ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ގައުމެއްގައިވެސް އިންސާފު ގާއިމް ކުރުމަށް ކޯޓުތައް ގާއިމް ކުރެވިފައި ހުރެއެވެ. އެކި ގައުމުތަކުގައި އެކި މޮޑެލްތަކުގައެވެ. ބައެއް ގައުމުތަކުގައި ވަކި ބާވަތްތަކުގެ ޝަރީއަތްތައް ހިންގުމަށް އަސްކަރީ ކޯޓުތައް ގާއިމް ކުރެވިފައި ހުންނައިރު، އަނެއްބައި ގައުމުތަކުގައި ކޮންސްޓިޓިއުޝަނަލް ކޯޓުތައް ގާއިމް ކުރެވިފައި ހުރެއެވެ. ހަމަ އެއާއިއެކު ދުނިޔޭގައި އަދިވެސް ރަސްކަންތައް އޮންނަ ގައުމުތަކުގައި، ވިރާސީ ކޯޓުތައް އެކުލަވާލެވިފައި ހުންނައިރު، ރަސްކަމާއި ޚުދުމުޚްތާރު ވެރިކަންތައް ހިގަމުން އަންނަ ގައުމުތަކުގައި ގައުމުތަކުގެ ވެރީން ނުފޫޒާއި ބާރު ދެމެހެއްޓުމަށް ބޭނުންކުރާ އެންމެ މުހިންމު ވަސީލަތަކީ ޝަރުޢި ދާއިރާ މުށުތެރެއަށް ލުމެވެ.
އެހެންނަމަވެސް، ރާއްޖޭގެ ޝަރުޢީ ނިޒާމަކީ އާ ގާނޫނު އަސާސީން ގެނެސްދިން ތިން ބާރު ވަކިވެފައި އޮތް ރިޔާސީ ނިޒާމުގެ އެއް ބާރެވެ. އެމެރިކާގެ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމާއި އެއް ބައްޓަމަކަށް ފަރުމާވެފަ އޮތް މި ރިޔާސީ ނިޒާމުގައި، އިންސާފު ގާއިމްކުރުމުގެ ފުރުސަތު ގާނޫނު އަސާސީންނާއި ގާނޫނުތަކުން މި ޖުޑިޝަރީއަށް މިނިވަންކަމާއެކީ ފަހި ކޮށްދީފައި ވިނަމަވެސް، ދިވެހިރާއްޖޭގައި އަދިވެސް ސިޔާސީ ގިނަ ބައެއްގެ އެންމެ ބޮޑު ފާޑުކިއުމެއް އަމާޒުވަމުންދާ އެއް މުވައްސަސާއަކީ ނުވަތަ ދާއިރާއަކީ ޝަރުޢި ނިޒާމެވެ.
ހަމަ އެއާއެކު ފާހަގަ ކޮށްލަންޖެހޭ އެންމެ މުހިންމު އެއް ނުކުތާއަކީ، ޝަރުޢީ ކޯޓުތަކަކީ އަބަދުވެސް ދެފަރާތެއްގެ ދެމެދުގައި އިންސާފު ގާއިމްކޮށް، ފައިސަލާ ކުރުމުގެ ޒިންމާ އުފުލާ މުވައްސަސާތަކަށް ވެގެން ދާތީ، ހުރިހާ ފަރާތެއްގެ ރުހުމާއިއެކު ކަންކަމުގައި ފަހުބަސް ބުނުމަކީ އޭގެ ޒާތުގައި މުސްތަހީލު ކަމަކަށް ވެގެންދާނޭވެސް ކަމެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، ވަކީން ޚާއްސަކޮށް ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުގެ ކުރިމަތީގައި އަބަދުވެސް ކޮންމެވެސް އެއް ބައެއްގެ ފާޑިކުއުން އެންމެ ބޮޑަށް އަމާޒުވެގެން ގޮސްފައިވާ އެއް މުވައްސަސާއަކަށް ރާއްޖޭގައިވެސް ވެގެން ގޮސްފައި އޮންނަނީ ޝަރުޢީ ދާއިރާއެވެ.
ފުރިހަމަ މިނިވަންކަމެއް އަދިވެސް ނުލިބޭ!
ޝަރުޢީ ދާއިރާ މިނިވަން ކުރަންޖެހޭ ކަމުގެ ވާހަކަ އަަބަދުވެސް އެންމެ ހަރުއަޑުން ގޮވާ ފަރާތްތަކަކީ އަބަދުވެސް ސިޔާސީ ފަރާތްތަކެވެ. އަދި ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުން މި ވައުދުތައް އަންނަ ކޮންމެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބެއްގައިވެސް ދަނީ އާކޮށް އާލާ ކުރަމުންވެސް މެއެވެ.
މީގެތެރޭގައި ރާއްޖޭގެ ބައެއް ސިޔާސީ ފަރާތްތަކަކީ ފެށުނީއްސުރެ ޖުޑިޝަރީ އިސްލާހު ކުރުމުގެ ވާހަކަ ދައްކައިގެން އެ ވައުދުތަކުން ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު ހޯދައިގެން ވެރިކަމާއި ހަމައަށް ދަތުރު ކުރި ފަރާތްތައްކަންވެސް ފާހަގަ ކޮށްލާން ޖެހެއެވެ.
މިގޮތުން އެންމެ ޚާއްސަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަވާން އޮތީ ޖުޑިޝަރީ ޒިންމާދާރު ކުރުމުގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ ޖޭއެސްސީގެ ވާހަކައެވެ. އެ ކޮމިޝަންގެ ކޮމްޕޮޒިޝަން ގޯސްވެގެން އެވާހަކަ ދިގު ޒަމާންތަކެއް ވަންދެން ދައްކަމުން އައި ފަރާތްތަކަށް އެކޮމިޝަން އިސްލާހު ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެން ދިއުމާއި ހަމައިން ކޮމިޝަން އިސްލާހު ކުރުމުގެ ވާހަކަތަކުގެ މަތިން އެ ފަރާތްތަކުން ހަނދާން ނައްތާލީއެވެ.
ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދަކީ، ފާއިތުވެދިޔަ ތަނުގައި ޖުޑިޝަރީގެ މިނިވަންކަމުގެ ވާހަކަ އެންމެ ހަރުއަޑުން ދައްކަވަމުން، އަދި އެ މުވައްސަސާގައި ސިޔާސީ މީހުން ތިބެގެން ނުވާނެކަމުގައި ވިދާޅު އަދި އެޕާޓީގެ މެނިފެސްޓޯގައި އެވާހަކަތައް ލިޔުއްވާ، އެހެންނަމަވެސް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ރައީސްގެ ހައިސިއްޔަތުން މިއަދު އެ ކޮމިޝަންގެ މެމްބަރެއްގެ ގޮތުގައި ހުންނެވި ފަރާތެކެވެ.
އެހެންނަމަވެސް، ނަޝީދު މިއަދު ވިދާޅުވަމުން ގެންދަވަނީ، އެ މުވައްސަސާ އިސްލާހު ކުރަންޖެހޭކަމަށް ކުރިން ވިދާޅުވަމުން ގެންދެވިނަމަވެސ،ް އެކަން ކުރާނޭ ގޮތުގެ ވާހަކައެއް ކުރިން ވިދާޅުވެފައި ނުވަނޭ ކަމުގައެވެ.
ކޮންމެއަކަސް މިއަދު ފެންނާން އޮތް ހަގިގަތަކީ، މިއަދު މި ކޮމިޝަންގެ ރައީސްގެ މަގާމުގައި އިންނެވި ތުޅާދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރަކީވެސް، އަދި ދެން އެކޮމިޝަންގައި ތިއްބެވި ގިނަ މެމްބަރުންނަކީވެސް، ކޮމިޝަންގައި ތިބެގެން ނުވާނެކަމުގައި ކުރިން އެބޭފުޅުން ވިދާޅުވަމުން ގެންދެވި މަގާމުތަކުގައި މިއަދު ތިއްބެވި ބޭފުޅުންނެވެ.
އެހެންކަމުން، ޖުޑިޝަރީ މިނިވަންކުރުމުގެ ވާހަކައަކީ، އެވާހަކަ ދައްކަވާ ބޭފުޅުން ހަގީގަތުގައިވެސް ދެކޮޅު ޖައްސަވަން ޖެހިފައިވާ ވާހަކައެކެވެ. ޖުޑިޝަރީ އިސްލާހު ކުރުމުގެ ވާހަކައަކީ ހަމައެކަނި އެވާހަކަ ދައްކާ ބައެއްގެ ޖަޒުބާތާއި ގުޅި ލާމެހިގެންދާ ވާހަކައަކަށް ވެގެން ދިއުމަކީ ޖުޑިޝަރީ އިސްލާހުކުރުމަށް މިއަދު ކުރިމަތި ވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމުގެ ގޮތުގައި ފާހަގަ ކުރަން ޖެހެއެވެ.
ނިންމުންތަކުގެ ދެފުށް ފެންނާން ޖެހޭ!
އަދުގެ މުޖުތަމަޢަކީ ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ހުޅުވިފައި އޮތް މުޖުތަމަޢެކެވެ. މައުލުމާތު ލިބުމާއި ފޯރުކޮށް ދިނުމުގެ އިތުން، ޚިޔާލު ފާލުކުރުމުގެ މިނިވަންކަންވެސް އޭގެ އިންތިހާގައި އޮތް މުޖުތަމަޢެކެވެ.
އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، ޖުޑިޝަރީން ނިންމާ ނިންމުތަކަށް އެކިއެކި ފަރާތްތަކުގެ ފާޑިއުން އަމާޒުވެގެން ދިއުން ވެގެންދަނީ އަބަދުވެސް އެންމެ ގާތުގައި އޮންނަ، އަދި ގިނަބައެއްގެ ޝައުގުވެރިކަން އެންމެ ބޮޑަށް އޮތް ކަމުގެ ގޮތުގައެވެ.
މިގޮތުން މިއަދު އެންމެ ބޮޑު ފާޑު ކިއުމެއް އަމާޒު ވެގެން ގޮސްފައިވަނީ، ކުރިޔަށްދާ ރައީސް ޔާމިންގެ ޝަރިއަތާއި ގުޅުވައިގެންނެވެ. އަދި ހަމަ އެފަދައިން، އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ މައްސަލާގައި ޔޫތު މިނިސްޓަރު އަހުމަދު މަހުލޫފްގެ މައްޗަށް ކޯޓުގައި ކުރިޔަށް ދާ މައްސަލަ ކޯވިޑް ކާރިސާއަށް ލުއި ލިބެންދެން ޕާކް ކުރުމަށްފަހު، ރައީސް ޔާމިންގެ މައްސަލަ ދަށު ކޯޓުގައި ކުރިޔަށްދާ ދިއުމާއި ގުޅިގެން، ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ހަމަހަމަ ކަން ނުގެން ގުޅެވޭކަމަށް ބުނެ ކޯޓުތަކަށް އަމާޒުވަމުންދާ ފާޑުކިއުންތަކެވެ.
ކޯޓުތަކުގައި ކުރިޔަށްދާ އެއްބާވަތުގެ މައްސަލަތަކުގައި ތަފާތު ނިންމުންތައް އަންނަންޖެހޭ މައްސަލަތަކާއި ސަބަބުތައް ކޯޓުތަކުން ސާފު ކޮށްދޭން ޖެހެއެވެ. ނިންމުންތަކުގެ ދެފުށް ފެންނާންވެސް ޖެހެއެވެ. އަދި އަމުދުން ސުވާލު އުފެދޭ ހާލަތްތަކުގައި ސުވާލު އުފެދޭ ކަންކަމުގެ އެފުށްމިފުށް ވަރަށްވެސް ރަގަޅަށް ސާފު ކޮށްދޭން ޖެހެއެވެ.
އެހެންނަމަވެސް ހަމަ އެއާއެކު ފާހަގަވާން އޮތް ކަމަކީ، ޝަރުއީ ދާއިރާ ގޯސްވެގެން އެ ޝަކުވާތައް ކުރަމުންދާ ފަރާތްތަކުގެ ވާހަކައެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރަށް ޖޭއެސްސީގެ ކޮމްޕޮޒިޝަން ބަދަލުކޮށް، އިސްލާޙީ ހެޔޮ ބަދަލު ގެންނަން ފުރުސަތު ލިބުނެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ކަންހިގީ އެއާއި އިދިކޮޅަށެވެ. މިއަދުގެ ޝަކުވާއަކީ މި ޖުޑިޝަރީން އިންސާފު ނުލިބޭކަމުގެ ޝަކުވާތަކެވެ. އުދާސްތަކެވެ.
ހަމަ މިބީދައިން ޖޭއެސްސީ އިސްލާހުކޮށް، ޖުޑިޝަރީ ސިޔާސީ ނުފޫޒުން މިންޖު ކުރުމުގެ ފުރުސަތު މި ސަރުކާރަށް މިއަދު މިއޮތީ އޭގެ ކޮޅުނެތްކޮޅަށް ލިބިގެން ގޮސްފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ޖޭއެސްސީ އިސްލާހުކުރަންޖެހޭ ގޮތެއް އެގޭކަށް ނެތެވެ. އެގޮތުގެ ވާހަކަ މެނިފެސްޓޯގައިވެސް އޮތް ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. އެކަމަށްޓަކާ ކުރަން ޖެހެނީ ބޮޑު ދިރާސާއެކެވެ. މިގޮތުގައި ތިއްބާ، ޒަމާނުގެ ސޯބު ބުރުޖަހަމުން އެނބުރެމުން ގޮސް މިއަދުވެސް ފާއިތުވެގެން ދަނީއެވެ.
ފެންނަމުންދަނީ، ޝަކުވާކުރާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން އެބަޔަކާއި ގިލަންވެރިކަމެއް ކުރިމަތި ވުމުން އެކަނި ކުރަމުންދާ ޝަކުވާތަކެވެ. އިޚްލާސްތެރިކަމުގެ ކުނޑިފުކެއްހާ މިންވަރުންވެސް މިއިން ޝަކުވާއަކުން ފެންނާން ނެތްކަމީ ކަށަވަރުވެ ޔަގީންވާން އޮތްކަމެކެވެ.
