ތިރީގައި މިވަނީ އައްޝައިޚް އައްދުކްތޫރު ސުލައިމާން އައްރުޙައިލީ މި މައްސަލާގައި ލިޔުއްވާ ޢާއްމު ކުރައްވާފައިވާ ފަތުވާ އެކެވެ. އެމަނިކުފާނަކީ މަސްޖިދުއްނަބަވީ ގައި ކިޔަވައި ދެއްވާ އުސްތާޛެކެވެ. އަދި މަދީނާގެ އަލްޖާމިޢާ އަލްއިސްލާމިއްޔާގެ ޕްރޮފެސަރެއްވެސް މެއެވެ.
الحمد لله، والصلاة والسلام على رسول الله صلى الله عليه وسلم، وبعد:
ރަމަޟާން މަސް ފެށުމާއި ނިމުމުގެ މައްސަލާގައި ވަރަށް ގިނަ ގައުމު ތަކުގައި ހަނދު ބެލުމުގެ ބަދަލުގައި ފަލަކީ ޙިސާބަށް ބަލައިގެން ނިންމާތީ، ގިނަ ބަޔަކު އަންނަނީ އެކަމާއި މެދުގައި ސުވާލު ކުރަމުންނެވެ. މި ސުވާލުގެ ޖަވާބުގައި ދަންނަވަމެވެ.
ރަމަޟާން މަސް ފެށުމާއި ނިމުމުގައި ފަލަކީ ޙިސާބަށް ބެލުމަކީ ޝަރްޢީ ހަމަތަކުން ކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫނެވެ.
ބައެއް ފަހުގެ ޢިލްމުވެރިން މިކަމުގައި ފަލަކީ ޙިސާބަށް ބެލިދާނެކަމަށް ވިދާޅުވާ ވިދާޅުވުމަކީ ޝާޛް ބުނުމެކެވެ. ސުންނަތާއި އުއްމަތުގެ އިޖްމާޢާއި ޚިލާފު ބުނުމެކެވެ.
ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވަނީ (صُومُوا لِرُؤْيَتِهِ وَأَفْطِرُوا لِرُؤْيَتِهِ ، فَإِنْ غُمِّيَ عَلَيْكُمُ الشَّهْرُ ، فَعُدُّوا ثَلَاثِينَ ) މާނައަކީ: "ހަނދު ފެނުމުން ރޯދަ ހިފާށެވެ. އަދި ހަނދު ފެނުމުން ރޯދަ ވިއްލާށެވެ. (ޢީދު ކުރާށެވެ.) ވިލާ ބޯވެގެން، ހަނދު ނުފެނިއްޖެނަމަ މަހުގެ ތިރީސްދުވަސް ހަމަކުރާށެވެ."
އެހެންކަމުން، މުސްލިމް ވަލިއްޔުލް އަމްރި، ފަލަކީ ޙިސާބަށް ބަލައިގެން ރޯދަ މަސްފެށުން ކަމަށް ނުވަތަ ނިމުން ކަމަށް ނިންމައިފިނަމަ، އެކަމުގައި އޮތީ ދެގޮތުން އެއްގޮތެވެ.
ފުރަތަމަ: އެހެން ގައުމަކަށް ހަނދު ފެނިފައިވުން، ނުވަތަ މަހުގެ ތިރީސްދުވަސް ހަމަކޮށްފައިވުން:
މިފަދަ ޙާލަތުގައި ވަލިއްޔުލް އަމްރި ނިންމެވި ގޮތަށް ބޯލަނބާ ކިޔަމަން ގަންނަން ވާނެއެވެ. ސަބަބަކީ ޝަރްޢީ އެއް އެކަމުގައި ހިމެނޭތީވެއެވެ.
ދެވަނަ: އެހެން ގައުމަކަށް ހަނދު ފެނިފައި ނުވުން، އަދި ތިރީސް ހަމަކޮށްފައިވެސް ނުވުން:
މިފަދަ ޙާލަތެއްގައި ވަލިއްޔުލް އަމްރި ރަމަޟާން މަސް ފެށުނު ކަމަށް ނުވަތަ ނިމުނުކަމަށް ނިންމިނަމަވެސް އެގޮތަކަށް ޢަމަލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.
އެހެންކަމުން، ރަމަޟާން މަސް ނިމުނު ކަމަށް ފަލަކީ ޙިސާބަށް ބުރަވެ ނިންމައިފިނަމަ، އަދި އެހެން އެއްވެސް ގައުމަކަށް އެދުވަހު ހަނދު ފެނިފައި ނުވާނަމަ، ނުވަތަ ތިރީސް ހަމަކޮށްފައި ނުވާނަމަ، މުސްލިމުންގެ މައްޗަށް ވާޖިބު ވެގެންވަނީ އެދުވަހު ރޯދަ ހިފުމަށެވެ. އެދުވަހު ރޯދަ ދޫކޮށްލުން ހުއްދަވެގެން ނުވެއެވެ. ދޫކޮށްލައިފި މީހާ އެހެން ދުވަހަކުން އެރޯދަ ގަޟާ ކުރަން ޖެހޭނެއެވެ.
އެޑިޓަރުގެ ނޯޓް: އައްޝައިޚް އަލްއުސްތާޛް އައްދުކްތޫރު ސުލައިމާން ބިން ސަލީމުﷲ އައްރުޙައިލީގެ މި ފަތުވާ ދިވެހިބަހުން ގެނެސްދެއްވީ، ރާއްޖޭގެ މަޝްހޫރު ދީނީ ޢިލްމުވެރިޔާ، ޑރ. މުޙައްމަދު ޢިޔާޒް ޢަބްދުއްލަތީފެވެ.
