މޮރިޝަސްގެ ސަރަހައްދެއްކަމަށް އެގައުމުން ދައުވާކުރަމުންދާ ޗާގޮސްގެ މުސްތަގުބަލް ކަނޑައެޅުމުގެ ގޮތުން އިނގިރޭސިވިލާތުން މޮރިޝަސްއާއި މަޝްވަރާ ކުރުމަށް ނިންމާފައިވާކަމަށާއި އެހެންނަމަވެސް އެ މަޝްވަރާތަކުގައި އެ އަތޮޅުގެ ޑިއޭގޯ ގާސިއާގައި އިނގިރޭސިވިލާތާއި އެމެރިކާ ގުޅިގެން ހިންގާ އަސްކަރީ ބޭސް ދެގައުމަށް ބޭނުން ކުރެވޭނެކަމުގެ ޔަގީންކަން ހޯދޭނެކަމަށް އިނގިރޭސި ފޮރިން ސެކެޓްރީ ޖޭމްސް ކްލެވާރލީ ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
އޭނާ މިއަދު އެކަން ހާމަ ކުރައްވާފައިވަނީ، 1814 ވަނަ އަހަރުންވެސް ފެށިގެން އިންޑިއާ ކަނޑުގައި އިނގިރޭސި ސަރަހައްދެއްގެ ގޮތުގައި އޮތް ޗާގޮސް (ފޯޅަވަހި)އާއި ގުޅޭގޮތުން އެގައުމުން މިހާތަނަށް ދަމަހައްޓަމުން އައި ސިޔާސަތު ބަދަލުކޮށް، މޮރިޝަސްގެ ސަރަހައްދެއްކަމަށް އެގައުމުން ދައުވާކުރަމުންދާ ޗާގޮސްގެ މުސްތަގުބަލް ކަނޑައެޅުމުގެ ގޮތުން އިނގިރޭސިވިލާތުން މޮރިޝަސްއާއި މަޝްވަރާ ކުރުމަށް ނިންމާފައިވާކަން ހާމަ ކުރައްވަމުންނެވެ.
އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ފޮރިން ސެކެޓްރީ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އިނގިރޭސިވިލާތުން ބޭނުންވަނީ "ޗާގޮސް އާކިޕެލާގޯއާއި ގުޅޭގޮތުން ހައްލު ނުވެހުރި ހުރިހާ މައްސަލަތަކެއް ހައްލުކޮށް ނިންމަން" ކަމުގައެވެ.
ޗާގޮސްގައި ދިރިއުޅެމުންދިޔަ 1،000 އަށްވުރެ ގިނަ ރައްޔިތުން 1960ގެ އަހަރުތަކާއި އަދި 1970ގެ އަހަރުތަކުގައި އެތަން ދޫކޮށް ދިއުމަށް މަޖުބޫރުކޮށް އެމީހުން އެ އަތޮޅުން ޑީޕޯޓު ކުރުމަށްފަހު، އެމީހުން މިހާތަނަށްވެސް އެއަތޮޅަށް އެނބުރި ދިއުމަށް ވަނީ ޑިމާންޑް ކުރަމުން އައިސްފައެވެ.
ޗާގޮސް އާކިޕެލަގޯގައި ހިމެނޭ 60 ރަށުގެ ތެރެއިން އެންމެ ބޮޑު ރަށަކީ ޑިއޭގޯ ގާސިއާއެވެ. 1966 ގައި އެ ރަށުގައި އަސްކަރީ ބޭސްއެއް ގާއިމްކުރުމަށްފަހު އެ ރަށުގައި ދިރިއުޅެމުންދިޔަ ރައްޔިތުންވަން އެރަށުން ފޮނުވާލެވިފައެވެ.
1968ގައި މޮރިޝަސްއަށް އިނގިރޭސިންގެ އިސްތިއުމާރުން މިނިވަންކަން ލިބުމަށްފަހުވެސް އެގައުމުން ގެންދަނީ ޗާގޮސް އާކިޕެލަގޯއަކީ އެގައުމުގެ ސަރަހައްދެއްކަމުގައި ދައުވާ ކުރަމުންނެވެ. އަދި އެ އަތޮޅުގައި ދިރިއުޅެމުންދިޔަ ރައްޔިތުން އައިސްފައިވަނީ އެ އަތޮޅަށް އެނބުރި ދިއުމަށްޓަކާ އިގިރޭސި ކޯޓުތަކުގައި ދައުވާ ކުރަމުންނެވެ.
ފާއިތުވެދިޔަ އަަހަރުތަކުގައި، ޔޫއެންގެ އެންމެ މަތީ ކޯޓުކަމުގައިވާ، ދަ ހޭގުގައި ހުންނަ އިންޓަރނޭޝަނަލް ކޯޓު އޮފް ޖަސްޓިސްއިން ވަނީ އިނގިރޭސިވިލާތުން އެ އަތޮޅުގައި ދަމަހައްޓަމުންދާ އެމީހުންގެ ވެރިކަމަކީ "ޢައިރު ގާނޫނީ" ވެރިކަމެއް ކަމުގައި ނިންމާފައެވެ.
އެހެންނަމަވެސް މިއަދާއި ހަމައަށްވެސް އިނގިރޭސިވިލާތުންވަނީ ޗާގޮސްއާއި ގުޅޭގޮތުން މަޝްވަރާތައް ފެށުމަށް ބައިނަލްއަގުވާމީގޮތުން އެގައުމަށް ކުރިމަތިވަމުން އައި ޕްރެޝަރަށް ދީލާ ނުލާފައެވެ.
އިނގިރޭސިވިލާތާއި މޮރިޝަސްއިންވަނީ، ލަސްވެގެން އަންނަ އަހަރުގެ ކުރީކޮޅާއި ހަމައަށް ދާންވާއިރަށް އެއްބަސްވުމަކާއި ހަމައަށް ދިއުމަށް އަމާޒުކޮށްގެން އުފެއްދުންތެރި މަޝްވަރާތަކެއް ކުރުމަށް އެއްބަސްވެފަ.
ފޮރިން ސެކެޓްރީ ކްލެވާރލީ އާންމު ކުރައްވާފައިވާ މިނިސްޓީރިއަލް ސްޓޭޓްމަންޓުގައި ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ.
މައްސަލައާއި ގުޅުންހުރި ގާނޫނީ ކަންކަމުގެ މައްޗަށް، ބައިނަލްއަގުވާމީ ގާނޫނުތަކާއި އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެމަތިން، މިހާރު ހައްލު ނުވެހުރި ކަންކަމާއިމެދު، ޗާގޮސްގައި ކުރިން ދިރިއުޅުނު މީހުންގެ މައްސަލަތައްވެސް ހިމެނޭގޮތުން އެއްބަސްވުމަކަށް އައުމަކީ އަހަރެމެންގެ މަގުސަދު.
އޭނާ އިތުރަށް ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ.
އިނގިރޭސި ފޮރިން ސެކެޓްރީ ޔަގީންކަން ދެއްވާފައިވާ ގޮތުގައި، މޮރިޝަސްއާއެކު ކުރެވޭ މަޝްވަރާތަކުގައި ޗާގޮސްގެ މިނިވަންކަމާ ގުޅޭގޮތުންވެސް ގޮތްތަކެއް ނިންމިގެން ދާނެއެވެ.
ޗާގޮސްގެ މައްސަލާގައި އިނގިރޭސިވިލާތުން ދަމަހައްޓަމުން އައި ސިޔާސަތު ބަދަލު ކޮށްފައިވަނީ، ދާދިފަހުން އިސްތިއުފާ ދެއްވި އިނގިރޭސި ބޮޑުވަޒީރު ލިޒް ޓްރަސް އޭނާގެ ބޮޑުވަޒީރުކަމުގެ ކުރު މުއްދަތުގައި، ޔޫއެން ޖެނެރަލް އެސެމްބްލީގައި، މޮރިޝަސްގެ ލީޑަރު ޕްރަވިންދު ޖަގިނޯތުއާއެކު މިމައްސަލާގައި މަޝްވަރާތައް ބާއްވާފައި ވަނިކޮށެވެ.
