އަޅުވެތި ކަމުގެ ވާހަކަތަކަކީ ބައެއް ހާލަތްތަކުގައި، ދެއްކުން އެމާހެ ފަސޭހަ ވާހަކަތަކެއް ނޫނެނެވެ. ސަބަބަކީ މިއަދަކީ ފާއިތުވެދިޔަ ޒަމާންތަކުގައި ގައުމުތައް އަޅުވެތި ވެގެންދިޔަ ފަދައިން ގައުމުތައް އަޅުވެތި ވެގެންދާ ޒަމާނަކަށް ނުވާތީއެވެ.
އަޅުވެތި ކަމަކީ ކޮބައިކަން ދެބަޔަކު އެއް ގޮތަކަށް މިއަދު މާނަ ކުރަމުން ނުދާތީއެވެ. ބަވަނަ ވެފައިވާ ދުނިޔެއްގައި، ގައުމެއް އަޅުވެތި ވެގެން ދިއުންކަމުގައި ބެލެވެނީ އެއްގައުމު އަނެއްގައުމުގެ މައްޗަށް ކިހާ މިންވަރަކަށް ބާރު ފޯރުވުމުންތޯ، އެއްގައުމު އަނެއްގައުމެއްގެ ނުފޫޒުގެ ދަށުގައި ވެގެންދިއުމަކީ ކޮން ގިންތިއެއަގައި އެކަން ހިގައިގެން ދިއުމުވެގެން ވެގެންދާ ކަމެއްގޯ މިއީ މިއަދު ފަންނީ ފެންވަރެއްގައި ހަމަ ބަހުސް ކުރެވިދާމެ މައުޟޫއަކަށް ވާތީވެސްމެއެވެ.
އިސްތިއުމާރީ ބާރުތަކުން 20 ވަނަ ގަރުނުގައި ގައުމުތައް ވަރަށް މަތީ ދަރަޖައަކަށް އިސްތިއުމާރު ކުރިއެވެ. މިރޮގުން އެންމެ ކުރިއަރާ ދިޔަ އެއްގައުމަކީ އިނގިރޭސި ވިލާތެވެ. މިގޮތުން، އިސްތިއުމާރީ ބާރުގެ ވެރިއަކު ސީދާ އެގައުމެއްގައި ވެރިކަން ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި، ސިފައިން އެގައުމެއްގައި ތިބުމާއި، އެމީހުންގެ ގާނޫނުތައް ހިންގުމާއި، ނޭވާލާ ބޭސްތައް ހެދުމާއި އަދި މިނޫނަސް ސައިންސާއި މިލިޓްރީގެރޮގުން ތަފާތު އެތަކެއް ގުޅުމެއް ގާއިމްކޮށް ވަކި ނުވެވޭނޭވަރަށް މިގުޅުންތައް ބަދަހި ކުރެވިގެން ދިޔަދިއުން ވެގެންދިޔައީ އިގިރޭސި ވިލާތުން ގައުމުތައް އިސްތިއުމާރު ކުރުމަށް ގެންގުޅުނު މައިގަޑު އަސާސްކަމުގައެވެ.
އަދި އިނގިރޭސިން އިސްތިއުމާރު ކުރުމަށްފަހު ފައިބައިގެން ދަމުން ދޫކޮށްދާ ގައުމަކާއިއެކު އިނގިރޭސިންގެ މަސްލަހަތުގައި އެއްބަސްވުންތަކުގައި ސޮއިކޮށްފައިވެސް އެބަހުއްޓެވެ. މިސާލަކަށް، އިނގިރޭސީންގެ އިސްތިއުމާރުގެ ދަށުން ހޮންގކޮންގ މިނިވަންވެ ފުރިހަމަ މަރުކަޒީ ދައުލަތެއް ގާއިމް ވެގެން ދިޔައިރު އެގައުމުގެ މައްޗަށް ޗައިނާއިން، އިގިރޭސިންގެ އިސްތިއުމާރު ދޫކޮށްލި ތާރީޚުން ފެށިގެން ކުރިޔަށް އޮންނަ 50 އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އަތްގަދަ ކޮށްގެން ނުވާނެކަމަށް ބުނެ ވެވިފައި އޮންނަ އެއްބަސްވުން މިއަދުވެސް ދެމި އެބައޮތެވެ.
20 ވަނަ ގަރުނު ނިމިގެން ދިޔައިރު، ގައުމުތައް އަޅުވެތި ކުރުމުގެ ވައްޓަފާޅިއަށް އިންތިހާއަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތައް މިވަނީ އައިސްފައެވެ. މިއަދުގެ އަޅުވެތި ކަމަކީ ކަޑި ބަޑީގެ ނުރައްކަލެއް ނޫނެވެ. އެހެންނަވެސް މިއަދުގެ އަޅުވެތި ކަމަކީ ފައިސާގެ ދަންތުރައެވެ. ގައުމުތަކަށް އެހެނިހެން ގައުމަކުން ފޯރުކޮށްދޭ ހިލޭ އެހީތަކާއި ލޯނުތަކެވެ. އަދި މިކަމަށްޓަކާ ވެފައި ހުންނަ އެއްބަސްވުންތަކާއި ސޮވެރިންގ ގެރެންޓީތަކެވ.
އިއްޔެވެސް މިއަދުވެސް، ރާއްޖެއާއިމެދު އަބަދުވެސް އޭރަކު އޮންނަ އިދިކޮޅަކުން ކުރާ ތުހުމަތަކީ އިސްތިގާލާލު ގެއްލުވާލާކަމުގެ ޝަކުވާތަކެވެ. ނިމިދިޔަ ވެރިކަމުގައި މިތުހުމަތު އޭރުގެ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން އަޅުވަމުން އައީ އޭރު ވެރިކަން ކުރަމުންއައި ޕީޕީއެމްގެ ބޮލުގައެވެ. ރައީސް ޔާމިން ޗައިނާއައި ގުޅުން ބަދަހިކުރުމުން މިގައުމު ދަރަނީގެ ދަންތުރައަކަށް ވެއްޓިގެންދާނެ ކަމުގެ ބިރުވެރި ވާހަކަތަކެވެ. ދަރަނީގެ ނިސްބަތް ޖީޑީގެ ނިސްބަތުން %80 ފަހަނައަޅައި ގޮސް ދަރަނި ނުދެއްކޭނެ ފަދަ ހާލަތަކަށް ގޮސްފިނަމަ، އެބައިމީހުން އިންވެސްޓްކުރި އެސެޓްތަކުގެ އޯނަރޝިޕް ބޭރުގެ ގައުމަކަށް، ނުވަތަ ކުންފުންޏަކަށް ބަދަލުވެ، ގައުމުން ބައެއް ސީދާ ދިވެހި ސަރުކުގެ އިޚްތިޔާރުން ބޭރަށް ހިނގައިދާނެ ކަމުގެ ނުރައްކަލެވެ.
މިއަދު ހާލަތަކީ، މިއަދުގެ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން ގައުމު އަޅުވެތި ވެދިއުމުގެ ޒިންމާ ރާއްޖެއާއި އިންޑިޔާއާއި ދެމެދުގަ މިއޮތް އެކުވެރި ގުޅުމާއި ޖާމިނު ކުރުވުމެވެ. ރާއްޖޭގައި އިންޑިއާ ސިފައިން ތިބިކަމުގެ ވާހަކައާއި، އިންޑިއާއިން މިހާތަނަށް ދީފައިވާ މާލީ އެހީތެރިކަމަށް ކިޔޭ ފާޑުކިއުންތަކުގެ ތެރޭގައި އެންމެ ގަދައަށް ގުގުމަމުންދާ އަޑަކީވެސް ހަމަ އަޅުވެތި ކަމުގެ ވާހަތަކެވެ.
އެހެންކަމުން މިއަދު ރާއްޖެއަށް ހަގީގި އަޅުވެތިކަމުގެ ބިރުވެރިކަން އޮތީ އޭގެ އިންތިހާގައި ތޯއެވެ. އިއްޔެއާއި މިއަދާއި ހުރި ތަފާތަކީ ކޮބައިތޯއެވެ.
މިހާތަނަށް އައިއިރު، މިސަރުކާރުންވެސް ކޯވިޑް19 ގައި ހިގައިދިޔަ ބޮޑެތި ޚަރަދުތައް ފޫބެއްދުމަށްޓަކާ ނަގާފައިވަނީ ލޯނުތަކެވެ. އެނޫން ގޮތެއް ނެތިގެންނެވެ. ތަރައްގީގެ ބޮޑެތި މަޝްރޫޢުތައްވެސް ކުރިޔަށްދަނީ ލޯނުން ފައިނޭންސް ކޮށްގެންނެވެ. މީގެތެރޭގައި މިސަރުކާރުން ކުރިޔަށް ގެންދާ ވިލިމާލެ ބްރިޖްގެ މަޝްރޫޢާއި ބޮޑެތި ބިން ހިއްކުމުގެ މަޝްރޫޢުތަކުގެ އިތުރުން، ބަޖެޓް ސަޕޯޓަށް އިންޑިއާއިން ފޯރުކޯށްދީފައިވާ މާލީ އެހީތެރިކަންވެސް ހިމެނެއެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރުންވެސް ތަރައްގީގެ މަޝްރޫޢުތައް ކުރިޔަށް ގެންދިޔައީ ހަމަ ލޯނުން ފައިނޭންސް ކޮށްގެންނެވެ. މީގެތެރޭގައި ބޮޑުއަދަދެއްގެ ލޯނުތައް ނަގާފައިވަނީ ހުޅުމާލޭގެ ދެވަނަ ފޭސް ތަރައްގީ ކުރުމަށެވެ. ހިޔާ މަޝްރޫޢުގެ ދަށުން އަޅާފާއިވާ ފްލެޓްގެ މަޝްޜޫއަށް 700 މިލިޔަން ޑޮލަރެވެ. ސިންމާލެ ބްރިޖްގެ މަޝްރޫޢަށް 300 މިލިޔަން ޑޮލަރުގެ ލޯނެވެ. މީގެ އިތުރުންވެސް ތަރައްގީގެ ބޮޑެތި އެތަކެއް މަޝްރޫޢުތައް ހިންގުމަށްޓަކާ ޗައިނާގެ އެގްޒިމް ބޭނުންކުން ބޮޑެތި އަދަދުތަކުގެ އޭރުގެ ސަރުކާރުން ލޯނު ނަގާފައި ވެއެވެ.
އެހެންކަމަނުން މިއަދުގެ ހާލަތަށް ފާޑުކިޔާފަރާތްތަކަށް އޭރާއި މިހާރާއި އަޅާކިއުމުން ފެންނަން ހުރެގެން މިއުޅެނީ ކޮން ތަފާތެއް ބާވައެވެ. މާލީގޮތުން މިއަދު ގައުމު އަޅުވެތި ވެގެންދާނަމަ، ވޭތުވެދިޔަ ސަރުކާރުގައި އެއަޅުވެތިކަން އެގޮތުގައި ދެމި ނުއޮވެ ނުދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން މިއަދުގެ ހަގީގަތަކީ އަޅުގަޑުމެން އެންމެވެސް މިކުރާ ކަމަކީ، ސިޔާސީ ޖަޒްބާތުގައި ދުލަށް އައިހާ އެއްޗެއގޮވުމެވެ. ސަބަބަކީ ކުރީގެ ސަރުކާރުން ނުކުރާ ކަމެއް މިސަރުކާރުން ކުރަމުން ނުދިއުމެވެ.
އިންޑިއާ ސިފައިން ރާއްޖޭގައި ތިބޭކަމުގެ ޝަކުވާ އަކީވެސް ސިޔާސީ ގޮތުން އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުގެ ޝަކުވާއެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިއަދުގެ ބަވަނަ ވެފައި މިއޮތް ދުނިޔޭގެ ހާލަތަށް ނަޒަރު ހިންގާލަމާތޯއެވެ. ގާއިމްވެފައި އޮންނަ އެކުވެރި ގުޅުމާއި، އެކަށައެޅިފައި އޮތް ކޮންމެވެސް ނިޒާމެއްގެ ތެރެއިން ގައުމުން ބޭރުގެ ސިފައިން ގައުމުތަކުގައި ތިބުމަކީ އާންމު ކަމެކެވެ. މިއީ މުޅި ދުނިޔޭގައިވެސް އާކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި މިއީ ދޭދޭގައުމުތަކުގެ މެދުގައި އޮންނަ ގުޅުމުގެ ތެރިން ހިންގޭ ހަރާކާތަކަކަށް ވާއިރު މިފަދަ ހަރާކާތްތަކުންވެސް ދުރުވެ، ސަފުން ބާކީ ވެގެންދިއުމަކީ ގައުމަށް ފައިދާހުރި ގޮތެއް ނޫންކަން މިއަދު ގަބޫލުކުރަން މިވަނީ ޖެހިފައެވެ.
މީގެއިތުރުން، ހަދަންޖެހޭ މިލިޓަރީ ތަމްރީންތައް ކުރިޔަށް ގެންދިއުމާއި، މީހުން ބިނާކުރުމާއި، އަދި ދެގައުމަށް ފައިދާކުރުވަނި ސެކިއުރިޓީގެ މަސައްކަތްތަކުގައި ހަމަ ދެގައުމުގެ ސިފައި ބައިވެރި ވުމަކުން ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމަށް ބުރޫ އަރުވާލެވނެ ކަމުގައި ދެކެން ނުހަނު ބޮޑުތަނުން ދައްޗެވެ. އަދި މިއީ ކުރީގެ އެއްވެސް ސަރުކާރަކުންވެސް ނުކޮށް ދޫކޮށްލި ފުރުސަތު ތަކެއް ނޫނެވެ. އައްޑޫގަ އަޅަމުންދާ މިލިޓަރީ އެކަޑަމީ އަޅަން ފަށާފައިވަނީ ރައީސް ވަހީދުގެ ދައުރުގައެވެ. ރައީސް ޔާމިންގެ ދައުރުގައި އެމަސައްކަތް ހުއްޓުވާފައެއް ނުވެއެވެ. އިންޑިއާގެ ސިފައިން ތަމްރީންތަކަށް ރައީސް ޔާމިންގެ ދައުރުގައިވެސް ރާއްޖެ އައިސް ރާއްޖޭގައި ތިބެފައި އެބަހުއްޓެވެ. މިހާރު އިންޑިއާއިން ފޯރުކޮށްދީފައިވާ ޑޯނިއަރ މަތިންދާ ބޯޓު ރާއްޖެ ދިނުމުގެ މަޝްވަރާތައްވެސް ފެށިގެން އައީވެސް ހަމަ ރައީސް ޔާމިންގެ ދައުރުގައެވެ.
ކޮންމެއަކަށް މިއީ މިއަދުގެ ހާލަތެވެ. މިއަދު، އިސްތިއުމާރުގެ ޒަމާން މިވަނީ ފާއިތުވެ ގޮސްފައެވެ. އަދި ކަނޑިބަޑި ހިފައިގެން ގައުމުތަކަށް އަރާ، ތަންތަން ލޫޓުވާ، ތަޅާ ސުންނާފަތިކޮށް ރަށްތައް ހިފުމުގެ ޒަމާން މާބޮޑަށްވެސް ވަނީ ފާއިތުވެ ގޮސްފައެވެ. އެހެންކަމުން، މި ޒަމާނުގެ އަޅުވެތިކަމުގެ އެންމެ މުހިންމު ބަހާއަކީ ހަތިޔާރުތަކެއް ނޫނެވެ. އަދި ކިއެއްތޯއެވެ. އެއީ ފައިސާއެވެ. ލޯނުތަކާއި ހިލޭ އެހީތެރިކަމެވެ.
މިކަމުގައި ނިމިދިޔަ ޕީޕީއެމްގެ ސަރުކާރާއި މިސަރުކާ އަޅާކިޔާލުމުން، ދިވެހި ސަރުކާރުން މިހާރު ދައްކަންޖެހޭ ދަރަނި ޖީޑީޕީގެ ނިސްބަތުން ރަތަށް އަރާގައިގެން ގޮސްފައިވަނީވެސް ހަމަ ޕީޕީއެމްގެ ސަރުކާރުން އޭރު ނެގި ބޮޑެތި ލޯނުތަކުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުންވެ.
ލޯނުތަކުގެ މައްޗަށް މިސަރުކާރުވެސް ލޯންނެގުމުން އުފެދޭ ބުރަ އެތައް ގުނައަކަށް ބޮޑުވެގެން ދިޔައީއެވެ. ދަރަނީގެ ދަންތުރައެގައި ޖެހި މާލީގޮތުން އަޅުވެތި ވުމަކީ ލިބޭ އަދި މާބޮޑު ނިކަމެތިކަމެކެވެ. މިފަ ދުވަހެއް ދިވެހި އުމަތައް ނުދައްކަވާށިއެވެ.
