މިއަދަކީ އުފާވެރި އަޟުއާ އީދު ދުވަހެވެ. އަޟުޙާ އީދު ދުވަހަކީ މުސްލިމުންނަށް އަންނަ އެންމެ މާތް އެއް އަޅުކަން ކަމުގައިވާ، ހައްޖުގެ މަތިވެރި އަޅުކަމަށްފަހު އެންމެހާ މުސްލިމް ތަކުންނާއި ބައްދަލު ކުރާ އުފަވެރި އީދު ދުވަހެވެ. އައީ މިއީ ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް މުސްލިމުން ފާހަގަ ކުރާ މާތް ދެ އީދުގެ ތެރެއިން އެއް އީދުވެސް މެއެވެ.

ފިޡުރު އީދެކޭވެސް އެއްފަދައިން، އަޞުހާ އީދަކީވެސް ޝައްކެއް ނެތް ގޮތުގައި، އަޅުގަނޑުމެންގެ މުސްލިމްތަކުންގެ ހިތްތަކަށް އުފާވެރިކަމާއި ހިތްހަމަޖެހުން ލިއްބައިދޭނޭ މުނާސަބާއެކެވެ. އަދި ﷲ ގެ ރަޙުމަތާއެކު އަޅުގަނޑުމެންގެ ރޫޙު ތާޒާވެ އަލުން އާޖޯޝަކާއި ފޯރިއަކާއި އެކު ކުރިޔަށް ދިޔުމަށް އޮތް ބާރެއްވެސް މެއެވެ.

އަޟުހާ ޢީދަކީ ޙައްޖުގެ މާތް އަޅުކަން ލިބިގަތުމަށްފަހު، އެ ބޮޑު ނިޢުމަތް ދެއްވިކަންމައްޗަށް ﷲ އަށް ޝުކުރުވެރިވުމުގެ ގޮތުން ލިބިފައިވާ ދުވަހެކެވެ. ފަހެ ހައްޖުގެ މަތިވެރި އަޅުކަމުގެ މާތްކަން ލިބިގަތުމަށް އަޅުގަނޑުމެން ކުރި މަސައްކަތުގެ އުފަލުގެ ގޮތުގައި ﷲ ދެއްވާފައިވާ ހަދިޔާއެކެވެ. މި ހަދިޔާ އަޅުގަނޑުމެން ބަލައިގަންނަންވާނީ ޝުކުރާއި އުފަލާއި އެކުއެވެ.

ހައްޖުގެ މަތިވެރި އަޅުކަމަކީ، ކޮންމެ މުސްލިމަކަށްވެސް ކުޅަދާނަކަން ލިބިގެންވާނަމަ އުމުރުން އެއްފަހަރަ މާތް ﷲ ފަރުޟު ކުރައްވާފައިވާ މަތިވެރި އަޅުކަމެވެ.

ޙައްޖުގެ އަޅުކަމަކީ ދީނުގައި ޝަރުޢު ކުރައްވާފައިވާ އެހެން އަޅުކަންތަކާއި ވަރަށްވެސް ތަފާތު އަޅުކަމެކެވެ. އެއީ އެތައް މިލިއަން މުސްލިމްތަކުން އެއްމައިދާނަކަށް އެއްވެ ތިބެ، އަރަތްބެއް އަޖަމީއެއް، ކަޅުމީހެއް ދޮން މީހެއް، ނިކަމެތިންނާއި މުއްސަނދިން ތަފާތު ވުމެއްނެތި، ހައްދަވާ ބޮޑުކުރެއްވި އިލާހުގެ ކިބައިން ފާފަ ފުއްސެވުމަށް އެދި ދުއާ ދަންނަވާ ދުވަހެވެ.

އަރަފާތުގެ މައިދާނަކީ ބައިބޯ މައިދާނެކެވެ. އެތައް ލައްކަ ބައެކެވެ. ހުދު ފޭރާންތަކެވެ. ދެ ފޭރާންގެ އިޙުރާމްތަކުގައެވެ. މުއްސަނދިކަމާއި ފަޤީރުކަމުގެ ފަރަގެއް ނުފެނެއެވެ. ކަޅާއި ދޮނުގެ އެއްމަޖްލިސެއްގައެވެ. ޢަރަބީއަކާ އަޖަމީއެއްގެ ފަރަގެއް ނެތެވެ. ބާރުގަދަމީހާއާއި ދެރަނިކަމެތި މީހާވެސް ހަމަ 2 ފޭރާމުގައެވެ. އެންމެން ހުއްޓި ﷲ ގެ ޙަޟްރަތަށް މުނާޖާ ދަންނަވަނީއެވެ. އެކިފަންތީއެކި އެތައް މިލިޔަން ބަޔަކު އެކަލާނގެ ރަޙްމަތަށް އެދިގެން ދުޢާކުރަނީއެވެ. އެއްބަޔަކު ދެ އަތް އުފުލައި ރޮނީއެވެ. އަނެއް ބަޔަކު ޒިކުރު ކުރަނީއެވެ. އަނެއްބަޔަކު މަޙްޝަރުދުވަހުގެ މައިދާނުގައި ޚަލްޤުތަކުން އެއްކުރެވިދާނޭ ކަންވެސް ހިތްމައްޗަށް ގެނެސް ރަޙުމަތާއި ފުއްސެވުމަށް އެދި ދަންވަނީއެވެ. ﷲ ގެ ކަލާމްފުޅު ކިޔަވަނީއެވެ. ނަޞޭޙަތް އަޑުއަހަނީއެވެ. ޙަޔާތުގައި ކުރެވުނު ކުށްފާފަތަކަށް ޢަފޫދެއްވުން އެދި އިބްތިހާލް ކުރަނީއެވެ. ފިރިހެންތަކުންނާއި އަންހެންތަކުންވެސް ރަޙުމަތުގެ ވެރި ރައްބުގެ ހިޔަލަށް އެދި އާދޭސްކުރަނީއެވެ. މީ ކޮންފަދަ ފުރިހަމަ މަންޒަރެއް ތޯއެވެ!

އެއްވެސް ޝައްކެއް ނެތް ގޮތުގައި، މިމަތިވެރި އަޅުކަމަށްފަހު އަންނަ އީދު ދުވަސް ވެގެންދާނީ ވަރަށްވެސް އުފާވެރި ދުވަހަކަށެވެ. އެހެންނަމަވެސް އަޅުގަޑުމެން މުސްލިމުން ދެނެގަންނަންވީ ހަގީގަތަކީ ދީނުގައި ކޮންމެ އަޅުކަމެއްވެސް ފަރުޟު ކުރައްވާފައިވަނީ ވަކި ޙިކުމަތްތަކަކާއެކު ކަމެވެ. މިގޮތުން ދީނުގެ ކޮންމެ މަތިވެރި އަޅުކަންތަކަށްފަހު އަންނަ ދެ އީދަކީވެސް މުސްލިމުން އުފާ ފާޅުކޮށް، އަދި އެކަކު އަނެކަކަށް ޒިޔާރަތް ކުރުން ދީނީ ގޮތުންނާއި ސަގާފީގޮތުންވެސް އެމުނާސަބަތާއި އެކުވެގެންދާ އުފާވެރި މުނާސަބަތަކަށްވި ނަމަވެސް، ދުވަހުގެ އުފާ މުސްލިމުން ފާޅު ކުރާންވާނީ ދީނުގައި އަންގަވާފައިވާ ގޮތުގެ މަތިންކަން ހަނދާން ނައްތާލައިގެން ނުވާނެއެވެ.

ޢީދު ނަމާދު فرض ކުރެއްވުމުގެ ޙިކުމަތް:

1- އިސްލާމްދީނުގެ ޝިޢާރުތައް ފާހަގަކުރުން؛ ޢީދު ނަމާދަކީ އޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ޝިޢާރަށް ވާއިރު، ހުކުރު ނަމާދަށްވުރެ ގިނައިން އެކަމަށް މީހުން ޖަމާވާއިރު، ތަކްބީރު ކިޔުމަށް ކަނޑައެޅިފައިވެއެވެ.

2- ކޮންމެ ޤައުމެއްގައިވެސް އެޤައުމެއްގެ މީހުން އެއްވާ ތަނެއް އޮތުން؛ އެމީހުންގެ ބާރު ދައްކާލުމަށާއި، އެމީހުންގެ ގިނަކަން އެނގުމަށްޓަކައި މީ ކުރެވޭކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން ހުރިހާ މީހުންނަށްވެސް ބޭރަށް ނުކުތުމަކީ މުސްތަޙައްބުކަމެކެވެ. އަދި ދިޔުމާއި އައުމުގައި މަގު ތަފާތުކުރުން ވެއެވެ. ޢީދުގައި އެކަކު އަނެކަކަށް ޞަޙާބީން އެއްބޭކަލަކު އަނެއް ބޭކަލަކަށް ކިޔައި އުޅުއްވި ތަހުނިޔާ ކިޔާށެވެ. އެއީ "تَقَبَّلَ اللهُ مِنَّا وَمِنْكَ" މާނައީ: "ތިމަންމެނާ އަދި ތިބާގެ ފަރާތުން (ހެޔޮ ޢަމަލުތައް) މާތް ﷲ ޤަބޫލު ކުރައްވާނދޭވެ!" މިއެވެ.

ފަހެ ފެންވަރާ ރީތި ހެދުމެއްލައިގެން ޢީދު ނަމާދަށް ދިޔުން މުސްތަޙައްބެވެ. އަދި ޢީދު ނަމާދަށް ދިޔުމުގެ ކުރީގައި ކަދުރު އޮށެއް ކެއުމާޢި، ތަކްބީރު ކިޔުންވެސް ވާރިދުވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ. އަދި ޢީދު ނަމާދަށް ދިޔުމުގައި ހިނގާފައި ދިޔުމާއި، މުޞައްލައިގައި ނުވަތަ ހުސްބިމަކަށް ނުކުމެ ޢީދު ނަމާދު ކުރުންވެސް ވާރިދުވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ.

ޢީދަކީ މާތް ﷲ ދެއްވެވި ހަދިޔާއެއް ކަމަށް ވީހިނދު، އެކަލާނގެ ނުރުއްސަވާ ޢަމަލުތަކާއި ދުރުހެލިވުމަކީ މުހިންމުކަމެކެވެ. އުފާފާޅުކުރުމުގެ ނިޔަތުގައި އެކަލާނގެ މަނާކުރައްވާފައިވާ ކަންކަން ކުރުމަކީ އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތުން ކޯފާވެސް އެމީހަކަށް އަތުވެދާނޭ ކަމަކަށްވާތީވެ އެކަމަށް ސަމާލުކަން ދިނުމަކީ ކޮންމެ މުސްލިމް ފިރިހެނަކާއި އަންހެނެއްގެ މައްޗަށް ވާޖިބު ކަމެކެވެ.

ހުރިހާވެސް އުންމީދަކީ އަދި ދުޢާއަކީ މި ޢީދަކީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް އުފާވެރިކަން ލިބި އަޅުގަނޑުމެންގެ ހެޔޮކަމުގެ ފަތް ބަރުވާނެ ޢީދެއްކަމުގައި ލެއްވުމެވެ.

ބަރަކާތްތެރި އަޟުޙާ ޢީދުގެ ތަހުނިޔާ އެންމެހާ ބޭފުޅުންނަށް އަރިސްކުރަމެވެ.