1962ވަނަ އަހަރު ގދ.ތިނަދޫން މީހުން ބޭލި ހާދިސާގައި އެރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް ލާއިންސާނީ އަނިޔާދީ، އެމީހުންގެ އެތަކެއް އަސާސީ ހައްގުތަކެއް ގެއްލުވާލި މައްސަލާގައި އަޑުއެހުންތައް ފަށައި، މިހާދިސާގެ މަންޒަރުތައް ތަޖުރިބާ ކުރި ބައެއް މީހުންގެ ބަޔާންތައް ނަގައިފިއެވެ.

މީގެ 60 އަހަރު ކުރިން ތިނަދޫން މީހުން ބޭލި ހާދިސާގެ ހިތި ހަނދާތަކުގެ ބަޔާން ދެއްވި އެއްވެސް މީހަކަށް މިހާދިސާގެ ހިތްދަތި ހަނދާތަން މާރަނގަޅަށް ހިއްސާ ކުރެވޭ ގޮތެއް ނުވިއެވެ. ގިނަ އަހަރުތަކެއްވެ، އުމުރުން ދުވަސްވެފައިވާ މިހާދިސާގެ މަންޒަރުތައް ދުށްމީހުންވަނީ އޭރުގެ ރައީސަކަށް ހުންނެވި އިބްރާހިން މާސިރުގެ އަނިޔާވެރިކަން ހިއްސާ ކޮށްފައެވެ.

ގދ.ތިނަދޫގައި ހުންނަ ޤައުމީ ޔުނިވާސިޓީގެ ކެމްޕަހުގައި ކުރިއަށްގެންދިޔަ މި އަޑުއެހުމުގައި ތިނަދޫއިން މީހުން ބޭލި ހާދިސާގައި ސީދާ އަނިޔާ ލިބުނު މީހެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން އެރަށުގެ ދުވަސްވީ މީހުން ވަނީ އަސަރާއެކު އެ ދުވަސްތަކުގެ ހަނދާންތައް އައުކޮށް ކިޔައިދީފައެވެ. މިހާދިސާގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ބަޔާންދީފައިވަނީ އާދަމް ޙުސައިންއެވެ. ޢޭނާގެ ޢުމުރުން އެންމެ 3 އަހަރުގައި ހިންގި މި ހާދިސާގެ ހަނދާންތައް އައުކޮށް އެވާހަކަތައް ކިޔައިދެމުން އާދަމް ބުނީ އެ ހާދިސާގައި އޭނާގެ މަންމަ ސަލާމަތްވީ ކިރިޔާކަމަށެވެ. ނަމަވެސް އޭނަގެ އެއްބަނޑު އެއްބަފާ ތިން ބެއިން މަރުވިކަމަށް ހިތާމައާއެކު އާދަމް ކިޔައިދިނެވެ. އާދަމް ކިޔައދިން ގޮތުގައި އެދުވަހުގެ ހާލަތުއޮތީ އެއްވެސް މީހަކު އެކަކު އަނެކަކަށް އެހީތެރިވެވޭނެ ހާލަތެއްގައެއް ނޫނެވެ.

މިރަށުން ބޭލީ ވަރަށް ވިއްސާރަ ދުވަހެއްގެ ރެޔެއްގައި. ވާރޭވެހެމުންދިޔަ. މަންމަ ދިޔައީ ކާނޑެއްދު އަށް އަނެއް ދުވަހު މަޑަވެއްޔަށް. އާއިލާ މީހުން ތިއްބަސް އެކަކު އަނެކަކަށް އެހީވެވޭނެ ހާލަތެއްގައެއް ނޫން އެ ދުވަހު ކަންތައް އޮތީ. އެދުވަހު އެތައް ބަޔަކު ނިޔާވި. ދިރިއުޅުމަށް ހޯދި އެތައް އެއްޗެއް ނައްތާލި. އަޚުގަނޑުމެންގެ ގެވެސް ސިފައިން ހުޅުޖަހާ ވަނީ އަންދާލާފަ. ކަނޑުގައި ފަތަފަތާ މަންމަ ކޮތީ ކުޑަކުޑަ ތާހަކަށް އަޅުގަނޑު ލައިގެން.

– އާދަމް ބުންޏެވެ.

ދިވެހި ސިފައިންނަކީ ތިނަދޫގެ ނަސްލު އޮޅުވާލާފައި ތިބި ބައެއްގެ ގޮތުގައި ތުހުމަތުކޮށް އޭނާ ބުނީ ސިފައިން އެ މީހުންގެ ގެތަކަށް ވަން ގޮތަށް މައިންބަފައިންގެ ފޮށިތަކުން އެމީހުން ބޭނުން ސާމާނެއް ނަގައިގެން ދިޔަ ކަމަށެވެ. އަދި ރަށްރަށުގެ ކަތީބުންނާއި ވެރިން ވެސް ކަންތައް ކުރީ ވަރަށް އިހާނެތިކޮށް ކަމަށާއި އެހެންވެ ރަށުން ބޭރުވާން މަޖުބޫރުވި ކަމަށެވެ.

ހަމަ ސީދާ އަޅުގަނޑުމެން ކަނޑަށް އަޅާލީ. އެތައް ބަޔަކު އެކަމުގައި ނިޔާވި. ކަނޑުގައި ފަތަފަތާ އަޅުގަނޑުގެ މަންމަ ވެސް ކޮތީ ކުޑަކުޑަ ތާހަކަށް އަޅުގަނޑު ލައިގެން. ބަޔަކު ކަނދުފައްޗެއްގައި އައިސް ނަގައި ސަލާމަތްކުރީ.

– ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ރޮމުން އާދަމް ބުންޏެވެ.

ތިނަދޫން މީހުން ބޭލި ހާދިސާއާ ގުޅިގެން ބަޔާންދިން އައިޝަތު ހުސައިން ބުނީ އެހާދިސާގައި އޭނާގެ ބައްޕަ ނިޔާވިކަމަށެވެ. ބައްޕަ ނިޔާވީ ސިފައިން ދިން ބަޑީގެ ހަމަލާއެއްގައިކަމަށް އަސަރާއެކު ރޮމުން އައިޝަތު ޙުސައިން ކިޔައިދިނެވެ. އެތައް ބަޔަކަށް ނަފްސާނީ ގޮތުން އަސަރުކުރުވި އެހާދިސާގައި ބައްޕަގެ ގަޔަށް ބަޑިޖެހިތަން ފެނި މަންމަ ހޭނެތުނުކަމަށާއި، އެމަންޒަރުތައް ފެނުނުކަމަށް ރޮމުން އައިޝަތު ކިޔައިދިނެވެ. އޭނާ ކިޔައދިން ގޮތުގައި ރަށުން ފޭބުމަށް އަމުރު އައުމުން އެތައް ބަޔަކު ރަށުން ފައިބައިގެން ބައްތެއްޔަށް އަރަން ދިޔައިރުވެސް އެތައް ގެއެއް އަނދަމުން ދިޔަތަން ފެނުނުކަމަށެވެ.

މި ހާދިސާއިން ނަފްސާނީ އެތައް އަސަރެއްކުރުވި ޢާއިޝަތު ފަރީދާ ކިޔައިދިންގޮތުގައި ޙަދިސާ ހިނގީ އޭނާގެ ޢުމުރުން 17 އަހަރުގައެވެ. އެ ހާދިސާ ހިނގިއިރު މަގުމަތިން ޒުވާން އަންހެން ކުދިން ފެނިއްޖެނަމަ އެއީ އެ ހާދިސާގައި ރަށަށް އެރި ސިފައިންގެ އަނބިންގެ ގޮތުގައި ބަލައިގެން އުޅުނުކަމަށެވެ. ފަރީދާ ބުނީ އެ ހާދިސާއާއި ގުޅިގެން އޭނާގެ ދަރިން ގޮވައިގެން އައީ މާލެކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ. ތިނަދޫގައި ދެވަނަފަހަރަށް ވަޒަންވެރިވީ އޭގެ ފަހުންނެވެ.

އޭނާ ބުނީ ތިނަދޫ މީހުންނަށް ލިބުނު އަނިޔާއާ ގެއްލުމަށް ދިވެހި ދައުލަތަށް ދެވޭނެ ބަދަލެއް ނޯންނާނެ ކަމަށެވެ. އެ ހާދިސާއަށްފަހު އެތައް ބަޔަކު ބޮޑުވެގެން އައީ ނަފްސާނީ އެތައް މައްސަލަތަކެއްގެ ތެރެއިން ކަމަށް އާދަމް ބުންޏެވެ. ތިނަދޫން މީހުން ބޭލި މައްސަލައިގައި ބަޔާން ދެނީ ތިނަދޫ މީހުންނާ މެދު ރައީސް ނާސިރުގެ ސަރުކާރުން އަމަލުކުރި އަނިޔާވެރި ގޮތް އަންގައިދީ މައުލޫމާތު ހާމަކުުރުމުގެ ގޮތުން ކަމަށްވެސް ބުންޏެވެ.

މިހާދިސާގައި އިންސާނީ ހައްގުތައް ގެއްލުނުކަމަށް ބުނާ އިތުރު ބައެއް މީހުންގެ ބަޔާންވެސް ވަނީ ނަގާފައެވެ. މި އަޑުއެހުންތަކުގެ ރިޔާސަތު ބަލައްހައްޓަވާ އި ޗީފް އޮމްބަޑްސްޕާސަން އަބްދުއްސަލާމް އާރިފް ވަނީ އެމީހުންނާއި ގިނަ ސުވާލުތަކެއް ކުރައްވައި ގިނަ މަޢުލުމާތުތަކެއް ހޯއްދަވާފައެވެ.

މި މައްސަލައިގެ އަޑުއެހުން މާލެއާއި ތިނަދޫގައި ކުރިއަށްގެންދާއިރު އެންމެ ފުރަތަމަ އަޑުއެހުންތައް ފަށާފައިމިވަނީ ތިނަދޫގައެވެ. މިމަހުގެ 19އިން 22އަށް ކުރިއަށްގެންދާ މި އަޑުއެހުންތައް ތިނަދޫގައި ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ ދެ ގަޑިއެއްގައި ބާއްވައެވެ. މި ދުވަސްތަކުގެ ހެނދުނު 09:00އިން މެންދުރު 12:00 އަށް އަދި މެންދުރުފަހު 1430އިން 1800އަށް ކުރިއަށްދާނެއެވެ.