މިދިޔަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް ރާއްޖެއިން އެއިޑްސް ބަލި ޖެހުނީ 6 އަންހެނުންނާއި 33 ފިރިހެނުންނަށްކަމަށް ހެލްތު މިނިސްޓްރީން ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
ރާއްޖޭގައި އެޗްއައިވީ އެންމެ ފުރަތަމަ ފެނިފައިވަނީ 1991 ވަނަ އަހަރުއެވެ. ހެލްތު މިނިސްޓްރީން ހާމަކުރައްވާފައިވާގޮތުގައި ރާއްޖޭގެ ތަފާސް ހިސާބުތަކަށް ބަލާއިރު 31 ޑިސެމްބަރު 2021 ގެ ނިޔަލަށް މިބަލި ޖެހުނު މީހުންގެ އަދަދު ވަނީ 39 އަށް އަރާފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ 6 އަންހެނުންނާއި 33 ފިރިހެނުންނެވެ. މިހާތަނަށް މިބަލީގައި 15 މީހުން ދުނިޔެ ދޫކޮށްފައިވާއިރު މިވަގުތު 22 މީހުން ފަރުވާހޯދަމުން އެބަދެއެވެ.
ކޮންމެ އަހަރެއްގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ 1ވަނަ ދުވަހަކީ ބައިނަލްއަޤްވާމީ ގޮތުން ފާހަގަ ކުރާ ދުނިޔޭގައި އޭޑްސް ބައްޔާއި ދެކޮޅަށް މަސައްކަތް ކުރާ ދުވަހެވެ. ރާއްޖޭގައިވެސް ކޮންމެ އަހަރަކު މިދުވަސް އަންނަނީ ފާހަގަކުރަމުންނެވެ. މިދުވަސް ފާހަގަ ކުރުމުގެ މައިގަނޑު މަޤްސަދަކީ އޭޑްސް ބަލީގެ ނުރައްކަލުން ދިވެހި މުޖުތަމައު ސަލާމަތްކުރުމުގެ ގޮތުން ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމާއި ބަލި ފެތުރުމަށް މަގުފަހިވާފަދަ އާދަތަކާއި ދުރުހެލިވުމަށް އެހީތެރިވެދިނުމެވެ. މިއަހަރުގެ އޭޑްސް ދުވަހުގެ ޝިއާރަކީ "އެޗް.އައި.ވީއިން ރައްކާތެރިވުމަށްޓަކައި ޤަވާއިދުން ޓެސްޓް ކުރުން އާދަކުރަމާ" އެވެ.
ރާއްޖޭގައި މިއަހަރު މިދުވަސް ރަސްމީކޮށް ފާހަގަކުރުމަށް ހަމަޖެހިފައިވަނީ ޑިސެމްބަރ 5-12އަށް ގއ. އަތޮޅުގައެވެ.
އެޗް.އައި.ވީ އަދި އޭޑްސް
އެޗްއައިވީއަކީ އޭޑްސް ބަލި ޖައްސާ ވައިރަސްއަށް ކިޔާ ނަމެވެ. އެޗް.އައި.ވީ އަކީ ހަށިގަނޑުގެ ދިފާއީ ނިޒާމަށް ހަމަލާދީ، ދިފާއީ ނިޒާމު ބަލިކަށިކޮށްލާ ވައިރަސްއެކެވެ. އެޗް.އައި.ވީ ޖެހި، އަހަރުތަކެއްގެ ތެރޭގައި ދިފާއީ ނިޒާމު ބަލިކަށިވުމުން ބަލިތަކުން ދިފާއުވުމަށް ނުކުޅެދި، އެކި ބަލިތައް ޖެހެން ފަށައެވެ. މިހިސާބުން އެއީ އޭޑްސް ކަމަށް ބެލެވެއެވެ.
ރާއްޖޭގެ އެޗްއައިވީގެ ހާލަތު
ރާއްޖޭގައި އެޗްއައިވީ އެންމެ ފުރަތަމަ ފެނިފައިވަނީ 1991 ވަނަ އަހަރުއެވެ. ރާއްޖޭގެ ތަފާސް ހިސާބުތަކަށް ބަލާއިރު 31 ޑިސެމްބަރު 2021 ގެ ނިޔަލަށް މިބަލި ޖެހުނު މީހުންގެ އަދަދު ވަނީ 39 އަށް އަރާފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ 6 އަންހެނުންނާއި 33 ފިރިހެނުންނެވެ. މިހާތަނަށް މިބަލީގައި 15 މީހުން ދުނިޔެ ދޫކޮށްފައިވާއިރު މިވަގުތު 22 މީހުން ފަރުވާހޯދަމުން އެބަދެއެވެ.
ނެޝަނަލް އޭޑްސް ޕްރޮގްރާމް
އެޗް.އައި.ވީ/އޭޑްސް އަށް ހޭލުންތެރިކުރުމާއި، ބަލިން ރައްކާތެރިކުރުމަށް ކުރަންޖެހޭ ކަންކަން ޤައުމީ ފެންވަރުގައި ރާވާ ހިންގުމާއި، މިބަލި ޖެހިފައިވާ މީހުންގެ ފަރުވާގެ ކަންކަން ވިލަރެސްކުރުމުގެ އެންމެހާ މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށް ގެންދަނީ ހެލްތު ޕްރޮޓެކްޝަން އޭޖެންސީގެ ނެޝަނަލް އޭޑްސް ޕްރޮގްރާމްގެ ތެރެއިންނެވެ.
އެޗް.އައި.ވީއަށް ޓެސްޓް ކުރުން
ބަލާބެލުމަށް ސިއްޙަތު ރަނގަޅު މީހެއްގެ ހަށިގަނޑުގައިވެސް އެޗް.އައި.ވި ވައިރަސް ހުރެދާނެއެވެ. އެޗް.އައި.ވީ ހުރިކަން ދެނެގަނެވޭނީ އެޗް.އައި.ވީއަށް ޓެސްޓްކޮށްގެންނެވެ. ރާއްޖޭގައި އާއްމުކޮށް މާބަނޑު ދުވަސްވަރުއާއި އެކި ސަރޖަރީތަކުގެ ކުރިން، ލޭދިނުމުގެ ކުރިން އަދި ބޭރު މަސައްކަތްތެރިންގެ މެޑިކަލްގެ ތެރޭގައި އެޗް.އައި.ވީއަށް ޓެސްޓްކުރެވެއެވެ.
ރާއްޖޭގެ ކޮންމެ ހޮސްޕިޓަލެއްގައިވެސް އެޗް.އައި.ވީ އަށް ޓެސްޓް ކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ވަނީ ހަމަޖެހިފައެވެ. އާއްމުކޮށް ހަދާ ސްކްރީނިން ޓެސްޓްގެ ނަތީޖާ ޕޮސިޓިވް ވެއްޖެނަމަ، ނެޝަނަލް އޭޑްސް ޕްރޮގްރާމް މެދުވެރިކޮށް އައި.ޖީ.އެމް.އެޗްގައި ކޮންފަރމޭޓަރީ ޓެސްޓް ހަދާނެއެވެ.
މާބަނޑުކަން އެނގުމުން ފުރަތަމަ ވީހާވެސް އަވަހަކަށް، ފުރަތަމަ 03 މަސް ފާއިތުވުމުގެ ކުރިން އެޗް.އައި.ވީއަށް ޓެސްޓްކުރުން މުހިއްމެވެ. މާބަނޑުވުމުން އަންހެނަކުގެ ހަށިގަނޑުގައި އެޗް.އައި.ވީ ހުރިކަން އަވަހަށް ދެނެގަނެވި ފަރުވާ ފެށިއްޖެނަމަ ބަނޑުގައިވާ ދަރިފުޅު ބަލިން ރައްކާތެރިކުރެވެއެވެ. އަދި ރާއްޖެއަކީ މައިމީހާގެ ފަރާތުން ބަނޑުގައި އޮންނަ ދަރިފުޅަށް އެޗް.އައި.ވީ އަދި ސިފިލިސް ވާސިލްވުން ނައްތާލެވިފައިވާ ޤައުމެއްގެ ގޮތުގައި 2019 ވަނަ އަހަރު ދުނިޔޭގެ ސިއްޙަތު ޖަމްޢިއްޔާއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ ޤައުމެކެވެ.
އެޗް.އައި.ވީގެ ފަރުވާ
އެޗް.އައި.ވީ އަށް ދެވޭ ފަރުވާއަކީ އެންޓިރެޓްރޯ ވައިރަލް ތެރަޕީ (އޭ.އާރްޓީ)އެވެ. 2004ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ރާއްޖޭގައިވެސް، ނެޝަނަލް އޭޑްސް ޕްރޮގްރާމް މެދުވެރިކޮށް ބަލިމީހުންނަށް ހިލޭ މިފަރުވާ އަންނަނީ ދެމުންނެވެ. ބަލީގެ ކުރީކޮޅު ބަލި ދެނެގަނެވި، ޤަވާއިދުން ބޭސް ބޭނުންކޮށްފިނަމަ، ލޭގައި އެޗް.އައި.ވީ ވައިރަސް ހުންނަ މިންވަރު (ވައިރަލް ލޯޑް) ދަށްކުރެވެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން ދިފާއީ ނިޒާމު ރައްކާތެރިކުރެވި، ރަނގަޅު ސިއްޙަތެއްގައި ގިނަދުވަހު ދެމިހުރުމަށް މަގުފައިވެއެވެ. އަދި މީގެ އިތުރުން ވައިރަލް ލޯޑް ދަށްވުމުން ބަލިމީހާގެ ފަރާތުން އެހެންމީހުންނަށް ބަލި ފެތުރުމުގެ ފުރުސަތު ކުޑަކޮށްދެއެވެ.
ޓެސްޓްކުރުމަީގަޔަ
ބަލި ފެތުރޭ ގޮތްތައް
- ރައްކާތެރި ނޫންގޮތުގައި (ހުރަސް ބޭނުން ނުކޮށް) ޖިންސީ ގުޅުން ހިންގުން
- އެކަކު ބޭނުންކޮށްފައިވާ ސިރިންޖު ނުވަތަ ކަށި ބޭނުންކުރުން- މިގޮތުން ކަށިބޭނުންކޮށްގެން މަސްތުވާތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގައި، ނުވަތަ ޓެޓޫ ޖެހުން، ކަންފަތް ނުވަތަ ހަށިގަނޑުގެ އެހެން ތަނެއް ތޮރުފުން ނުވަތަ ސިއްހީ ޚިދުމަތް ހޯދުމުގެ ތެރޭގައި އެކަކު ބޭނުންކޮށްފައިވާ ކަށި ބޭނުންކުރުން
- އެޗް.އައި.ވީ ޖެހިފައިވާ މަންމަގެ ފަރާތުން، މާބަނޑު ދުވަސްވަރު، ވިހެއުމުގެ ތެރޭގައި ނުވަތަ ގާތުން ކިރުދިނުމުން
- އެޗް.އައި.ވީ ހުރިތޯ ބެލުމަށް ޓެސްޓް ނުކޮށް ލޭ އެޅުން
ބަލި ނުފެތުރޭނެ ގޮތްތައް
- މަދިރީގެ ސަބަބުން
- އެޗް.އައި.ވީ ޖެހިފައިވާ މީހަކާ އެއް ތަށިން ކެއުން ނުވަތަ އެކުގައި ކެއުމުން
- އެޗް.އައި.ވީ ޖެހިފައިވާ މީހަކު ބޭނުން ކުރާ ފާޚާނާއެއް ބޭނުން ކުރުމުން
- އެޗް.އައި.ވީ ޖެހިފައިވާ މީހަކާ އެއް ގެއެއްގައި ދިރިއުޅުން ނުވަތަ އެއްކޮށް މަސައްކަތްކުރުން
އެޗް.އައި.ވީ އިން ރައްކާތެރިވެވޭނެ ގޮތްތައް
- ރައްކާތެރި ގޮތުގައި ޖިންސީ ގުޅުން ހިންގުން
- އެކަކު ބޭނުންކޮށްފަ ހުންނަ ސިރިންޖު / ކަށި ފަދަ ތަކެތި އަނެކަކު ބޭނުން ނުކުރުން
- ޤަވާއިދުން އެޗް.އައި.ވީއަށް ޓެސްޓްކުރުން
