19ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަކީ ހަގީގަތުގައިވެސް ތަފާތު މަޖިލިހެއްކަމުގައި އެ މަޖިލިހުގެ މެމްބަރުން އަބަދުވެސް ގެންދަވަނީ ވިދާޅުވަމުންނެވެ.

އަދި މިއީ ކިތައްމެ ފޮނި މަގުސަދެއްގައި މެމްބަރުން ވިދާޅުވަމުންގެންދެވި ވާހަކަފުޅަކަށް ވިނަމަވެސް، ގިނަ މެމްބަރުންގެ މިވާހަކަފުޅުތައް އެއްގޮތަށްވުރެ ގިނަ ގޮތްގޮތުން އޮތީ ވަރަށްވެސް ރަގަށް އަމާޒަށް ވާސިލްވެފައި ކަމުގައި ދަންނަވަންޖެއެވެ.

މި ގޮތުން ބަލާއިރު، 19ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަކީ، މަޖިލިހުގެ ތާރީޚުގައި ވެރިކަންކުރާ އެންމެ ބޮޑު ޕާޓީން، މިހާތަނަށް މަޖިލިހުގެ ތެރޭގައި އެންމެ ބޮޑު މެޖޯރިޓީއަކާއެކީ މަސައްކަތް ކުރަމުން އަންނަ މަޖިލީހެވެ. މަޖިލިހުގެ ތާރީޚުގައިވެސް، އެއް ޕާޓީއަކަށް ސުޕަރ މެޖޯރިޓީ މަޖިލިހުގެ ތެރެއިން ލިބިގެން ދިޔަ ހަމައެކަނި މަޖިލިހަކީވެސް 19ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހެވެ.

ހަމަ އެފަދައިން، ފާހަގަ ކޮށްލަންޖެހޭ އަނެއް ނުކުތާއަކީ، އެޖެންޑާ19ގެ ނަމުގައި ޚާއްސަ އެޖެންޑާއެއް އެކުލަވާލާ، ހާސިލްކުރާނެ ލަނޑުދަޑިތަކެއް އެކަށައަޅާ، 2019ވަނަ އަހަރު މަސައްކަތް ފެށި، 19ވަނަ، މަަޖިލިހުގެ މިފެށޭ ދައުރު ނިމިގެންދާނީ މިމަޖިލިހުގެވެސް ދައުރު ދެބައިވުމާ ހަމައަށް ދަތުރު ކޮށްގެންނެވެ.

ކޮންމެއަކަސް، މަޖިލިހުގެވެސް ބޮޑު ޗުއްޓީ ނިންމާ، އާދައުރަކަށް މެމްބަރުން މާދަމާ މަޖިލީހަށް އަލުން ހާޒިރުވެ ޖަލްސާތަކާއި، ކޮމިޓީތަކާއި، އަދި ބަހުސްތައް ކުރައްވަން ފައްޓަވާއިރު، ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހަށްވެސް މިވަނީ ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް އައިސްފައެވެ. ހަމަ އެއާއެކު މަޖިލިހުގެ ކޮމްޕޮޒިޝަން އެތުރިގެން ގޮސްފައިވާ ގޮތަށްވެސް ބަދަލުތަކެއް އައިސް، އާސިޔާސީ ޕާޓީތައްވެސް އުފެދުމުގެ މަގުމަތީގައި އޮވެމެ، އަދި، މަޖިލިހުގައި އޮތް ސުޕަރމެޖޯރިޓީވެސް ރަސްމީކޮށް ދެފެކްޝަނަކަށް ބެހި، އަދި ބައެއް ބިލްތައްވެސް މަޖިލީހުން ފާސްކުރުމުގައި އުފެދިގެން ގޮސްފައިވާ ވާދަވެރިކަން މިވަނީ މުޅިން އާ މަރުހަލާއަކާ ހަމައަށް ދަތުރު ކޮށްފައެވެ.

އާދައުރަކަށް ފެށިގެންދާއިރު، މަޖިލިހުގެ ކޮމްޕޮޒިޝަނަށް ބޮޑު ބަދަލެއް

ފާއިތުވެދިޔަ 2 އަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، މަޖިލިސް މަސައްކަތް ކުރަމުން އައިސްފައިވަނީ މައިގަޑު ދެ ޕާޓީއެއް މަޖިލިހުގެ މުޅި ކޮންޕޮޒިޝަންގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންނެވެ. އެއީ އެމްޑީޕީގެ އިތުރުން، ޕްރޮގްރެސިވް ކޯލިޝަންގެ ނަމުގައި އޮތަސް ޕީޕީއެމްއެވެ. ޖުމުހޫރީ ޕާޓީ މަޖިލިހުގެ ކޮމްޕޮޒިޝަންގައި އެއްޕާޓީއެއްގެ ގޮތުގައި އޮތްނަމަވެސް، އެޕާޓީ ފާއިތުވެދިޔަ ތަނުގައި، މަޖިލިހުގެ ތެރޭގައި އެކުލެވިގެންވާ ޕީޖީ ގުރޫޕެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރަމުން އައިތަނެއް ފެނިގެން ގޮސްފައެއް ނުވެއެވެ.

ހަމައެއާއެކު، މަޖިލިސްގެ އާދައުރު މާދަމާ ފެށިގެންދާއިރު، ޖުމުހޫރީ ޕާޓީގައި މިހާތަނަށް އިސް ދައުރެއް އަދާކުރައްވަމުން އައިސްފައިވާ މަޖިލިސް މެމްބަރުން ކަމުގައިވާ، ދަގެތީ ދާއިރާގެ މެމްބަރު، ކާނަލް ނާޒިމްއާއި، ތިމަރަފުށި ދާއިރާގެ މެމްބަރު އަބުދުﷲ ރިޔާޒް އިވެސް ތިއްބަވައިގެން، މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޕާޓީގެ ނަމުގައި އާ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ގެންދަވަނީ ކުރައްވަމުންނެވެ. އަދި މިޕާޓީއަށް މަޖިލިހުގެ އިތުރު 3 މެމްބަރަކުވެސް ގުޅިވަޑައިގަންނަވާ، އެޕާޓީން ރަޖިސްޓްރީ ވުމާއެކު، އިތުރު މެމްބަރުންގެ ތާއީދު ހޯއްދަވާ، މިދައުރުގެ ތެރޭގައި އެޕާޓީން މަޖިލިހުގެ މައިނޯރިޓީ ހޯއްދެވުމަށް މަސައްކަތް ކުރާނެކަމަށްވެސް ބެލެވެއެވެ. ސަބަބަކީ، މަޖިލީހުގެ މިހާރުގެ މައިނޯރިޓީ ޕާޓީ ކަމުގައި ޕީޕީއެމްގެ މެމްބަރުންގެ އަދަދަށް ބަލާއިރު، އެމްއެންޕީއަށްވުރެ އިތުރަށް ތިއްބެވީ އެންމެ ދެ މެމްބަރުން ކަމަށްވާތީއެވެ.

މަޖިލިހުގައި ރަސްމީ ދެ ފެކްޝަނެއް

މަޖިލިސް އާދައުރަކަށް ފެށިގެންދާއިރު، މަޖިލިހުގެ މައިނޯރިޓިއަށް ޕީޕީއެމްއާއި އެމްއެންޕީން ވާދަކުރާނެ ކަމަށް ބެލެވޭއިރު، އެއަށްވުރެވެސް ބޮޑަށް މި ފެށޭ ދައުރުގައި މަޖިލިހުގެ ތެރެއިން ބޮޑަށް ފެނިގެންދާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ވާދަވެރިކަމަކީ، 19ވަނަ މަޖިލިހުގެ ސުޕަރ މެޖޯރިޓީގެ ތެރޭގައި އުފެދިފެން ގޮސްފައިވާ ދެފެކްޝަންގައި ރަސްމީ ކުލަޖެހި، އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގައި އުފެދި އަދިވެސް ހުޅު ރޯވެ ފުޅާވަމުންދާ ފިތުނައާއި ސިޔާސީ ވާދެވިކަމުގެ ކޯޅުން ކަމުގައި ގިނަބަޔަކު ގަބޫލު ކުރެއެވެ.

މިގޮތުން، މަޖިލިހުގެ ފާއިތުވެދިޔަ ދައުރުގައިވެސް މަޖިލިހުގެ ތެރެއިން ފެނިގެން ގޮސްފައިވާ، ދެފެކްޝަންގެ ވާދަވެރިކާމާއި، އަދި ކޯޅުމުގައި ރަސްމީ ސިފަ ޖެހި، މި ކޯޅުންތައް މުޅިން އާ މަރުހަލާއަކަށް ދަތުރު ކޮށްފާނޭ ކަމަށް ގިނަބަޔަކަށް ގަބޫކުރަން މަޖުބޫރުވީ، ރައީސް އިބުރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހު ދާދިފަހުން ބޭއްވެވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި، މަޖިލިސް މެޖޯރިޓީ އެމަނިކްފާނު ހިފަހައްޓަވާނެކަމަށް ވިދާޅުވެ ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅާ ގުޅުގެންނެވެ.

މި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި ރައީސް ސާލިހުވަނީ، ރައީސް ނަޝީދާއި އެމަނިކްފާނާ ދެމެދެ ބޮޑެތި ޚިޔާލުތަފާތުވުންތައް ހުރިކަމަށް ވިދާޅުވެ، މަޖިލިހުގެ މެޖޯރިޓީ ސަރުކާރަށް ގެއްލިގެން ދިޔަ ނުދިނުމަށް މަސައްކަތް ކުރައްވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. ސަބަބެއްކަމުގައި ވިދާޅުވީ، އެމްޑީޕީގެ ޕާލަމެންޓްރީ ގުރޫޕުގައި، ސަރުކާރުގެ ވިސްނުމާއި ވަކިން، ހަމައެކަނި ޕާޓީގެ ވިސްނުމުގައި މަސައްކަތްކުރުމުގެ ޝައުގުވެރިކަން ހުރި ބައެއް މެމްބަރުން ތިއްބެވިކަމަށް، އެމެމްބަރުންގެ ވާހަކަފުޅުތަކުން އެގިވަޑައިގެންފައި ވާތީއެވެ.

އެހެންކަމުން މާދަމާ، މަޖިލިސް ބޮޑު ޗުއްޓީއަށްފަހު އާދައުރަކަށް ފެށިގެންދާއިރު، ބެލެވޭ ގޮތުގައި، މަޖިލިހުގެ ސުޕަރ މެޖޯރިޓީ، މިހާރު އޮތް ހާލަތުގައި އޮވެގެން އެއް ފިކުރެއްގައި، އެއް އަމާޒަކަށް ދެން މަސައްކަތް ކުރަމުންނެއް ނުދާނެއެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި، ދެން މަޖިލިހުގެ ތެރެއިން ކުރިއަށްވުރެވެސް ބޮޑަށް، ރައީސް ސާލިހަށް ތާއީދުކުރާ މެމްބަރުންނާ، މަޖިލިސް ރައީސް ނަޝީދަށް ތާއީދުކުރާ މެމްބަރުން ސާފުވެ ވަކިވެގެން ދާނެއެވެ. އަދި މި ދެފެންޝަންގެ މަސައްކަތް ކުރިޔަށް އޮތް ދައުރުގެ ތެރޭގައި، ރަސްމީ ސިފައެއްގައި ދެ ފެކްޝަންގެ ގޮތުގައި މަޖިލިހުގެ ތެރެއިން ފެނިގެންދާނެކަމަށްވެސް ގިނަބަޔަކު ގަބޫލު ކުރެއެވެ.

ނަފްރަތުގެ ބިލް

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ފާއިތުވެދިޔަ ދައުރު ނިމިގެން ދިޔައިރު، މަޖިލިހުގެ ތެރެއިން ފެނިގެންދިޔަ އެންމެ ބޮޑު ކޯލުމަކަށް ވެގެންދިޔައީ، ތުޅާދޫ ދާއިރާގެ މެމްބަރު ހިސާން ހުސެއިން ސްޕޮންސަރ ކުރައްވާއިގެން، ސަރުކާރުން ހުށަހެޅުއްވި ނަފްރަތުގެ ބިލެވެ.

މިބިިލާއި ގުޅޭގޮތުން މަޖިލިހުގެ ތެރޭގައި އެންމެ ބޮޑު ކޯޅުމެއް އުފެދެން މެދުވެރިވީ އެއް ސަބަބަކަށް ވެގެން ދިޔައީ، ބިލަށް އިސްލާހު ގެނައުމަށް އިސްލާމިކް މިނިސްޓްރީއާއި އަދި ހިއުމަން ރައިޓްސް ކޮމިޝަންފަދަ މުވައްސަސާތަކުން ހުށަހެޅި އިސްލާހުތަކަށް ފުރިހަމަޔަށް ރިއާޔަތް ނުކޮށް، މަޖިލިހުގެ ކޮމިޓީން ބިލް ފާސްކޮށް އަދި ތަޅުމަށް ހުށަހަޅައިގެން މަޖިލިހުން ބިލް ފާސްކުރަން މަސައްކަތް ކުރެއްވުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުންނެވެ.

އަދި މި ހަމަނުޖެހުމުގައި، މަޖިލިސް ރައީސް ނަޝީދުގެ ފެކްޝަނަށް ނިސްބަތްވާ ބައެއް މެމްބަރުންވަނީ ރައީސް ސާލިހުގެ އިސްތިއުފާއަށް ގޮވާ، އަދި މަޖިލިހުގަ އޮތީ ފިނޑި ސުޕަރ މެޖޯރިޓީއެއްކަމުގައިވެސް ވިދާޅުވެ، އެމްޑީޕީގެ މަޖިލިސް މެމްބަރުންވަނީ، އެއްބަޔަކު އަނެއް ބަޔަކަށް ބަހުގެ އެތަކެއް ހަމަލާއެއް ބަދަލު ކޮށްފައެވެ.

ހަމައެއާއެކު ފާހަގަ ކޮށްލަންޖެހޭ އެންމެ މުހިންމު ނުކުތާއަކީ، ފާއިތުވެދިޔަ ދައުރަށްފަހު މަޖިލިސް ޗުއްޓީއަށް ގޮސްފައި ވަނިކޮށް، ނަފްރަތުގެ ބިލް މިހާރު އޮތްގޮތަށް ފާސްކުރުމަށް ސަރުކާރުން ތާއީދު ނުކުރާނަމަ، ރައީސް ސާލިހަށް ސިޔާސީ ގޮތުން ތާއީދު ނުކުރައްވާނެކަމަށްވެސް ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވެފައިވާ ވިދާޅުވުމެވެ. އެއަށްފަހު، އެންމެ ފަހުން ބޭއްވެވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި ރައީސް ސާލިހުވަނީ، ރައީސް ނަޝީދުގެ މިވާހަކަ ފުޅަށް ޖަވާބުވެސް ދެއްވާފައެވެ. ރައީސް ސާލިހު ވިދާޅުވެފައިވަނީ، ސަރުކާރުން އެންމެ ފުރަތަމަ މި ބިލް ހުށަހެޅުއްވި ފަހުން، ރައްޔިތުންގެ އެތައް ބައެއްގެ ޝުއޫރު ހުރިގޮތް އެގިވަޑައިގެންފާ ވުމާއެކު، އެންމެ ފުރަތަމަ ހުށަހެޅުއްވި ގޮތަށް މިބިލް މަޖިލީހުން ފާސްކުރުމަށް ސަރުކާރުން ތާއީދު ނުކުރައްވާނެކަމަށްވެސް ވިދާޅުވެފައެވެ.

އެހެންކަމުން، މަޖިލިސް އާދައުރަކަށް ފެށިގެންދާއިރު، މިހާރު އަނެއްކާވެސް ކޮމިޓީ މަރުހަލާއަށް އެބުރި ގޮސްފައިވާ، ނަފްރަތުގެ ބިލަށް ދެން ވެގެންދާނޭ ގޮތަކީ، އެތައްބެއެއްގެ ޝައުގުވެރިކަން ހުއްޓިގެން ގޮސްފައިވާ މުހިންމު މަސައްކަތެއްކަންވެސް ފާހަގަ ކޮށްލަންޖެހެއެވެ.

މަޖިލިސް ރައީސް އަދިވެސް ގައުމުން ބޭރުގައި

މާދަމާ، އާދައުރަކަށް މަޖިލިސް ފެށިގެން ދާއިރު، މަޖިލިސް ރައީސަށް އަމާޒުކޮށް 6 މޭގައި ދެވުނު ޓަރަރިސްޓު ހަމަލާއަށްފަހު، ފަރުވާ ހޯއްދެވުމަށް އަދިވެސް ހުންނެވީ ގައުމުން ބޭރުގައެވެ. އަދި އެބުރި ގައުމަށް ވަޑައިގެންނެވޭނެ ކަމަށް ލަފާ ކުރައްވާކަމަށް ވިދާޅުވެފައިވަނީ، އަންނަ ސެޕްޓެމްބަރު މަހުގެ ތެރޭގައެވެ.

އެހެންކަމުން، މަޖިލިހުގެ ދައުރު ފެށިގެންދާއިރު، މަޖިލިސް ރައީސް ރިޔާސަތުގަ ނެތި ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ފާއިތުވެގެން ދާދިއުމުގެ ފަޅުކަން މަޖިލިސް ރިޔާސަތު ފެނިގެންދާއިރު، ފެށިގެންދާ އާ ދައުރު ވެގެންދާނީ، އެތައް ގޮތަކުން، މަޖިލިސް ތަފާތުކޮށް ފެނިގެންދާނެ ދައުރެއްކަމީ ކަށަވަރުވެ ޔަގީންވާ ކަމެކެވެ. އެޖެންޑާ 19 ހަގީގަތުގައި ވެސް ތަފާތެވެ. އަދި ހަމަ އެބީދައިން މަޖިލިސް 19 ފެށުނީއްސުރެވެސް ފެންނަމުން މިދަނީ ވަރަށްވެސް ބޮޑަށް ތަފާތު މަޖިލީހެއްގެ ގޮތުގައެވެ.

އަދި ގަބޫލުކުރެވޭ ގޮތުގައި، ކުރިޔަށް އޮތް ދައުރުގައި މަޖިލިސް19 އިތުރަށް ބޮޑަށް ތަފާތުވެގެންދާނެ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވޭއިިރު، ކުރިޔަށް އޮތްތަނުގައި ދާނީވެސް އިތުރަށް ތަފާތު ވަމުންކަމުގައިވެސް ގިނަބަޔަކު ގަބޫލު ކުރެއެވެ.