2008ވަނަ އަހަރު ދިވެހިން ބަލައިގަތް އާ ގާނޫނު އަސާސީ ވެގެން ދިޔައީ ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ގައުމަށް ގެނެސްދިން އާދަޔާ ޚިލާފު ބޮޑު ބަދަލަކަށެވެ. ސަބަބަކީ އާގާނޫނު އަސާސީ ވުޖޫދު ވެގެން ދިއުން ވެގެން ދިޔައީ އެހާތަނާއި ހަމައަށް ރައީސް މައުމޫން ކުރައްވަމުން ވަޑައިގެންނެވި 30 އަހަރުވީ ދިގު ވެރިކަމަށް ނިމުން އައުމުގެ އިތުރުން، ދިވެހިރާއްޖެ ޑިމޮކްރަސީގެ މުޅިން އާ ފަތިހަކަށް އަލި ވިލުމަށް މެދިވެރިވި ހަގީގީ ސަބަބު ކަމުގައި ކަމަށް ވާތީވެސް މެއެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، ފެހި ގާނޫނު އަސާސީއިން ދިވެހިންގެ ތެރެއަށް ތައާރަފް ކުރި ޒަމާނީ ޑިމޮކްރަސީގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، ހުޅަނގުގެ ގައުމުތަކުން މައިގަޑު ގޮތެއްގައި ތަޖުރިބާ ކުރަމުން އަންނަ މިނިޒާމު ބަލައިގަތުމާއި އަދި އޭގެ ތެރެއިން ކުރިމަތިވަމުން އައި ގޮންޖެހުންތައް ވެގެން ދިޔައީ ގައުމަށް ކަޑައްތު ކުރަންޖެހުނު ވަރަށްވެސް ފުން، އެހާމެ ގަދަ ކަނޑެއް ކަމުގައި ދަންނަވާން ޖެހެއެވެ.

މިގޮތުން، 2008ވަނަ އަހަރު ދިވެހިން ބަލައިގަތް ޕާޓީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ފާގަވާން އޮތް އެންމެ މުހިންމު އެއް ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ފެންނާން އޮތީ، މިފަދަ ބޮޑު ބަދަލަކަށް ދިވެހިން ހޭލުންތެރި ނުވެ ތިއްބާ، ޑިމޮކްރަސީގެ އުސޫލުތަކާއި، މިނިވަންކަމާއި، ތައްމިނަށް ހުޅުވިފައިވާ ހައްގުތައް އޭގެ އެންމެ ފުޅާދާއިރާގައި ތަޖުރިބާ ކުރަންޖެހުމެވެ.

އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، އުފެދިގެން އައި ޕާޓީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ކޮންމެ ދެމީަހަކު އެއްވެލާފައި ސިޔާސީ ޕާޓީ ހެދުމާއި، އެއް އާއިލާއެއްގައި އެތައް ބަޔަލު އެކި ޕާޓީތަކަށް ނިސްބަތް ވުމުގެ އިތުރުން، ޕާޓީތަކުގެ ވާދަވެރިކަމުގައި ދެމަފިރިން ދެޕާޓީއަކަށް ނިސްބަތްވެ، އޭގެ ޖަޒުބާތުގައި އާއިލާތައް ރޫޅުމާއި ހަމައަށްވެސް ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި މިވަނީ މި ވާދަވެރިކަން ހައްދު ފަހަނައަޅާ ގޮސްފައި ކަމުގައި ދެންނެވި ދާނެއެވެ.

ކުރު ގޮތަކަށް ދަންނަވަނީ، ރާއްޖޭގައި އުފެދިފައިވާ ބައެއް ސިޔާސީ ޕާޓީތަކަށް ގިނަ ބަޔަކު މިއަދު ތާއީދު ކުރަމުން ދަނީ ހިތާއި ރޫޙުންނެވެ. އެޕާޓީތަކުގެ އަސާސްތަކާއި ހަމަތައް ބައެއް ފަރާތްތަކުން ބަލައިގެންފައިވަނީ ދީނީ އަގީދާއެއްގެ ގޮތުގައި ކަމުގައިވެސް ދެންނެވެން އެބަ އޮތެވެ. އަމިއްލަ ދަރިންނާއި، އާއިލާއާއި ގައުމަށްވުރެ މާ އިސް ވާޖިބެއްގެ ގޮތުގައި ބަޔަކު މީހުންނަށް މިއަދު ވަނީ ޕާޓީ ނިޒާމު ބަލައިގަނެވިފައެވެ.

މިއީ ޒަމާނީ ޑިމޮކްރަސީގައި އެންމެ 14 ވަރަކަށް އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި، މިޑިމޮކްރަސީގައި ދިވެހި މުޖުތަމަޢު ދަތުރު ކޮށްފައިވާ ހިސާބެވެ. އައިސްފައިވާ ބޮޑު ބަދަލެވެ.

އޭގެ ޖަޒުބާތުގައި އެއްބަޑު އެއްބަފާކަމާއި އެކުވެރިކަމުގެ ގުޅުންވެސް ބަރުބާދު!

ދިވެހިރާއްޖެ ޑިމޮކްރަސީގެ ހަޔާތުގައި ކުރަމުންދާ ތަޖުރިބާތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ޚާއްސަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަ ކޮށްލާންޖެހޭ އެއް ކަމަކީ ސަރުކާރުތައް އުފެއްދުމަށް، ކޯލިޝަންތައް އުފެދިގެން އަންނަ އައުމާއި އަދި އެއަށްފަހު އެކޯލިޝަންތައް ރޫޅި ބައިބައިވެ، އޭގެ ބައިވެރިން ހަތުރުނަށް ބަދަލުވެގެން ދާ ދިއުމެވެ.

އެންމެ ފުރަތަމަ 2008 ވަނަ އަހަރު ރައީސް މައުމޫނުގެ 30 އަހަރުވީ ދިގު ވެރިކަން ނިމުމަކަށް ގެނައުމަށް އޭރުގެ އިދިކޮޅު ހުރިހާ ފަރާތްތަކެއް އެކުވެގެން އުފެއްދި ފުޅާ ކޯލިޝަންއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި އޭރު ސިޔާސީ ގޮތުން އިސްކޮށް ތިއްބެވި ހުރިހާ ފަރާތްތަކެއް ކަހަލަ ގޮތަކަށް ހިމެނިގެން ދިޔަ ނަމަވެސް، ރައީސް ނަޝީދު އެފަހަރު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވުމަށްފަހު އެންމެ 22 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި އެ ކޯލިޝަން ރޫޅި، އަހަރެއްހާ ދުވަސްވެސް ވެގެން ނުދަނީސް، ކޯލިޝަންގެ ހުރިހާ ބައިވެރިން ދުރަށްގޮސް، ވެރިކަމަކީ އެމްޑިޕީގެ އެކަނި ވެރިކަމަށް ވެގެން ދިޔައީއެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، ނަޝީދުގެ ސަރުކާރަށް ދެމި އޮވެވުނީ އެންމެ 3 އަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ މުއްދަތަށެވެ. ވެރިކަން ވެއްޓި، ނަޝީދުގެ އޭރުގެ ނާއިބު ރައީސް ޑރ. ވަހީދުއާއި ދެބޭފުޅުންގެ މެދުގައި އުފެދިފައި ހުރި އުދާސްތައް ދާއިމީ ވާދަވެރިކަމަކަށް ބަދަލުވެ، ދެބޭފުޅުންވެސް ދާއިމީ ހަތުރުންނަށް ބަދަލުވެގެން ދިޔައީއެވެ.

އެއަށްފަހު ދެން އައީ ޕީޕީއެމް އިސްވެއޮވެ އުފެއްދި ކޯލިޝަން ވެރިކަމެވެ. 2013ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ޕީޕީއެމްއިން ކާމިޔާބުކުރީ، ރައީސް މައުމޫން އިސްވެ ހުންނަވާ، ކޮއްކޯފުޅު، ރައީސް ޔާމިންއަށް ވެރިކަން ހޯއްދަވާ ދެއްވުމަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތްތަކާއި، އަދި އެމްޑީޕިއާއި އިދިކޮޅު ގިނަ ޕާޓީތަކެއް އެކުވެގެން ކުރެވިގެންދިޔަ މަސައްކަތްތަކުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުންނެވެ.

2013ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ކާމިޔާބުކޮށް ރައީސް ޔާމިން ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވިތާ 2 އަހަރެއްހާ ދުވަސް ފާއިތުވެދިޔަ ތަނާ ކަހަލަ ގޮތަކަށް ކޯލިޝަންގައި ރެނދުލާ، ކޯލިޝަން ރޫޅި އެންމެ ފަހުން އެއްބަފާ ބޭބޭފުޅުވެސް ސަރުކާރާ ފެޔަށް ވަޑައިގަންނަވަން ޖެހިވަޑައިގަތީއެވެ.

މިގޮތުން އުފެދުނު ކޯޅުންތަކާއި، ސިޔާސީ ބައިބައިވުންތަކުގައި އެންމެ ފަހުން، އުމުރުން 80 އަހަރަށްވުރެ މަތިވެފައި ހުންނެވި، މުސްކުޅި ބޭބޭފުޅު ޖަލައް ލައްވާ، އަދި ރައީސް މައުމޫނުގެ ދަރިންނާއި އާއިލީ އެތައް ބަޔަކަށް ރައީސް ޔާމިންގެ ވެރިކަމުގައި ތިއްބަވަން ޖެހިވަަޑައިގަތީ ޖަލުގެ ތޭރިތަކުގެ ފަހަތުގައެވެ.

މި ސިޔާސީ ވާދަވެރިކަމުގައި އަމިއްލަ އާއިލާތެރޭގައި އުފެދުނު އެތައް އުދާސްތަކެގައި، ރައީސް ޔާމީނާއި ރައީސް މައުމޫން އަބަދަށްޓަކާ ހަތުރުވެރި ވެގެން ދިޔަތަން ފެނިގެން ދިޔައީ ދިވެހިންގެ ލޯމަތީގައި ތަމްސީލު ވެގެންދިޔަ އިބުރަތުން ފުރިގެންވާ ޑްރާމާއެއް ފަދައިންނެވެ. އެއަށްފަހު ރައީސް ޔާމިންގެ ވެރިކަމަށް ނިމުންއައިސް، ރައީސް ޔާމީނަށް ޖަލަށް ވަޑައިގަންނަވަން ޖެހުމުން ރައީސް މައުމޫން ވިދާޅުވެފައިވަނީ، އެމަނިކްފާނަށް ދިން އަނިޔާތަކަށް މާފް ނުކުރުއްވޭނެ ކަމަށާއި، ރައީސް ޔާމިންއާއެކީ ދެން ސިޔާސީ މަސައްކަތް ނުކުރައްވާނޭ ކަމުގައެވެ.

މިއަދުވެސް އިއާދަވަމުން ދަނީ މާޒީ!

މާޒީ ވެދިޔަ ތަނެކޭ އެއްފަދައިން، ރައީސް ސާލިހުވެސް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވީ ޕީޕީއެމްގެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް އެމަނިކްފާނު އިސްވެ ހުންނަވާ އުފެއްދެވި ކޯލިޝަންއަކުން އެކުވެ ކުރި މަސައްކަތްތަކުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުންނެވެ.

އަދި މި ކޯލިޝަންގެ އެންމެ އިސް އެއް ފަރާތެއްގެ ގޮތުގައި ހުންނެވީ އެމްޑީޕީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދެވެ. އޭގެ އިތުރުން، ޖުމުހޫރީ ޕާޓީގެ ލީޑަރު ގާސިމް އިބުރާހިމްއާއި، ރައީސް މައުމޫނުގެ އިތުރުން އަދާލަތު ޕާޓީއާއި އަދި އެނޫނަސް ޕީޕީއެމްގެ ސަރުކާރާ ޚިޔާލު ތަފާތު އެތައް ބަޔަކު އިސްވެ ކުރި މަސައްކަތްތަކުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުންވެސް މެއެވެ.

ރައީސް ސާލިހު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވުމަށްފަހު، ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވެފައިވަނީ، ވެރިކަމުގައި ހުންނެވީ ކުޑަ އިރުއްސުރެ އެންމެ ގާތް އެކުވެރިޔާ ކަމުގައެވެ. ރައީސް ސާލިހު ވިދާޅުވަމުން ގެންދަވާފައިވަނީ، ނަޝީދާއި ދެބޭފުޅުންގެ ދެމެދަށް އެއްވެސް ބަޔަކަށް ނުވަތަ މީހަކަށް ހުރަސް ނޭޅުއްވޭނޭ ކަމުގައެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، ވެރިކަމަށް 2 އަހަރެއްހާ ދުވަސް ފާއިތުވެދިޔަ ތަނާކަހަލަ ގޮތަކަށް، ދެބޭފުޅުންގެ މެދުގައި އުފެދެންފެށި އުދާސްތައް ބޮޑުވެ، ފުޅާވެ، އެންމެ ފަހުން "ބުޅާ ގޯނިން ބޭރުވާ ހިސާބަށް" ހާލަތު ދިޔައީއެވެ. ރައީސް ސާލިހާއެކީ ދެން ސިޔާސީ މަސައްކަތެއް ނުކުރައްވާނޭކަން ނަޝީދު އެންމެ ފުރަތަމަ ހާމަ ކުރައްވާފައިވަނީ، ނަޝީދު އަވަހާރަ ކޮށްލުމަށް 6 މޭގައި ދެވުނު ޓެރަރިސްޓް ހަމަލާއަށްފަހު، ފަރުވާ ހޯއްދެވުމަށް ރާއްޖޭއިން ބޭރުގައި ހުންނަވައިގެންނެވެ.

އެފަހަރު ނަޝީދު ރައީސް ސާލިހަށް އަމާޒުކޮށް އެތައް ގޮތަކުން ފާޑު ވިދާޅުވުމަށްފަހު، އޭގެފަހުން ދެބޭފުޅުންގެ މެދުގައި އުފެދިފައިވާ އުދާސްތަކަށް ފިނިކަން އަތުވެއްޖެކަމަށް، ދެބޭފުޅުންވެސް އެބޭފުޅެއްގެ މަސްލަހަތުގައި ދައްކަވަން ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން މަސައްކަތް ކުރައްވާފައި ވިނަމަވެސް، މިއަދުވެސް ސާފުވަމުންދާ އެއް ހަގީގަތަކީ، ދެން ކައިރި ނުވެވޭވަރަށް މި ދެބޭފުޅުންވެސް ދުރަށް ދަތުރު ކުރައްވައިފިކަމެވެ.

ކުރިޔަށް އޮތް 2023ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް އެންމެ އަހަރެއްހާ ދުވަހަށް ގާތްވެފައި ވާއިރު، ނަޝީދު މިހާރު ވިދާޅުވަމުން ގެންދަވަނީ، އެމްޑީޕީއަށް އޮތް އެންމެ މަސްލަހަތު ހުރި ގޮތަކީ ކުރިޔަށް އޮތް ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި އެމަނިކްފާނު ވާދަ ނުކުރެއްވުން ކަމުގައެވެ. އަދި ނަޝީދުގެ އެންމެ އަރިސް ބޭފުޅުން މިހާރު ގެންދަވަނީ، 2023ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ރައީސް ސާލިހަށް ތާއީދު ނުކުރައްވާނޭކަން ފާޅުގައި ހާމަ ކުރައްވަމުންނެވެ.

އެހެންނަމަވެސް ރައީސް ސާލިހު ވިދާޅުވެފައިވަނީ، އެމްޑީޕީއަށް އޮތް ހަމައެކަނި ޗޮއިސްއަކީ އެމަނިކްފާނު ކަމުގައެވެ. ފެންނަމުންދާ ހަމައެކަނި މަންޒަރަކީ، އެންމެ ކުޑައިރުއްސުރެ އެންމެ ގާތް އެކުވެރިޔާ ކަމުގައި ނަޝީދު ސިފަ ކުރެއްވި، ރައީސް ސާލިހާއި ނަޝީދުއާއި ދެބޭފުޅުންވެސް، ސިޔާސީ ގޮތުން ހަތުރުންނަށްވެ، ދައުރެއް ނިމިގެންދާ މަންޒަރެވެ. މާޒީ އިއާދަވަމުން ދާ ތަނެވެ. ފެންނަމުންދަނީ، ދުރު ނުވެވޭވަރަށް ކަރީގައި ތިއްބެވި ގާތް އަޚުން، ކައިރި ނުވެވޭވަރަށް ދުރަށް ވަޑައިގަންނަވާ މަންޒަރެވެ.