ޒަމާނުއްސުރެ އިންސާފު ގާއިމް ކުރުމުގައި މިނަވަންކަމެއް ނެތްކަމަށް ބުނާ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ފަނޑިޔާރު ގެއަށް، އާ ގާނޫނު އަސާސީން ލިބިގެންދިޔަ އެންމެ ފުރިހަމަ ހިމާޔަތަކާއި ރައްކަތެރި ކަމަކީ ޖުޑީޝަލް ސާވިސް ކޮމިޝަންއެވެ.
މިގޮތުން، ދައުލަތުގެ އެހެނިހެން މުވައްސަސާތަކެކޭވެސް އެއްފަދައިން، ޖުޑިޝަރީގެ މިނިވަންކަން ދެމެހެއްޓުމާއި އަދި ޝަރީއަތް ކުރުމަށް ތިއްބަވާ ފަނޑިޔާރުންގެ، މަގާމުގެ ހިމާޔަތާއި ރައްކާތެރިކަން ޔަގީންކޮށްދީ، އަދި އެފަރާތްކުގެ މިނިވަންކަން ކަށަވަރު ކޮށްދިނުމުގެ މަގުސަދުގައި އެކުލަވާލެވިފައިވާ އެންމެ މުހިންމު މުވައްސަސާއަކީ ޖުޑީޝަލް ސާވިސް ކޮމިޝަންއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ފަޑިޔާރަކަށް ފިޔަވަޅެއް އެޅިކަމުގައިވި ނަމަވެސް، ފަޑިޔާރަކު މަގާމުން ވަކި ކުރަން ޖެހުނު ނަމަވެސް، އަދި ފަޑިޔާރަކު މަގާމަށް އައްޔަން ކުރި ކަމުގައި ވިނަމަވެސް، މި ހުރިހާ މަރުހަލާއެއްގައިވެސް ގޮތް ނިންމުމުގައި އެންމެ މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ މުވައްސަސާއަކީ ޖޭއެސްސީއެވެ.
އެހެންކަމުން، އާގާނޫނު އަސާސީން ވުޖޫދުވެގެން އައި މިމުވައްސަސާ އުފެދުނުތާ 13 އަހަރެއްހާ ދުވަސް ފާއިތުވެގެން ގޮސްފައިވާއިރު، އަދިވެސް ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުގެ އެންމެ ބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ހުއްޓިފައިވާ އެއް މުވައްސަސާއަށް ވެގެން މިދަނީ ޖުޑީޝަލް ސާވިސް ކޮމިޝަންއަށެވެ. އަދި ފާއިތުވެދިޔަ ހުރިހާ ރިޔާސީ އިންތިޚާބެއްގައިވެސް، ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތުމަށް ކެމްޕޭން ކުރެއްވި ހުރިހާ ސިޔާސީ ލީޑަރުން ކަހަލަ ގޮތަކަށް މި މުވައްސަސާއާއި ގުޅޭގޮތުން ދައްކަވާފައި ވަނީ އެއް ވާހަކަތަކެއް ކަންވެސް ފާހަގަ ކޮށްލެވެއެވެ.
އެއީ ޖުޑީޝަލް ސާވިސް ކޮމިޝަނަށް ސިޔާސީ ނުފޫޒު ފޯރާކަމުގެ ވާހަކަތަކެވެ. އެ ކޮމިޝަންގެ ކޮމްޕޮޒިޝަން ކަމުނުދާކަމުގެ ވާހަކަތަކެވެ. އެކޮމިޝަނަށް އިސްލާހީ ހެޔޮ ބަދަލު ގެންނަން ޖެހޭކަމުގެ ވާހަކަތަކެވެ. އެކޮމިޝަންގައި ސިޔާސީ މީހުން މީހުން، އަދި ވަކީން ޚާއްސަކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސް އިންނަވައިގެން ނުވާނޭކަމުގެ ވާހަކަތަކެވެ.
އެހެންނަމަވެސް، ފާއިތުވެދިޔަ ހުރިހާ ރިޔާސީ އިންތިޚާބަކަށް ފަހުވެސް، ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވި ވެރީންނާއި އެބޭފުޅުންގެ ޕާޓީތަކުންނާއި ޕާޓީތަކުގެ އިސްވެރިންވެސް، ޖޭއެސްސީ މިނިވަން ކުރަންޖެހޭ ކަމަށާއި، އަދި މި މުވައްސަސާ ސިޔާސީ ނުފޫޒުން މިނިވަން ކުރަންޖެހޭކަމަށް ވިދާޅުވެ ދައްކަވާފައިވާ ވާހަކަފުޅުތަކުގެ މަތިން ހަދުމަ ނައްތަވާލައްވާ، އަދި ވެރިކަން ލިބުމާއެކު ހުރިހާ ސަރުކާރަކަށްވެސް ޖޭއެސްސީ މާވަހަރަކަށް ވެގެން ގޮސްފައިވާކަމީ ދެބަސްވެވެން ނެތް ހަގީގަތެކެވެ.
ޖޭއެސްސީ އިސްލާހު ކުރާންވީ ގޮތެއް މެނިފެސްޓޯގަ ނެތްތަ!
ނިމިދިޔަ ރައީސް ޔާމިންގެ ވެރިކަމުގައ، އެމްޑީޕީ އިސްވެ އޮވެ އޭރުގެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ހިންގި ސިޔާސީ ހަރަކާތަތަކުގެ ތެރޭގައި އެންމެ ބޮޑު ފާޑު ކިއުމެއް އޭރުގެ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން އާމާޒު ކޮށްފައިވާ އެއް މުވައްސަސާއަކީ ޖުޑީޝަލް ސާވިސް ކޮމިޝަންއެވެ. އަދި އެއީސަބަބުތަކެއް ނެތި ނޫންކަމުގައިވެސް ގަބޫލުކުރަން ޖެހެއެވެ.
ރައީސް ޔާމިންގެ ވެރިކަމުގައި ޖުޑީޝަރީއަށް ނުފޫޒު ފޯރުވާ، ސިޔާސީ އެތައް ބައެއްގެ މައްޗަށް ނުހައްގުން ޖަލު ހުކުމްތައް އިއްވާ، އެތައް ބަޔަކު ޖަލަށް ލެއްވީ ހަގީގަތުގައިވެސް ސިޔާސީ ނުފޫޒުގެ ބޭނުން ކުރައްވައިގެން މިއީ އެއްވެސް އޮޅުމެއް އޮތްކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި މިހުރިހާ ސިޔާސީ ނުފޫޒަކަށް އޭރުގެ ސަރުކާރުން މަގުފަހި ކުރީ، ޖުޑީޝަލް ސާވިސް ކޮމިޝަންގެ ކޮމްޕޮޒިޝަން އެތުރިފައި އޮތް ގޮތުގެ ބޭނުން ވަރަށް ފުރިހަމަޔަށް ކޮށްގެން ކަމީވެސް ޝައްކެއް ނެތް މިންވަރަށް، އެގެން އޮތް ހަގީގަތެއްވެސް މެއެވެ.
އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، އެއްމީޑީ އިސްވެ އޮތް ކޯލިޝަނުގެ ނުރުހުން އެންމެ ބޮޑަށް އޭރު އަމާޒުވެގެންދިޔަ އެއް މުވައްސަސާއަކަށް ވެގެންދިޔައީވެސް އޭރުގެ ޖޭއެސްއީ އެވެ. އެކޮމިޝަންގައި އޭރުގެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ރައީސް އިންނެވުމާއި، ސިޔާސީ ނުފޫޒު ފޯރާ ފަރާތްތައް މަގާމުގެ ހައިސިއްޔަތުން އެކޮމިޝަންގައި ތިއްބެވުމެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވެގެން ދިޔައީ، ރައީސް ޔާމިންގެ ވެރިކަމުގައި، އޭރުގެ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކުން މެދު ނުކެޑި ވަކާލާތު ކުރަމުން ގޮސްފައިވަނީ، ޖޭއެސްސީ ސިޔާސީ ނުފޫޒުން މިނިވަން ކުރުމަށެވެ. ސިޔާސީ ނުފޫޒު ފޯރުމުގެ ޖާގަ އޮތް ފަރާތްތައް އެ ކޮމިޝަނުން ދުރުކޮށް، ކޮމިޝަން އެތުރިގެންވާ ގޮތް ބަދަލު ކުރުމަށެވެ.
ހަމައެއާއެކު، މިހުރިހާ ވަކާލާތު ކުރުންތަކަށްފަހު، ޖެހިގެން އައި ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައިވެސް ކޯލިޝަނުން އެކުލަވާލި މެނިފެސްޓޯގައި މިވައުދު އަދި މާާސާފުކޮށް ލިޔެވި ބަޔާންވެސް ކޮށްފައި ވެއެވެ. މިގޮތުން، އޭރުގެ ކޯލިޝަން މެނިފެސްޓޯގެ ގޮތުގައި، މިހާރު އެމްޑީޕީން އެޕާޓީގެ މެނިފެސްޓޯ ކަމުގައި ބުނާ، އެމްޑީޕީގެ މެނިފެސްޓޯގައި ޖޭއެސްސީ އިސްލާހު ކުރާނޭކަމަށް ވައުދު ވެފައި ވެއެވެ. މިގޮތުން މި މެނިފެސްޓޯގެ 105ވަނަ ސަފްހާގައި ލިޔެފައިވަނީ، އެޕާޓީގެ ވެރިކަމެއްގައި، ފަނޑިޔާރުންގެ ސުލޫކީ މިންގަޑު ބެލެހެއްޓުމަށް އޮތް ޖުޑީޝަލް ސާވިސް ކޮމިޝަން އެކުލެވިގެންވާނޭ ގޮތާއި، އެކުލަވާލާ ގޮތަށް ބަދަލު ގެންނާނޭ ކަމުގެ ވާހަކައެވެ.
މިގޮތުން ގެންނާނޭ ކަމަށް މެނިފެސްޓޯގައި ލިޔެފައިވާ ބަދަލުތަކަކީ:
- ޖޭއެސްސީގެ މެމްބަރުން ކަޑައަޅާއިރު ފަނޑިޔާރުންނާއި، މަގާމުގެ ހައިސިއްޔަތުން އައްޔަން ކުރެވޭ ފަރާތްތައް ކޮމިޝަންގައި ނުހިމެނުން.
- ކޮމިޝަންގައި ހިމެނޭ ހުރިހާ މެމްބަރުންނަކީ، އާންމު ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ބަޔަކަށް ވުމާއެކު، އެއްވެސް މެމްބަރަކީ ވަކި ދާއިރާއަކަށް ޚާއްސަވެފައިވާ މީހަކަށް ވާން ނުޖެހުން.
- މެމްބަރުންގެ ޝަރުތުތަކުގެ ތެރޭގައި ޑިގްރީއެއް އޮތުމާއި، ކުށުގެ ރެކޯޑެއް ނެތުންފަދަ ޝަރުތުތަކެއް ކަނޑައެޅިފައި އޮތުން.
- ޖޭއެސްސީގެ ނިންމުންތައް އެއްވެސް ކޯޓަކުން ނުބެލޭނެކަމަށް ގާނޫނުގައި ކަނޑައަޅާ ބަޔާން ކުރުން.
- ޖޭއެސްސީގެ ދައުރަކީ 3 އަހަރު ކަމުގައި ހެދުން.
މަތީގައި މި ބަޔާން ކުރެވުނީ، ޖޭއެސްސީގައި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ރައީސްފަދަ ބޭބޭފުޅުން ތިއްބަވާތީ، އަދި ފަނޑިޔާރުންނާއި މިނޫނަސް ސިޔާސީ ނުފޫޒު ފޯރާގޮތަށް އެކޮމިޝަން އެކުލެވިފައި އޮވެގެން، ކޮމިޝަން އިސްލާހު ކުރުމަށް އެމްޑީޕީން ހުށަހަޅާފައިވާ މައިގަޑު އުސޫލުތަކެވެ.
މިއުސޫލުން ބަލާއިރު، މިއަދު ކޮމިޝަންގައި، އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމުގައި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ރައީސް އިންނަވައިގެން ނުވެއެވެ. އަދި މަޖިލިހުގެ މެމްބަރެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން، ޖޭއެސްސީގެ މިހާރުގެ ރައީސް ހިސާން ހުސެއިންވެސް، ބާންޑާރަ ނައިބުގެ ހައިސިއްޔަތުން ސަރުކާރުގެ ބަންޑާރަނައިބު އިބުރާހިމް ރިއްފަތުވެސް، މިކޮމިޝަންގައި އިންނަވަން ނުޖެހޭގޮތަށް މިކޮމިޝަންގެ ކޮމްޕޮޒިޝަން އެޕާޓީގެ ސުޕަރ މެޖޯރިޓީ އޮތް މަޖިލިހުން އިސްލާހު ކުރަން ޖެހެއެވެ.
ނަޝީދު ވިދާޅުވަނީ ޖޭއެސްސީ އިސްލާހު ކުރަންވީ ގޮތެއް މެނިފެސްޓޯގަ ނެތްކަމަށް!
އެހެންނަމަވެސް، އެންމެ ބޮޑަށް ފާހަގަވާން އޮތްކަމަކީ، އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމުގައި ޖޭއެސްސީ އިސްލާހު ކުރާނޭގޮތާއި، ކޮމިޝަންގައި ތިބެވޭނީ ކޮންމެ ބަޔަކަށް ކަމާއި، އެމެމްބަރުންގެ ތައުލީމީ ފެންވަރާއި، އަދި އެންމެ ކުޑަމިނުން ކޮމިޝަންގެ ދައުރުވެސް އެމްޑީޕީގެ މެނިފެސްޓޯގައި ލިޔެވި ބަޔާންކޮށްފައި އޮތްނަމަވެސް، އެމްޑީޕީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ވިދާޅުވެފައިވަނީ، ޖޭއެސްސީ އިސްލާހު ކުރަންޖެހޭކަމަށް އެމަނިކްފާނުވެސް ގަބޫލުފުޅު ކުރައްވާ ކަމަށާއި، އެހެންނަމަވެސް އިސްލާހު ކުރާންވީ ގޮތެއް މެނިފެސްޓޯގައި ބުނެދީފައި ނެތްކަމުގައެވެ.
މިމަހުގެ 13ވަނަ ދުވަހު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ އިދާރާގައި ނަޝީދު ބޭއްވެވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި، ޖޭއެސްސީއަށް ބަދަލު ގެނައުމަކީ އެމްޑީޕީގެ ވައުދަކަށްވާއިރު، މި ވައުދު ފުއްދަވާނީ ކޮންއިރަކުންތޯ ނޫސްވެރިއަކު ނަޝީދާއި ކުރެއްވި ސުވާލުގެ ޖަވާބުގައި ނަޝީދު ވިދާޅުވީ، އެމްޑީޕީގެ މެނިފެސްޓޯގައި އޮންނާނީ ހަމައެކަނި ޖޭއެސްސީއަށް ބަދަލު ގެންނަންޖެހޭ ކަމުގެ ވާހަކަ އެކަނި ކަމުގައެވެ. އަދި، މެނިފެސްޓޯގަ، ސީދާ އެއީ ކޮންބަދަލެއްކަމެއް ލިޔެފައި ނެތްކަމުގައެވެ.
ޖޭއެސްސީއަށް ބަދަލު ގެންނާން ޖެހޭކަމަށް އަޅުގަޑުމެންގެ މެނިފެސްޓޯގަވެސް ވާނީ ކަނޑައަޅާފަ، ލިޔެފަ. އެހެންނަމަވެސް މެނިފެސްޓޯއަކުވެސް އޭރަކުވެސް ނެތް ސީދާ އެއީ ކޮންބަދަލެއްތޯ.
– ނަޝީދު ވިދާޅުވިއެވެ.
އެންނަމަވެސް، ކަޅާހުދުން، ލިޔެވި ބަޔާން ކޮށްފައި އޮތް ވާހަކައެއް، މެނިފެސްޓޯއިން ސާފުވާން ނެތްކަމުގައި ނަޝީދު ވިދާޅުވާ ސަބަބެއް އެމަނިކްފާނުވެސް އަދި އެމްޑީޕީގެ އިސް އެހެން ބޭފުޅަކުވެސް ސާފުކޮށް ދީފައެއް ނުވެއެވެ. ސާފުވާން އޮތްކަމަކީ، ޖޭއެސްސީގެ އެންމެ އިސް މަގާމްތަކުގައި މިއަދު ތިއްބެވީ ޖޭއެސްސީ އިސްލާހުކުރާނޭކަމަށް އެންމެ ހަރުއަޑުން ވަކާލާތު ކުރައްވަމުން ވަޑައިގެންނެވި ބޭފުޅުންކަމެވެ.
ކޮންމެއަކަށް، ތަގުދީރު ނިޔާކޮށްފައި މިއޮތީ، ޖޭއެސްސީގައި ތިބެގެން ނުވާނޭ ކަމުގައި އެބޭފުޅުން ވަކާލާތު ކުރައްވަމުން ވަޑައިގެންނެވި މަގާމްތަކުގައި ޚުދު އެބޭފުޅުން ތިއްބަވަން ޖެހިވަޑައިގަތުމަށެވެ. ބާރުތައް އަތަށް އެރުމުން، އެބޭފުޅުން ހަޖޫ ޖެއްސެވި މަގާމްތަކުގައި އެބޭފުޅުން ތިއްބަވާތާ 3 އަހަރު ފާއިތުވެގެން ދިޔައީއެވެ. ހެޔޮ ނިޔަތާއ،ި އަމާލާއި، ބަހާއި ދިމާވާ މިންވަރު ވަޒަންކޮށްލަން މިއީވެސް ލިބިގެންދާ ރަނުގެ ފުރުސަތެއްކަމުގައި މެނުވީ ވެގެނެއް ނުދެއެވެ.
