ރާއްޖޭގަ މިވަގުތު އޮތް އެންމެ ދުވަސްވީ ޕާޓީއަކީ އެމްޑީޕީކަމީ އެއްވެސް ޝައްކެއް އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި ރާއްޖޭގެ އުފެދިފައިވާ ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ ތެރެއިން މެމްބަރުންގެ އަދަދުގެ ގޮތުން ބަލާއިރު އެންމެ ބޮޑު އެއް ޕާޓީއަކީވެސް އެޕާޓީއެވެ. އަދި އެޕާޓީއަކީ 2008ގެ އާ ގާނޫނު އަސާސީއަށްފަހު، ދެވަނަ ފަހަރަށް ކޯލިޝަން ވެރިކަމެއް ކުރަމުންދާ ހަމައެކަނި ޕާޓީވެސް މެއެވެ.

މިގޮތުން، ގިނަ ޕާޓީތަކެއް އެކުލެވިގެން އެ ޕާޓީއަށް ދެވަނަ ފަހަރަށް ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް އާދެވުނު ނަމަވެސް، އެމްޑީޕީގެ ދެވަނަ ކޯލިޝަން ވެރިކަމުގައި ކަން ހިނގާފައިވަނީ ގިނަ ބަޔަކަށް އުއްމީދު ކުރެވުނު ގޮތާއި ޚިލާފަށް، އަދި އެތައް ބައެއްގެ އުއްމީދު ތަކާއިވެސް ދިމާ އިދިކޮޅަށްކަން މިއީވެސް ދެބަސް ވެވެން ނެތް ހަގީގަތެއް ކަމުގައި ދަންނަވާން ޖެހެއެވެ.

2018ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ގިނަ ޕާޓީތަކެއް އެކުލެވޭ ވެރިކަމަކަށް ރައްޔިތުން ޖާގަ ދިނުމަށްފަހު، ޖެހިގެން އައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ އިންތިޚާބުގައި ރައްޔިތުން ވަނީ، އެމްޑީޕީއަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ސުޕަރ މެޖޯރިޓީވެސް ދީފައެވެ. އެެއާއެކު ފެނިގެން ދިޔައީ، ސަރުކާރު ބޭނުންވާ ގޮތަށް މުޅި ޖުޑިޝަރީ އަލުން އަތުރާލާ، މިނިވަން މުވައްސަސާތަކާއި އަދި އެނޫންވެސް ދައުލަތުގެ ގިނަ އިދާރާތަކުގެ އިސް ގިނަ މަގާމްތަކަށް ސަރުކާރުގެ ތާއީދު އޮތް ބޭފުޅުން އައްޔަން ކުރެވިގެންދިޔަ މަންޒަރެވެ. މީގެ ތެރޭގައި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ރައީސްކަމާއި، އެ މަޖިލިހުގެ ގިނަ ކޮމިޓީތަކުގެ މުގައްރިރުކަމާއި، ކޮމިޓީތަކުގެ ސާފު އައުލަބިއްޔަތާއި، ސުޕްރީމް ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުންނާއި، ޖުޑީޝަލް ސާވިސް ކޮމިޝަނާއި، އަދިވެސް އެނޫން މުހިންމު އެތަކެއް މުވައްސަސާތަކެއް ވަނީ ހިމެނިގެން ގޮސްފައެވެ.

އަދި މިއާއެކު ގިނަބަޔަކު އުއްމީދު ކޮށްފައިވަނީ، ސަރުކާރު ހިންގުމަށް ބޮޑުތަނުން ހަލުއިކަން އައިސް، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހާއި ސަރުކާރުގެ އެކުލުންތެރިކަން އިންތިހާއަށް ރަގަޅުވެ، ސަރުކާރާއި މަޖިލިސް އެއް ޕާޓީއަކަށް ލިބިގެން ދިއުމުން، އެކުވެރިކަމާއި އެއްބައިވަންތަ ކަމާއެކު ވެރިކަން ހިންގުމުގެ މުޅިން އާ ބާބެއް ފެނިގެން ދާނޭ ކަމުގައެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ސުޕަރ މެޖޯރިޓީ އެމްޑީޕީއަށް ލިބިގެން ދިއުމަށްފަހު ފާއިތުވި 3 އަހަރެއްހާ ދުވަސް ފާހަގަ ވެގެން މިދިޔައީ، ހަމަޖެހުމާއި އެއްބައިވަންތަކަމާއި އެކުވެރިކަމުގެ ބަދަލުގައި ވެރިކަން ކުރާ އެމްޑީޕީގެ އެތެރެއިން ބައިބައިވުމާއި، އަރާރުމާއި، އަދި އެނޫނަސް ޑިކޮމްރަސީއާއި ބީރައްޓެހި އެތައް ކަމެއް ފެނިގެން ދިޔަ 3 އަހަރު ކަމުގައެވެ.

މައްސަލަތަކަށް ހައްލެއް ނައި! 

އެމްޑީޕީއަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ސުޕަރ މެޖޯރިޓީ ލިބިގެން ދިއުމަށްފަހު، އެޕާޓީގެ އެންމެ އިސް ދެލީޑަރުންގެ މެދުގައި ބޮޑެތި ޚިޔާލު ތަފާތުވުންތަކެއް ހުރިކަން އެންމެ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ފެންމަތިވެގެން ދިޔައީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ރައީސްކަމަށް އެޕާޓީގެ ޕާލަމެންޓްރީ ގުރޫޕުން ބޭފުޅަކު ހޮވުމަށް ނެގުނު ވޯޓާ ހިސާބުންނެވެ.

މި ވޯޓުގައި ރައީސް ސާލިހުއާއި، މަޖިލިސް ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދާއި ދެބޭފުޅުންގެ ފަރާތުން ދެ ކެނޑިޑޭޓުން އެންމެ ފުރަތަމަ ވާދަކޮށްފައިވި ނަމަވެސް، މަޖިލިސް ރައީސްކަމަށް ނަޝީދު ވަޑައިގެންނެވި ހިސާބުން މި ކޯޅުންތަކަށް ފިނިކަންލިބި، އުފެދިގެން ދިޔަ ކޯޅުންތަކަށް ދާއިމީ ހައްލެއް ލިބިގެން ދިޔައީކަމުގައި ގިނަބަޔަކަށް ހީކުރެވިގެން ދިޔައެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، އެއަށްފަހު، ފާއިތިވި އަހަރު ނަޝީދަށް އަމާޒުކޮށް ދެވިގެންދިޔަ ޓެރަރިސް ހަމަލާއަށްފަހު ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ހުންނަވާ، ނަޝީދުގެ ހިތުގައި އެހާތަނާއި ހަމައަށް ސަރުކާރާ ގުޅޭގޮތުން އުތުރި އަރަމުން އައިސްފައިވާ ޖަޒުބާތުތައް ބަންޑުން ކޮށްލި ހިސާބުން، އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގައި ހުރި ބޮޑެތި މައްސަލަތަކާއި ޚިޔާލުތަފާތުވުންތައް އާންމުވެގެން ދިޔައެވެ.

އަދި ވަކީން ޚާއްސަކޮށް ރައީސް ސާލިހާއި ރައީސް ނަޝީދާއި ދެބޭފުޅުންގެވެސް އުއްމީދުތައް 2023ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބާއި ގުޅި ލާމެހިންގެ ގޮސްފައިވާ މިންވަރާއި، ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލު ކުރުމަށް ނަޝީދު ފެއްޓެވި މަސައްކަތްތަކަށް ރައީސް ސާލިހުގެ ތާއީދެއް ނެތްކަން ހާމަވެ، ނަޝީދަށް އަމާޒުކޮށް ދެވުނު ޓެރަރިސްޓު ހަމަލާވެސް އެންމެ ފަހުން ވެގެންދިޔައީ ޕާޓީގެ އެތެރޭގައި ފިތުނަވެރިކަމާއި ބައިބައިވުން އޭގެ އިންތިހާއަށް އުފެދެން މެދުވެރިވީ ސަބަބެއް ކަމުގައެވެ.

އެއަށްފަހު، ޖެހިގެން އައީ އެމްޑިޕީގެ ޗަައރޕާރސަންކަމުގެ މަގާމަށް ބޭފުޅަކު އައްޔަން ކުރުމުގެ އިންތިޚާބެވެ. މި އިންތިޚާބުވެސް ވެގެން ދިޔައީ، ރައީސް ސާލިހާއި ނަޝީދާއި ދެބޭފުޅުންގެ ގަދަ ހިފުމަކަށެވެ. އިންތިޚާބު ނިމިގެން ދިޔައީ، ދެ ފެކްޝަނަށް ތާއީދުކުރާ ފަރާތްތަކުން އެއްބަޔަކު އަނެއް ބަޔަކަށް ވަގަށް ގޮވާ، ބަނގުރާ ބުއިމާއި ޒިނޭގެ ތުހުމަތަށް ދަންދެން އެއްބަޔަކު އަނެއްބައެއްގެ ބޮލުގައި އެޅުވުމާއި ހަމައިންނެވެ.

ކޮންމެއަކަސް، އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގައި އުފެދިގެން ގޮސްފައިވާ ހަމަނުޖެހުންތަކާއި ބައިބައި ވުންތަކަށް ހައްލެއް ނުލިބި، މިއަދު އެޕާޓީގެ ޕާލަމެންޓްރީ ގުރޫޕްގެ ތެރެއިން ފެންނަމުންދަނީ، ވިޕްލައިން ނެރުމާއި ވިޕްލައިނަށް ތަބާވުމުގައިވެސް ދެފެކްޝަންގެ މެދުގައި އުފެދިފައިވާ ތަޅާ ފޮޅުންތަކެވެ. މި ތަޅާފޮޅުމުގައި، ޕާލަމެންޓްރީ ގުރޫޕުން ނެރޭ ވިޕްލައިނަށް އަމަލު ނުކުރާނެކަމަށް ބުނެ، ނަޝީދުގެ ފެކްޝަނުނަށް ނިސްބަތްވާ މެމްބަރުން ގަދަބަސް ވިދާޅުވަމުން ގެންދަވާއިރު، ޕީޖީ ގުރޫޕްގެ ލީޑަރޝިޕުން މިހާރުވަނީ ވިޕްލައިނާއި ޚިލާފްވާ މެމްބަރުންނާމެދު ފިޔަވަޅު އަޅަން ފަށާފައެވެ.

އަދި މިފިޔަވަޅުތައް ހަރުކަށިކޮށް، ވިޕްލައިނާ ޚިލާފްވާ ފަރާތްތަކަށް 5 އަހަރުގެ މުއްދަތަކަށް ޕާޓީގެ އެތެރޭގެ އެއްވެސް އިންތިޚާބެއްގައި ވާދަ ނުކުރެވޭ ގޮތް ހެދުމުގެ ވިސްނުންވެސް ޕާލަމެންޓްރީ ގުރޫޕުގެ ލީޑަރޝިޕުން މިހާރުވަނީ ގެންގުޅުއްވަން ފައްޓަވާފައެވެ.

އެހެންކަމަން، ފެންނާން އޮތް މަންޒަރަކީ އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގަ އުފެދި ހުޅު ރޯވަމުން އައިސްފައިވާ މައްސަލަތަކަށް ހައްލެއް އައިސްފައި ނުވާ މަންޒަރެވެ. ދެފެކްޝަންގެ ޚިޔާލު ތަފާތުވުމާއި ފިތުނަވެރިކަން ބޮޑުވެ، ދެން އެކަތިގަޑެއްގެ ގޮތުގައި ޕާޓީ ކުރިޔަށް ނުދާނޭކަމަށް ގިނަ ބަޔަކަށް ޔަގީން ކުރެވޭ މިންވަރަށް މިކޯޅުންތައް ވަނީ ފުޅާވެ ދިގުލައިގެން ގޮސްފައެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ބަނޑުން އާ ޕާޓީއެއް ވިހާފާނެތަ؟

ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ އެތެރޭގައި ބޮޑެތި ކޯޅުންތައް އުފެދި ޕާޓީތައް ބައިބައިވެން ދިއުމަކީ އާ ތަޖުރިބާއެއް ނޫނެވެ. މި ކޯޅުންތަކުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، އެތައް ޒަމާނެއްވަންދެން ދޭދޭ ފަރުދުންގެ މެދުގައި އޮތް އެކުވެރިކަމާއި އުޚުއްވަތްތެރިކަން ބަރުބާދުވެގެން ގޮސްފައިވާއިރު، މިގޮތުން އުފެދުނު ފިތުނަވެރިކަމުގައި އެއްބަޑު އެއްބަފާ އަޚުންވެސް އަބަދަށްޓަކަ ވަކިވެ، އާއިލީ ގުޅުންތައްވެސް ވަނީ ކެނޑިގެން ގޮސްފައެވެ.

މީގެ އެންމެ ފުރިހަމަ ދިރިހުރި މިސާލަކީ، ޕީޕީއެމްގެ އެތެރޭގައި އުފެދިގެންދިޔަ ފިތުވެރިކަމުގައި ރައީސް މައުމޫނާއި ރައީސް ޔާމިންއާއި ދެބޭފުޅުން ހަތުރުންނަށް ވެގެން ދިޔަ ދިއުމެވެ.

ހަމަ އެފަދައިން މިއިން ކޮންމެ ފިތުނަވެރިކަމަށްފަހު، ޕާޓީތައް ބައިބައިވެން ދިއުމާއި ހަމައިން އާ ޕާޓީތައް އުފަންވެގެން ގޮސްފައި ވާކަމީވެސް ރައްޖޭގެ ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ ތާރީޚުން ފެންނާން އޮތް ވަރަށްވެސް ބޮޑު ހަގީގަތެކެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ، ޑީއާރުޕީގެ ބޮޑު ފިތުނައެވެ. އެޕާޓީގެ އޭރުގެ ލީޑަރު އަހުމަދު ތަސްމީން އަލީއާއި ރައީސް މައުމޫނާ ދެބޭފުޅުންގެ މެދުގައި އުފެދުނު ބޮޑު ފިތުނައިގެ ނަތީޖާއަކަށް ވެގެންދިޔައީ ޑީއާރުޕީގެ ބަނޑުން ޕީޕީއެމް ވިހެއުމެވެ.

އަދި އެއަށްފަހު ޕީޕީއެމްގެ އެތެރޭގައި އުފެދިގެންދިޔަ ބޮޑު ފިތުނައިގެން ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، މިހާރުގެ ރައީސް މައުމޫންގެ އެމްއާރުއެމް އަކީ ޕީޕީއެމްގެ ބަނޑުން ވިހެއިން ޕާޓީއެއްކަމުގައި ނޫނީ ނުދެންނެވޭނެއެވެ.

އަދި ދާދިފަހުން އުފެއްދި އެމްއެންޕީއަކީ ޖުމުހޫރީ ޕާޓީ ދޫކޮށް ދިޔަ އިސް ބޭފުޅުންކޮޅެއް އިސްވެ ތިއްބަވައިގެން އުފެއްދި ޕާޓީއަކަށް ވާއިރު، މިހާތަނަށް ރާއްޖޭގަ އުފެދުނު ގިނަ އާ ޕާޓީތަކަކީ، ޕާޓީތަކުގެ އެތެރޭގެ ހަމަނުޖެހުމާއި ސިޔާސީ ވާދެވެރިކަމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އުފެދިގެން އައިސްފައިވާ ސިޔާސީ ޕާޓީތަކެއްކަމީ ތާރީޚު ހެކިދޭ ކަމެކެވެ.

އެހެންކަމުން އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގައި މިއަދު އުފެދިފައިވާ ބޮޑެތި ޚިޔާލުތަފާތުވުންތަކާއި، އަދި ކޯޅުންތަކުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އެޕާޓީގެ ބަނޑުން އާ ޕާޓީއެއް ވުޖޫދުވެގެން އައުމަކީ މުސްތަހީލުކަމެއް ކަމުގައި ނުދެންނެވޭނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެއީ އެޕާޓީގެ އިސްވެރިންނާއި އެކްޓިވިސްޓުން އެންމެ ބޭނުންވާ ނަތީޖާކަމުގައި ނުވެދިއުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ.

އަދި އެ ނަތީޖާއާއި ހަމައަށް ވާސިވެދާން ބޭނުންނުވެ، ޕާޓީގެ ލީޑަރޝިޕް އަތުން ދޫވެގެން ދިޔަނުދޭން، މިހާރު އެ ޕާޓީގެ އެތެރޭގައި އުފެދިފައިއޮތް ދެ ފެކްޝަނުންވެސް ގަދައަޅާ މަސައްކަތް ކުރާނޭކަމީވެސް ޝައްކެއް އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ސާފުވާން އޮތް އެއް ހަގީގަތަކީ، އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގައި އޮތް ބައިބައިވުމުގެ އަސްލަކީ "ދެ ކަނޑިއަކަށް އެއް އުރައެއްގައި" އޮންނަން ޖެހިފައި އޮތް އޮތުންކަމެވެ.

އެއީ ވެރިކަމުގެ އުއްމީދާއި ހުވަފެންތަކެވެ. ރައީސް ސާލިހަށް ވެރިކަމުގެ ދެވަނަ ދައުރެވެ. ރައީސް ނަޝީދަށް ބޮޑުވަޒީރުކަމެވެ.

މި ނަތީޖާއާއި ހަމައަށް ވާސިލްވުމުގައި ދެބޭފުޅުންނަށްވެސް އޮތް އެންމެ ބޮޑު އެސެޓަކީ ޕާޓީ ޕްލެޓް ފޯމެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ކަށަވަރުވެ ޔަގީންވާން އޮތްކަމަކީ ޕާޓީ ޕްލެޓްފޯމުގައި ދެބެފުޅުންނަށް އެއް މަގުސަދެއް ހާސިލް ކުރެވޭން ނޯންނާނޭކެމަވެ. ކޮންމެވެސް އެއް ބޭފުޅަކަށް، 2023އަށް ޕާޓީ ޕްލެޓްފޯމު ގެއްލިގެންދާނޭ ކަމެވެ. ޖަވާބު ނުލިބި، އެހެންނަމަވެސް ގިނަ ބައެއްގެ ހިތުގައި އުފެދިފައިވާ ސުވާލަކީ އެހާތަނުން ދެން ކަން ވެގެންދާނީ ކިހިނަކުން ތޯއެވެ!