މުސްތަފާބޭގެ ފަރާތުން ފެންނަ ކަންތައްތަކުން އަނެއްކާވެސް ސިކުޑި ސުމަކަށްގޮސް، ތަލިން ކުޅުހިކި، ހަތަރު އުދަރެސް ފެނު ޖެހިއްޖެއެވެ. މުސްތަފާބޭގެ ފަރާތުން ފެންނަ މިކަހަލަ ކަންތައްތަކާހެދި ނަސޭހަތްތެރި ނުވެ ހުންނަން ކިތައްމެ ބޭނުންވިއަސް، ރައްޔިތުންގެ ހައްގުގައި މުސްތަފާބެއަށް ނަސޭހަތްތެރިނުވެ ހުރުމަކަށް އަމިއްލަ ޒަމީރު ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ.
ކޮންމެ ގައުމެއްގައިވެސް މާލީ ކަންކަމާ ހަވާލުވެ ހުންނަ މީހަކީ ހަފަރާތް ފެންނަ މީހަކަށްވާން ޖެހެއެވެ. ނިކަން ދުރަށް ބަލައި، ކަންކަމުގެ ވާނުވާ ބަލައި، ދުނިޔޭގެ އާޖުފާޑު އެގި، މާލީ ނިޒާމުގެ ސޯބުތައް އެނބުރޭގޮތް އެގެން ޖެހެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް މުސްތަފާބޭ ތިޔަ ވިސްނަނީ ނިންކުރިން ފައިތިލައާ ހަމައަށްނޫންތޯއެވެ. ބޮކަށް ވަޅުތެރެ ފެންނަގޮތަށް ވިސްނައިގެން މިޒަމާނުގައި ކަމަކުނުދާނެއެވެ.
މުސްތަފާބޭ ތިޔަ ހަދާ ގޮތަކީ ގަވަރުނަރުގެ ދެއަތް ބަދެ، ހަތަރެސްފައިގައި ބިޑިއަޅުވާ ބާއްވާފައި، އެތަނުގައި ހުންނަ ލާރިކޮޅު ދަމައިގަންނީއެވެ. ކިހާދެރަ ކަމެއްތޯއެވެ. އެގޮތަށް ކަންތައްކުރީމާ، ކުޑަ ވަގުތުކޮޅަކަށް އެއް ފައި މައްޗަށް ތެދުވެ ހުރެވިދާނެއެވެ. އެކަމަކު އިސާހިތަކު ވެއްޓިދާނެކަން މުސްތަފާބެ ގަބޫލުނުކުރަންތޯއެވެ. ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދަށްވާން މިއުޅެނީ އެގޮތްނޫންތޯއެވެ. ޑޮލަރުގެ ކަޅު ބާޒާރެއް އުފެދިއްޖެއެވެ. އެކަން ހުއްޓުވަން އެއްވެސް މަސައްކަތެއް ނުކުރައްވައެވެ. ޖަޒީރާ ރާއްޖޭގެ މާލީ ކަންކަމުގެ އެންމެ އިސްމީހަކީ މުސްތަފާބޭ ކަމަށްވީހިދު، ބަޖެޓްގައި ބޮޑެތި އަދަދުތައް ޖަހައިގެން ތިޔަކުރައްވަނީ ކޮންކަމެއްތޯއެވެ.
މުސްތަފާބޭ ތިޔަގެންގުޅުއްވާ ސިޔާސަތަކީ ސަރުކާރުގެ އޮފީސްތައް ހިންގުމަށް ތަންތަން ކުއްޔަށް ނެގުމުގެ ސިޔާސަތު ނޫންތޯއެވެ. ހުރަވީ ބިލްޑިންގ އާއި، ޣާޒީ ބިލްޑިންގ އަލުން މަތިމައްޗަށް ހައްދަވަންވީ ނޫންތޯއެވެ. އެއިރުން، ދަށުންދަމާބައި ވަރަށްބޮޑުތަން ކުޑަވެގެންދާނެތީ، މުސްތަފާބޭ އެކަން ކުރަން ނުވިސްނަނީ ކަމަށް ވެދާނެއެވެ.
މުސްތަފާބޭގެ އެކުވެރިން މިހާރު ބުނަމުން އެގެންދަނީ ފައިސާ ޗާޕްކުރުމަކީ މިވަގުތު ކުރަންޖެހޭ އެންމެ މުހިއްމު ކަންތައް ކަމުގައެވެ. ރައްޔިތުންނަށްޓަކާ ފައިސާ ޗާޕު ކުރަންވީ ކަމުގައެވެ. އެގޮތަށް ވާހަކަ ދައްކާ އެއްވެސް މީހަކަށް ވާން އުޅޭގޮތެއްވެސް އަދި ވާނެގޮތެއްވެސް އެގެނީއަކީއެއް ނޫނެވެ. މުސްތަފާބޭ ބުނީމާ ބުނާއެއްޗެއް އަޑުގެ ނެތްކޮޅަށް ގޮވަނީއެވެ. ބަޖެޓުގައި ބޮޑު ޢަދަދެއް ޖަހައިގެން ދިޔައީމާ، އެވެރިންނަށް ހީވަނީ ރަށުގެ ތަރައްގީއަށް ހުރިހާކަމެއް ފުރިހަމަވީކަމަށެވެ. ގޭދޮށު މަސް ފެކްޓްރީއާއި، ޖީބަށް ޑޮލަރު ވަންނާނެކަމަށެވެ. މިއީ ހައްތަހާވެސް ރައްޔިތުމީހާ ހައްލުވަން މުސްތަފާބޭމެން ދައްކާ ވާހަކަ ނޫންހެއްޔެވެ. ރައްޔިތެއްގެ ޖީބަށް ވަން ޑޮލަރެއް، ލިބުނު ތަނަވަސްކަމެއް މުސްތަފާބޭ ނިކަން ބުނެލަދީ ބަލާށެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހައްގުގައި ފައިސާ ޗާޕު ކުރަމުންދާ ގައުމެއް މިނޫނީ ދުނިޔޭގެ ތާރީޚުން މުސްތަފާބޭ ނިކަން ދައްކާ ދީބަލާށެވެ.
ކުރީގެ ސަރުކާރުންކޮށްފައިވާ ޢިމާރާތްތަކަކީ ބޭކާރު ގޮތުގައި ކޮށްފައިވާ ތަންތަންކަމަށް ދެކިގެން ޓީވީތަކަށްއަރާ މުސްތަފާބޭގެ އެކުވެރިން ދައްކާވާހަކަ އަޑުއަހާނެ ރައްޔިތަކު މިއުޑުބަޅުކުރި ހިސާބަކުނެތެވެ. ހަދަނީ ހައްދަވައިގެން ދޮގެވެ. އޮޅުވާލަނީ ރައްޔިތުންނަށާއި ތިމާމެންގެ އަމިއްލަ ޒަމީރަށެވެ. މަކަރު ހަދަނީ ތިމާއަދާކުރަމުންދާ މަގާމަށެވެ.
މުސްތަފާބޭއެވެ. ދަރުމަވަންތަ ހޮސްޕިޓަލް ހުރީމާ މިއަދު ކިހާ އުފާވެރި ތޯއެވެ. މުސްތަފާބޭ އުފަލެއް ނުވޭ ހެއްޔެވެ. މޯގޭޖްކޮށްލެވުނީއެވެ. ބަޖެޓް މުއްސަދިކޮށްލަން ރަނުގެ ފުރުސަތެއްނޫންތޯއެވެ.
މުސްތަފާބޭމެން ވެރިކަން ހޯދަންވެގެން ރައްޔިތުންނަށްވީ ވަޢުދުތައް ނުފުދިގެން ސްކޫލްތަކާ ހޮސްޕިޓާތައް ނީލަން ކިޔަނީ ނޫންހެއްޔެވެ. ބަޖެޓަށް ލިބޭނެ ކަމަށް ލަފާކުރާ އާމްދަނީ ތިޔަ ހޯދަނީ މާމޮޅު ގޮތަކަށެވެ. ރައްޔިތުންގެ ސައިކަލްތަކުގައި ސްޓިކަރ ޖަހަމުން ދަނީ އެއެއް މިއެއް ބަލާލުމެއް ނެތިއެވެ. ހަމަޖަހަނީއެވެ. އެއީ ގައުމީ ޚިދުމަތަކަށް ވާނަމަ، އެކަމުން މުސްތަފާބޭމެންގެ ސަރުކާރަށް އެއްވަނަ ލިބޭނެކަމާމެދަކު ޝައްކެއް ނެތެވެ. އެހެންނަމަވެސް، މިތަނުގައި ވާއެއްޗަކީ، އަދި ނުވާ އެއްޗަކީ ކޮބައިކަން މުސްތަފާބޭއަށް އެބަ ފަހުމް ވޭތޯއެވެ. ރައްޔިތު މީހާ ދަރުވާލަނީއެވެ. ރައްޔިތުމީހާގެ އުގުގައި އޮންނަ ފައްޓަރުބައިވެސް ތިޔަ ދަމައިގަންނަނީ ނޫންތޯއެވެ. ކިހާ ދެރަތޯއެވެ.
ކައުންސިލްތަކަށް ބަޖެޓްދީފައިވާނޭއޭ ބުނެ މުސްތަފާބޭ ތިޔަހެދީ ކިހިނެއްތޯއެވެ. ތިޔަ ފޮނުވާލީ ހަމައެކަނި ޢަދަދު ތަކެއް ނޫންތޯއެވެ. ލާރިއެއް ނުދެއެވެ.
ރާއްޖެ ހިގަމުންދާނީ ލާމަރުކަޒީ އުސޫލުންނޭ ބުނެ ހަދަމުންދާފާ ބޮޑެތި ދޮގުތައް މުސްތަފާބޭގެ އެކުވެރި ކައުންސިލަރުންނަށްވެސް އެބަ އެގެއެވެ. އެމީހުންވެސް އެތިބީ މާޔޫސްވެފައެވެ. ކައުންސިލް ކަމަށް ކުރިމަތިލެވުނު މޮޔަ ހީވެފައެވެ. ހަދާނެ ގޮތް ހުސްވެފައެވެ.
ކޮންމެ ތިންމަހަކުން އެއްފަހަރު ކޮންމެވެސް އެއްޗެއް މުސްތަފާބޭގެ އަތުން ލިބެނީ މުޒާހިރާކޮށް، މުސްތަފާބޭގެ އޮފީސްދޮށުގައި މުގޯލިއަޅާ، ކައުންސިލަރުންގެ ލޭ މައްޗަށްގޮސް، މުސްތަފާބޭގެ ގަޔަށް އަތްލާ ހިސާބަށް ގޮސްފައި ހުއްޓާ ނޫންހެއްޔެވެ.
ހުކުރު އެލަވަންސާ، މަރުވާމީހުން ވަޅުލީމާދޭ އެލަވަންސް ފަދަ އެލަވަންސްތައްވެސް ލިބެނީ ހާދަހާވާ މަސައްކަތެއް ކޮށްގެނެވެ. މުސްތަފާބޭ ނިކަން ވިސްނާލަ ބަލާށެވެ. ރަށްރަށުގައި ހުރި ސްކޫލްތަކާ، ހޮސްޕިޓަލްތަކާ، ސަރުކާރުގެ އެހެން ތަންތަނުން، ރައްޔިތުންގެ ފިހާރަތަކުން ދަރަންޏަށް ނަގާފައިވާ މުދާތަކަށް ފައިސާ ނުދައްކައިގެން، ބަންދުކުރީ ކިތައް ފިހާރަކަން، އެކަމުގެ އުދާހުގައި ދެމަފިރިން ދެބަސްވެ، ރޫޅިގެން ދިޔައީ ކިތައް އާއިލާކަން މުސްތަފާބޭއަށް އެނގޭހެއްޔެވެ.
އެމީހުންނަށް ލިބެންޖެހޭ ފައިސާކޮޅު ނުދީ، މުސްތަފާބޭ ތިޔަގޮތަށް ހިފެހެއްޓީމާ، އެއަށް ދޭނޭ ނަމެއް މުސްތަފާބޭ ނިކަން ބުނެލަދީ ބަލާށެވެ. ރަށްރަށުގައި ހުރި ކައުންސިލް އިދާރާތައް ހުރިހާލު މުސްތަފާބޭއަށް ނުފެންނަނީ ތޯއެވެ. ނޫނީ އެތަންތަން ދެކިލަން މުސްތަފާބޭގެ ހިތައްވެސް ކުޅަދާނަ ނުވަނީތޯއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ބަޔަކު މީހުން ފޮނުވައިގެން ނަމަވެސް އެތަންތަނުގެ ހާލަތު މުސްތަފާބޭ ބަލަން ވެއްޖެނޫންތޯއެވެ.
ތިން ކަތީބުންނަށް އެޅިތަންތަނުގައި ހަތްކައުންސިލަރުން މަސައްކަތްކުރަން ތިބޭނެގޮތް މުސްތަފާބޭ ވިސްނާލަބަލާށެވެ. މުސްތަފާބޭ އިންނަ ކޮޓަރި ބޮޑުވެފައި ތަނަވަސްވެފައި، އަދި އެތަނުގެ ފިނިހޫނުމިން ރަގަޅުވެފައި، އެތަނުން މުސްތަފާބޭގެ ހިތައް ލިއްބައިދޭ ތަސައްލީއެގެ ބޮޑުކަމުން ފަހަރުގައި މިކަން ނުވިސްނިދާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، މިނޫން ދުވަހެއް އަންނާނެކަން މުސްތަފާބޭވެސް މިއަދު ވިސްނުމަށް ގެންނަން ޖެހެއެވެ. އެހެންނޫނީ އެދުވަހަކުން އެވެރިންވެސް މުސްތަފާބޭގެ ގަޔަށް ބޮލަށް އަރައިގަންނާނޭކަން ޔަގީނެވެ.
އަހަރެންނަކީ ނިމަނެއްޗަކަށް ވެފައި، މުސްތަފާބޭއަކީ މިއަދު އިއްޒަތްތެރިއަކަށް ވީތީ، އަހަރެން މިދައްކަނީ ކަޑުކޮސް ވާހަކައެކޭ މުސްތަފާބޭ ހިތަށް އަރާފާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ހަގީގަތްވާނީ ހަމަ ހަގީތަކަށްކަން މުސްތަފާބޭވެސް ގަބޫލުކުރާނެއެވެ.
މުސްތަފާބޭ މާވަރުގަދަ ސިޔާސަތެއް ގެންގުޅޭ ވާހަކަ ރައްޔިތުން ދައްކައެވެ. މުސްތަފާބޭގެ އެކުވެރިއަކަށް ނޫނީ އެއްވެސް ކަމެއް ނުކޮށްދޭ ވާހަކައެވެ. އެނޫން މީހެއްގެ އާއިލާ ކަނު އަދިރީގައި ތިއްބަސް ކަހާތަން ހިރުވާވެސްނުލަނީއެވެ. މިއީ އަނެއްކާ ކިހިނެއްވާ ކަމެއްތޯއެވެ.
މުސްތަފާބެއެވެ. ބައެއް މެމްބަރުންގެ ނަޒަރުގައި ފައިސާ ޗާޕްކުރުމަކީ ރައްޔިތު މީހާގެ ހައްގުގައި ކުރެވޭ ކަމެއްކެވެ. ފައިސާ ޗާޕުކޮށްގެން ގައުމެއް ކުރި އެރިނަމަ، ޒިމްބާބުވޭ ކަހަލަ ގައުމުތައް ހުންނާނީ ހާދަހާވާ ކުރިއެއްގައެވެ. އެގައުމުގެ ރައްޔިތުން ހެނދުނު ސައިބޮއިފައި، މެންދުރު ކާންދާނީ ޖައްވީ ޕްލެނެޓް މާރސްއަށް ތާއެވެ.
މުސްތަފާބޭގެ އެކުވެރިން މިވިސްނަނީ ސިކުންޑި ގޭގައި ބާއްވައިގެންތޯއެވެ. ގައުމު އަޅުވެތި ކުރުމަކީވެސް އެމީހުންގެ ނަޒަރުގައި ރައްޔިތުންގެ މަންފާއަށް ރައްޔިތު މީހާގެ ހައްގުގައި ކުރެވޭ ކަމެއް ދެއްތޯއެވެ.
މުސްތަފާބޭ ދެކޭ ގޮތުގައި ރައްޔިތުމީހާ ތިޔަ ބޭންދީ ޅޮސް އުދޯލީގައި ނޫންތޯއެވެ. ގައުމުގެ ނޫ އިގްތިސާދޭ ކިޔައިގެން ރައްޔިތުން ލޮލުގައި އަދުން އަޅުވައިފިއެވެ. އޭގެ ނާޖާއިޒް ފައިދާ ނަގައިގެން އެތައްކަމެއް މުސްތަފާބޭމެންކޮށްފީމު ނޫންހެއްޔެވެ.
މުސްތަފާބޭ ހަދާން އެބަހުރި ހެއްޔެވެ. ބޮޑު މުސްތަފާބޭގެ ދައުރުގެ ފުރަތަމަ އަހަރު ބަޔަކު މީހުންނަށް ކިހާ ބަދަލެއް ދިނީމު ހެއްޔެވެ. ދެތިން މީހަކަށް ފެންނަ ގޮތަކަށް ސެޓްލްމަންޓް ކޮމިޓީއެއް ހަދާ، އެބަހާލީ ކިތަށް ބިލިއަން ރުފިޔާތޯއެވެ. އޮޑިޓަރުން މިފައިސާ ބަހާލިގޮތް ބަލަ ދިޔައިރު، މުސްތަފާބޭން ތިޔަތިބީ އެ ކޮމިޓީވެސް އުވާލައިގެން ނޫންތޯއެވެ. މުސްތަފާބެއެވެ ހެޔޮވާނީ ކިހިނަކުން ތޯއެވެ.
ރައްޔިތުންގެ ޓެކްސްފައިސާއަށް މުސްތާފާބޭމެން އަމާނާތްތެރިވީ ކަމުގައި ނުބުނެވެން އެބައޮތްތޯއެވެ. ކޯވިޑް އޭ ކިޔައިގެން ބައި އަޅާގޮތަށް ކުންފުނިތައް ހަދައިގެން ތިޔަޖަހާ ސަކަރާތްތައް ރައްޔިތުންގެ ދުރުމީތަކުން އެގެންދަނީ ބަލަމުންނެވެ. އެމީހުން ދުނިދަނޑިތަކުގެ އަމާޒު ދެހާސްތޭވީހަށް ހިފާނެއެވެ. އެމީހުން ވެރިކަން ހަވާލުކުރިމީހުން ވީ ވައުދާއި، އެވައުދު ފުއްދުނު މިންވަރާއި، ވަޒީފާގެ ބިރުވެރިކަން އޮތްދަރަޖަ ވަޒަންކުރާނެއެވެ.
މުސްތަފާބޭމެންނާ ގައުމު ހަވާލުކުރީ ރައްޔިތުން ފޮނި އުއްމީދު ކުރަމުންނެވެ. 2008 ގައިވެސް އުއްމީދު ކުރިއެވެ. އެފަހަރުވެސް ކަންތައްތައް ދިޔައީ ޗޮކުންނެވެ. މިފަހަރު ރައްޔިތުން ހީކުރީ ރަގަޅުވާނެކަމަށެވެ. ނަމަވެސް ރައްޔިތުންނަށް ވީ ވައުދުތައް ނުފުއްދުނުތަނުގައި، ބޮޑުތަނުން ގައުމު ދަރުވާލާ، ރައްޔިތުން ތިޔަ ބިކަ ކޮށްލީ ނޫންތޯއެވެ. ދިވެހި ގައުމު އަޅުވެތިކޮށް، ދިވެހި ގައުމު ވިއްކާލައިފިއެވެ. އިގްތިސާދު ފުޑާލައި، ރައްކާކޮށްފައި ހުރި ލާރިކޮޅު ތަޅާ ހުސްކޮށްލީ ނޫންތޯއެވެ. ކޯޓު ހުކުމޭ ކިޔައިގެން އެކުވެރިންނަށް ބަދަލުދީދީ، ތިޖޫރި އިންތަނުގައި މިހާރު ހުރީ ހުސްވަޅު ގަނޑެއް ނޫންތޯއެވެ. މިއީ އަޅެ ފަހެ ދޮގެއްތޯއެވެ.
