮށްފައިވާ މައުލުމާތުތަކަށް ބަލާއިރު، އިއްޔެ އެކަނިވެސް ރާއްޖެއިން އިތުރު 2،707 މީހުން ވަނީ ކޯވިޑަށް ޕޮޒިޓިވް ވެފައެވެ. މީގެ ތެރެއިން 1،420 މީހުންނަކީ މާލެއިން ޕޮޒިޓިވްވި މީހުންނެވެ. އަދި މި އަދަދުތަކާއެކު، އެންމެ ހަފްތާއެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖެއިން ކޯވިޑަށް ޕޮޒިޓިވް ވީ މީހުންގެ ނިސްބަތް މިވަނީ 15 ހާހުން މައްޗަށް އަރާފައެވެ. މިއީ، ފާއިތުވެދިޔަ އަހަރުގެ އެޕްރިލް އަދި މޭ ހާތަނުގައި ކޯވިޑްގެ ހާލަތު ރާއްޖޭގައި އެންމެ ގޯސްވެގެން ދިޔަ ދުވަސްވަރުވެސް ކޯވިޑަށް ޕޮޒިޓިވް ވަމުން ގޮސްފައިވާ މިންވަރަށްވުރެ މަތީ އަދަދުތަކެއްކަން ފާހަގަ ކޮށްލެވެ.
އަދި އޮމިކްރޮން ވޭރިއެންޓް ދުނިޔޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި ފެތުރެން ފަށާ، ރާއްޖޭގައިވެސް މި ވޭރިއެންޓްގެ ޒަރީއާއިން ބަލިޖެހެމުންދާ ނިސްބަތް އާދަޔާ ޚިލާފަށް މަތިވާން ފެށިފަހުން، ފާއިތުވެދިޔަ ހަފްތާއެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި 5 މީހަކު މިވަނީ މިބަލީގައި ނިޔާވެފައެވެ. މީގެ އިތުރުން، ރާއްޖެއިން ކޯވިޑަށް ފަރުވާދޭ މީހުންގެ ތެރެއިން ހޮސްޕިޓަލުގައި އެޑުމިޓްކޮށްގެން ފަރުވާ ދޭމީހުންގެ އަދަދު މިހާރުވަނީ 50 އިން މައްޗަށް އަރައިފައެވެ. އެޗްޕީއޭއިން އެންމެ ފަހުން އާންމު ކޮށްފައިވާ ތަފާސް ހިސާބުތަކަށް ބަލާއިރު 52 މީހަކަށް މިހާރު އަންނަނީ ހޮސްޕިޓަލުގައި އެޑްމިޑްކޮށްގެން ފަރުވާ ދެމުންނެވެ. މިއީ މިފަހުން އެންމެ ގިނަ އަދަދަކަށް އެޑްމިޓްކޮށްގެން ކޯވިޑަށް ފަރުވާދޭންފެށި ފަހަރެވެ.
އެހެންކަމުން ބެލެވޭ ގޮތުގައި، ވެރިރަށް މާލޭގައި ކޭސްތައް އިތުރުވަމުންދާ ނިސްބަތަށް ބަލާއިރު، ކޯވިޑްގެ ނުރައްކާ ކުރިމަތިވެފައި ނުވާ ގޭބިސީއެއް މިހާރު މާލޭގެ ނުހުންނާނޭ ކަމުގައި ދެންނެވެން އެބަ އޮތެވެ. އަދި މިބައްޔާއި ދެކޮޅަށް ފާއިތުވި ދެ އަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ކުރަމުން ގޮސްފައިވާ މިހަގުރާމާގައި، މި މިންވަރަށް ބަލީގެ ނުރައްކާ ދިވެހި މުޖުތަމަޢުގެ ތެރޭގައި އާންމުވެގެން ގޮސްފައި ނުވާކަންވެސް ފާހަގަ ކޮށްލަން ޖެއެވެ. ސަބަބަކީ، ވެރިރަށް މާލެއަކީ ރާއްޖެތެރެއިން ބޭސްފަރުވާއަށް އެތައް ބަޔަކު ދަތުރު ކުރާ، އަދި ކުދިކުދި ގޭބިސީތަކުގައި އުމުރުން ދުވަސްވީ އެތައްބަޔަކު ދިރިއުޅެމުންދާ ތަނަކަށް ވެފައި، ވިޔަފާރިއާއި އެނޫންވެސް ގިނަ ކަންކަމާއި ގުޅިގެން ކާރޫ ބާރޫ ބޮޑު ސިޓީއަކަށް ވުމުން، މިހާރު ބަލި އާންމުވަމުން ގޮސްފައިވާ މިންވަރުން، ސިއްޙީ ނިޒާމުގެ ބަލިކަށިކަން ހުރި އެތައްބަޔަކު ބައްޔަށް ހުށަހެޅިގެން ދިއުމުގެ ނުރައްކާ އިންތިހާއަށް މަތިވެގެން ގޮސްފައި ވާތީވެސް މެއެވެ.
ވެކްސިން ނުޖަހާ މީހުންނާ ދެކޮޅަށް ފިޔަވަޅު!
ކޯވިޑް19 އަކީ، ގައިންގަޔަށް ފެތުރޭ، އަދި މުޅި ދުނިޔޭގައި ފެތުރެމުންދާ ބައްޔަކަށް ވުމާއެކު، މި ބަލި ޖެހުމަށްފަހު، ބަލީގެ ނުރައްކާ އެކަކުގެ ކިބައިން އަނެކަކާ ހަމައަށް ފޯރައެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ބަލިން ރައްކާތެރި ވުމުގައި، ތިމާއަށް ލިބޭ ރައްކާތެރިކަން ވެގެން ދަނީ އަނެކާއަށްވެސް ލިބޭ ރައްކާތެރިކަން ކަމުގައެވެ.
އަދި މިގޮތުން، މިބައްޔާއި ދެކޮޅަށް މިހާރު ފޯރުކޮށްދެވެން އޮތް އެންމެ ބޮޑު ރައްކާތެރިކަމަށް ވެގެން ދަނީ ކޯވިޑް19އާއި ދެކޮޅަށް އީޖާދުކޮށްފައިވާ ވެކްސިން ތަކެވެ. އަދި، ވެކްސިން ދީގެން މުޅި މުޖުތަމަޢުތަކަށް ރައްކާތެރިކަން ފޮރުކޮށް ދިނުމުގެ މުހިންމުކަން ބޮޑުވެ ދުނިޔޭގެ ބައެއް ގައުމުތަކުގައި، ވެކްސިން ޖެހުން މަޖުބޫރު ކޮށްފައިވާކަންވެސް މި ފުރުސަތުގައި ފާހަގަ ކޮށްލަން ޖެހެއެވެ.
މިގޮތުން ޔޫރަޕް ބައްރަށް ބަލާއިރު އޮސްޓްރިއާ ހިމެނިގެން ގޮސްފައިވަނީ ކޯވިޑް ވެކްސިން ޖެހުން ސަރުކާރުގެ ފަރާތުން ރަސްމީކޮށް މަޖުބޫރު ކުރި ޔޫރަޕްގެ ފުރަތަމަ ގައުމު ކަމުގައެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ސައުދީ އަރަބިއާ ފަދަ ބައެއް ގައުމުތަކުގައި ވެކްސިން ނުޖަހާ ފަރާތްތަކަށް އެގައުމަށް އެތެރެ ވުމާއި، އަދި ގައުމުން ފުރައިގެން ދިއުން މަނާ ކުރުމުގެ އިތުރުން، އާންމު އެއްވުންތަކާއި، ޝޮޕިންގ މޯލްތަކާއި ސަރުކާރުގެ އިމާރާތްތަކަށް ވަނުންވެސް ވަނީ މަނާ ކޮށްފައެވެ.
ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ ކުޑަކަމާއެކު، އާބާދީގެ ބޮޑު ބަޔަކަށް މިހާތަނަށް ވެކްސިން ދީ ފުރިހަމަ ކޮށްފައި ވާއިރު، އެޗްޕީއޭއިން މިހާރު ދަނީ ބޫސްޓަރ ޑޯޒް ޖަހަމުންނެވެ. އަދި ވައިރަސް ފެތުރެމުންދާ ބާރުމިނަށް ބަލާ، ވެކްސިން ޖެހުމަށް އިތުރަށް ބާރު އެޅުމުގެ ގޮތުން، ކޮވިޑް-19 އިން ދިފާއު ވުމަށް ފަށައިފައިވާ ވެކްސިން ޕްރޮގްރާމްގެ ތެރެއިން ބޫސްޓާ ޑޯޒް — ތިން ވަނަ ޑޯޒް — ނުޖަހާ މީހުންނަށް ލުއި ނުދޭން މަޝްވަރާ ކުރަމުން އަންނަ ކަމަށް ސަރުކާރުން ވަނީ ބުނެފައެވެ.
ސަރުކާރުގެ އޮފިޝަލުން ހާމަ ކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި، އެކަމަށް ބޭނުންވާ ވަސީލަތްތައް ގާއިމް ކޮށްދީފައިވީ ނަމަވެސް އެކަށީގެންވާ މިންވަރަށް މީހުން އެ ވެކްސިން ޖަހަން ނުދެއެވެ. އެހެންކަމުން ތިން ވަނަ ޑޯޒް ނުޖަހާ މީހުންނަށް ހުރި ލުއިތައް އުނި ކުރުމަށް މިހާރު ސަރުކާރުން ދަނީ މަޝްވަރާ ކުރަމުންނެވެ.
މިހާރު ހަމަޖެހިފައި އޮތް އުސޫލަށް ބަލާއިރު، ވެކްސިންގެ ދެ ޑޯސް ފުރިހަމަ ކޮށްފައިވާ މީހުން، ޕޮޒިޓިވިޓީ ރޭޓް ފަސް ޕަސެންޓަށްވުރެ މަތި ރަށަކުން ދަތުރުކުރާނަމަ އެހެން ރަށަކަށް ދެވެނީ ނެގެޓިވް ޕީސީއާރް ޓެސްޓަކާ އެކީއެވެ. އަދި ވެކްސިން ނުޖަހާ މީހުންނަށް އޮތް އުސޫލަކީ އެހެން ރަށަކަށް ގޮސް ކަރަންޓީނު ވުމެވެ. ސަރުކާރުން މިހާރު މަޝްވަރާ ކުރަމުން ދަނީ، މިފަދަ ފިޔަވަޅުތައް ބޫސްޓާ ޑޯޒް ނުޖަހާ މީހުންނާމެދު އެޅުމަށް ބައެއް މީޑިއާތަކަށް މައުލޫމާތު ދެއްވަމުން ސަރުކާރުގެ އޮފިޝަލުން ވިދާޅު ވެފައި ވެއެވެ.
އެހެންނަކަމުން، ކޯވިޑުން ރައްކާތެރި ވުމަށްޓަކާ، ވެކްސިން ޖެހުން ދުނިޔޭގެ ގިނަ ގައުމުތަކުގައި މަޖުބޫރީ ހާލަތަކަށް އޭގެ ޒާތުގައި ބަދަލުވެގެން ދާނޭކަމަށް ސިއްޙީ މާހިރުން ވިދާޅުވަމުން ގެންދަވާއިރު، ހޯދަން ޖެހޭ ޚިދުމަތްތައް ލިބިގަތުގައާއި އާންމު ތަންތަނުގައި އުޅުމަށްވެސް ވެކްސިން ވެގެންދާނީ މުސްތަގުބަލުގައި މަޖުބޫރީ ހާލަތަކަށެވެ.
އަދި މުޅި މުޖުތަމައުގެ ރައްކާތެރިކަމަށްޓަކާ މިއީ ކޮންމެހެން ލާޒިމް، މުހިންމު ފިޔަވަޅުތަކެއްގެ ގޮތުގައި މެނުވީ ފެންނާކަށް ނެތެވެ.
