ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ގައުމެއްގައިވެސް ސިޔާސީ ކަންކަމަކީ ގައުގެ ހާލަތާއި، އަދި އަންނަމުންދާ ބަދަލުތަކާއި އެއްގޮތަށް ފުރޮޅެމުން ނިއުޅެމުންދާ ކަންކަމެވެ. މިގޮތުން، ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހުންވެސް، ހަމަ މި އުސޫލުން ފާއިތުވެދިޔަ، ޑިމޮކްރަސީގެ ކުރު މާޒީގައި ވަނީ މި ބޮޑެތި ބަދަލުތައް ފެނިގެން ގޮސްފައެވެ.
ރައީސް މައުމޫނުގެ 30 އަހަރުވީ ދިގު ވެރިކަން ނިމި، އެއަށްފަހު ރާއްޖެއަށް އައި ޑިމޮކްރަސީގެ ބަހާރުގައި، ހާލަތު ބަދަލުވެ، ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހު މުޅި އާ ފަތިހަކަށް އަލި ވިލިގެން އައެވެ. އަދި އެއާއެކު އާ ސިޔާސީ ޕާޓީތައް ވުޖޫދުވެ، ސިޔާސީ ގޮތުން މުޅިން އާ ޖީލެއް އުފަންވެގެން އައެވެ.
މިގޮތުން ފާއިތުވެދިޔަ 15 ވަރަކަށް އަހަރު ވެގެން ދިޔައީ، ދިވެހި ޑިމޮކްރަސީ ފައްކާވެގެން ދިއުމުގައި ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުން ވަރަށްވެސް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރި 15 ވަރަކަށް އަހަރު ކަމުގައެވެ. ސިޔާސީ އެތަކެއް ޕާޓީތަކެއް އުފަންވެ، އަދި އުވިގެންވެސް ހިގައްޖެއެވެ. އެތައް ބަޔަކު ސިޔާސީ ޕާޓީތައް އުފައްދަން މަސައްކަތްކޮށް ނާކާމިޔާބުވެސް ވެގެން ހިގައްޖެއެވެ. އަދި ހަމަ އެބީދައިން، އުފެދި ގަދަފަދަ ކަމާއެކު ހިނަގަހިގާ އޮތް ސިޔާސީ ޕާޓީތައް، އެޕާޓީތަކުގެ އެތެރޭގައި އުފެދިގެންދިޔަ ފިތުނައިގެ އަލިފާނުގައި، ނެތިގެންވެސް ހިގައްޖެއެވެ. އަނެއް ބައި ޕާޓީތައް އެތެރޭގެ ޑިމޮކްރަސީ ނެތި، ވެރީންގެ ވަށައިގެން އެނބުރޭ ސިޔާސީ ފިކުރެއްގެ ގޮތުގައި "ގާވެފައި" އޮތްތައްވެސް މިއަދުވެސް ފެންނާން އެބަހުއްޓެވެ.
އެހެންކަމުން މި ދެންނެވުނު ހުރިހާ ސަބަބުތައް މިގޮތުގައި ހުރުމާއެކު، ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހަށް އަންނަ ބަދަލުތައް ވަޒަން ކޮށްދޭ އެންމެ މުހިންމު މިންގަޑަކީ ނުވަތަ ވަސީލަތަކީ ރާއްޖޭގައި ހަރަކާތްތެރި ވަމުންދާ ސިޔާސީ ޕާޓީތަކެވެ. އެޕާޓީތަކަށް އަންނަ ބަދަލުތަކެވެ. ހަރަކާތްތެރި ވަމުންދާ ގޮތެވެ. އަދި އޭގެ އިތުރުން އެޕާޓީތަކުގެ އެތެރޭގައި އޮންނަމުންދާ ޑިމޮކްރަސީއާއި، ތަފާތު ޚިޔާލުތަކަށް ފުރުސަތު ހުޅުވިފައި އޮންނަ މިންވަރެވެ.
ޑަބްލިއުޑީސީ އިންތިޚާބުގައި ފެނިގެން ދިޔަ 1 ވޯޓުގެ ތަފާތު!
ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނަށް ދާދިފަހުން ގެނެވުނު އިސްލާހާއެކު، ރަށްރަށުގެ ތަރައްގީގައި އަންހެނުންގެ ދައުރު އިތުރުކޮށް، އަންހެނުންނަށް ހުޅުވިފައިވާ ސިޔާސީ ފުރުސަތުތައްވެސް އިތުރު ކުރުމުގެ ގޮތުން، އަންހެނުންގެ ތަރައްގީއަށް މަސައްކަތްކުރާ ކޮމިޓީތައް ވުޖޫދު ކުރެވި، އަދި އެކޮމިޓީތަކަށްވެސް މެމްބަރުން އިންތިޚާބު ކުރެވެފެށުނެވެ.
މިގޮތުން، އެންމެ ފަހުން ބޭއްވިގެން ދިޔައީ، ވިލިމާލެ ދާއިރާގެ އަންހެނުންގެ ތަރައްގީއަށް މަސައްކަތްކުރާ ކޮމިޓީގެ ހުސްވެފައިވާ ގޮނޑިއަށް މެންބަރަކު އިންތިޚާބު ކުރުމަށް ބޭއްވިގެން ދިޔަ ބައި-އިލެކްޝަންއެވެ. މި ދާއިރާގެ އަންހެނުންގެ ތަރައްގީއަށް މަސައްކަތްކުރާ ކޮމެޓީގެ މެމްބަރުކަމުގެ ގޮނޑި ހުސްވެފައިވަނީި ކުރީން އެމަގާމުގައި ހުންނެވި އެމްޑީޕީގެ އައިމިނަތު އީމާން ނިޔާ ވުމާއި ގުޅިގެންނެވެ. އީމާން ނިޔާވެފައިވަނީ މިދިޔަ ފެބްރުއަރީ މަހު ހިނގި ނުރައްކާތެރި އެކްސިޑެންޓެއްގައި ލިބުނު އަނިޔާތަކަށް ފަރުވާ ދެމުންދަނިކޮށް އޭޑީކޭ ހޮސްޕިޓަލުގައެވެ.
މި އިންތިޚާބުގައި ވާދަ ކޮށްފައިވަނީ، މިހާރުގެ އިދިކޮޅު ޕާޓީ ޕީޕީއެމްއާއި އަދި އުފެދުނުތާ އެއް އަހަރު ނުވާ އެމްއެންޕީއިންނެވެ. މިއިންތިހާބުގައި އެމްޑީޕީން ވާދަކުރަން ނިންމި ނަމަވެސް އެ ޕާޓީއަށް ފުރުސަތު ގެއްލުނީ ވަގުތު ހަމަވި ފަހުން ފޯމް ހުށަހެޅުމުގެ ސަބަބުންނެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތިން، ވިލިމާލޭގެ ޑަބްލިއުޑީސީ އިލެކްޝަން ބެލެވިގެން ދިޔައީ، އެންމެ ބޮޑު އިދިކޮޅު ޕާޓީއާއި އަދި ރާއްޖޭގައި އެންމެ ފަހުން އުފެއްދި އެމްއެންޕީގެ ކުރިމަތިލުމެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، މިއިންތިޚާބު ވެގެން ދިޔައީ އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާއަށް ގިނަ ބައެއްގެ ނަޒަރު ހުއްޓިގެން ދިޔަ އިންތިޚާބަކަށްވެސް މެއެވެ.
އެމްއެންޕީއާއި އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމްގެ މި ގަދަ ހިފުމުގައި، ދެޕާޓީންވެސް ވަރަށް ވަރުގަދަ ކެމްޕޭނެއް ކޮށްފައިވާކަން މިފުސަތުގައި ފާހަގަ ކޮށްލާން ޖެހެއެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ކެމްޕޭނުގައި، އެޕާޓީގެ ރައީސް، އަދި ކުރީގެ ރައީސް އަބުދުﷲ ޔާމިން ވިލިގިއްޔަށް ވަޑައިގެން އަމަލީގޮތުން ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެންފައި ވެއެވެ. ހަމަ އެބީދައިން، އަދި ޕާޓީގެ ހުރިހާ ކެމްޕޭނެއްގައިވެސް، ކެނޑިޑޭޓުންނާއެކީ ދޮރުން ދޮރަށް ހިންގަވާ، އެމްއެންޕީގެ ރައީސް، ކާރނަލް ނާޒިމް، މި ކެމްޕޭނުގައިވެސް ޕާޓީގެ ކެނޑިޑޭޓާއެކީ ދޮރުން ދޮރަށް ހިންގަވާ، އަމަލީގޮތުން ކެމްޕޭންގައި ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެންފައިވެއެވެ. އަދި އެމްއެންޕީގެ ލީޑަރޝިޕުންވެސް އެޕާޓީގެ ކެނޑިޑޭޓަށް ތާއީދު ހޯދުމަށް ކެމްޕޭންގައި އަމަލީގޮތުން ވަނީ ބައިވެރި ވެފައެވެ.
މިގޮތުން، ރާއްޖޭގައި މިވަގުތު އޮތް އެންމެ ބޮޑު ޕާޓީއާއި، އަދި ކިރިޔާ 10،000 މެމްބަރުން ހަމަވި ޕާޓީގެ ކުރިމަތުލުމެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަވެގެންދިޔަ، މިއިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާ ނިކުމެގެން ދިޔައީ، އޭގެ ކުރިން ގިނަ ބަޔަކު ހީކޮށްފައިވާ ގޮތާއި ޚިލާފަށް، އެންމެ ވޯޓެއްގެ ތަފާތަކުން ޕީޕީއެމްއަށް ކުރި ލިބިގެންނެވެ. އިންތިޚާބު ކާމިޔާބުކުރެއްވި ޕީޕީއެމްގެ ކެނޑިޑޭޓް ނާޒިމާއަށް ލިބިފައިވަނީ 359 ވޯޓެވެ. އެމްއެންޕީގެ ކެނޑިޑޭޓް ޝީޒާއަށް 358 ވޯޓުވަނީ ލިބިފައެވެ. އަދި ޕީޕީއެމްގެ ކެނޑިޑޭޓަށް އެންމެ ވޯޓެއްގެ ތަފާތުން އިންތިޚާބު ކާމިޔާބު ވުމުގެ ސަބަބުން، އަލުން ވޯޓު ގުނައިދޭން އިލެކްޝަސްގައި އެދުމަށް އެމްއެންޕީންވަނީ ނިންމާފައެވެ.
ނަތީޖާއިން ބުނެދޭ އެތައް ވާހަކައެއް!
ވިލިމާލެ ޑަބްލިއުޑިސީ އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރި އެމްއެންޕީއަކީ ރާއްޖޭގައި މިވަގުތު އޮތް އެންމެ އުމުރުން ހަނގު ޕާޓީއެވެ. ޕާޓީއަކީ އަދި އުމުރުން އެއް އަހަރު ނުވާ ޅަ ޕާޓީއެކެވެ.
އެހެންނަމަވެސް، އެމްއެންޕީގެ އުމުރުން ޅަ ކަމުގައިވިނަމަވެސް، އަދި އެޕާޓީއަކީ އަލަށް ވުޖޫދުވި ސިޔާސީ ޕާޓީއަކަށް ވިނަމަވެސް، އެޕާޓީގެ ހިންގުމާއި، ޕާޓީގެ ހަރަކާތްތަކުން، ރާއްޖޭގައި އުފެދި ހަރަކާތްތެރި ވަމުންދާތާ އެތައް އަހަރެއްވީ ޕާޓީތަކާއި ތަފާތުތަކެއް ހުރިކަން މިފުރުސަތުގައި ފާހަގަ ކޮށްލާންޖެހެވެ. ސަބަބަކީ، އުފެދި ހަރަކާތްތެރި ވަމުންދާތާ އެތައް އަހަރެއްވީ ޕާޓީތަކާއި، މިޕާޓީގެ ހަރަކާތްތަކާއި އަޅާ ކިޔާލެވެން އޮތުމުންނެވެ.
ރާއްޖޭގައި 30 އަހަރުގެ ދިގު ވެރިކަމެއް ކުރެއްވި ރައީސް މައުމޫން އުފެއްދެވި އެމްއާރުއެމް އަކީވެސް ދާދިފަހުން އުފެދުނު ސިޔާސީ ޕާޓީއެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އުފެދުނު ފަހުން ހިންގާނެ ސިޔާސީ ހަރަކާތެއް ނެތި، ޕާޓީގެ މެމްބަރުންގެ އަދަދު ދަށްވެ، ޕާޓީވަނީ އުވި ދިއުމުގެ ނުރައްކަލާ ކުރިމަތިކާން ޖެހިފައެވެ. ހަމައެއާއެކު އުފެދުނުތާ 15 އަހަރުވީ، އަދި ރާއްޖޭގައި މިވަގުތު އޮތް އެންމެ ދުވަސްވީ އެއް ޕާޓީކަމުގައިވާ ޖުމްހޫރީ ޕާޓީ އަދިވެސް އޮތީ، އިންތިޚާބުތަކުގައި ވާދަނުކުރާ، އެތެރޭގެ ޑިމޮކްރަސީއެއް ނެތް، ހަމައެކަނި ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ހަރަކާތްތެރިވާ ޕާޓީއެއްގެ ގޮތުގައެވެ.
ރާއްޖޭގައި އެންމެ ފުރަތަމަ އުފެދުނު ޕާޓީތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އަދާލަތު ޕާޓީ މިއަދު ފާހަގަވެގެން ދަނީ، ކޮންމެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބަކާއި ދިމާކޮށް، ޕާޓީގެ ލީޑަރޝިޕްގެ މަދުބަޔަކަށް އަންނަ ސަރުކާރަކުން ވަޒީފާތައް ކަށަވަރުކުރާ، އިންތިޚާބުތަކުގައި ވާދަ ނުކުރާ، ސިޔާސީ ހަރަކާތެއްވެސް އަމުދުން ނުހިންގާ ޕާޓީއެއްގެ ގޮތުގައެެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، ފާއިތުވެދިޔަ މުއްދަތުގައި ޕާޓީގައި އިސްކޮށް ހަރަކާތްތެރިވީ އެތައް ބޭފުޅުންނެއް ވަނީ ޕާޓީއާއި ދުރަށް ގޮސްފައެވެ. އަދި މިނޫނަސް، ރާއްޖޭގައި އުފެދިފައިވާ ގިނަ ސިޔާސީ ޕާޓީތައް ފާހަގަވެގެން ދަނީ، އުފެދުމަށްފަހު، ސިޔާސީ ހަރަކާތްތައް ނުހިންގާ، އިންތިޚާބުތަކުގައި ވާދަކުރުމުގެ ގާބިލްކަމެއްވެސް ނެތް ޕާޓީތަކުގެ ގޮތުގައެވެ.
އެހެންނަމަވެސް، އަދި އެއް އަހަރު ނުފުރޭ އެމްއެންޕީން ވަނީ، ޕާޓީ އުފެއްދިތާ މަދު ދުވަސް ކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ޕާޓީއަށް 10،000 މެމްބަރުން ހަމަކޮށް، 10،000 މެމްބަރުންނަށްވުރެ އިތުރަށް މެމްބަރުން ހަމަކުރެވުނު މަދު ޕާޓީތަކުގެ ލިސްޓުގައި ހިމެނިފައެވެ. އެޕާޓީންދަނީ، ޕާޓީ އުފެދުމަށްފަހު އަންނަ ގިނަ އިންތިޚާބުތަކުގައި ވާދަކޮށް، ސިޔާސީ ވާދަވެރިކަމުގެ ތެރެއިން ކުރިއެރުން ހޯދުމަށް މަސައްކަތްވެސް ކުރަމުންނެވެ.
އަދި އޭގެ އިތުރަށް ފާހަގަވާން އޮތް އެންމެ މުހިންމު އެއްކަމަކީ، އެމްއެންޕީން އިންތިޚާބުތަކުގައި ވާދަކޮށް، އެހެން ގިނަ ޕާޓީތަކާއި ޚިލާފަށް، ވޯޓު ހޯދުމަށް ޕާޓީގެ ކެނޑިޑޭޓުންނާއެކީ ދޮރުން ދޮރަށް ހިންގެވުމުގައި ޕާޓީގެ ރައީސް ކާރނަލް ނާޒިމް އަދާކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ދައުރެވެ. ރަށްރަށަށް ވަޑައިގެން، ޕާޓީގެ ކެނޑިޑޭޓަށް ތާއީދު ހޯއްދެވުމަށް ހިންގޭ ހަރަކާތްތަކުގައި އެންމެ އާދައިގެ އެކްޓިވިސްޓެއްގެ ދައުރު ޕާޓީގެ ރައީސް ގެންދަވަނީ އަދާ ކުރައްވަމުންނެވެ. މިއީ ރާއްޖޭގެ ބައެއް ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ ރައީސުންނާއި ލީޑަރުންގެ ކިބައިން މަދުން ނޫނީ ފާއިތުވެދިޔަ ތަނުގައި ފެނިގެން ގޮސްފައި ނުވާ މަންޒަރެއް ކަމުގައި ދަންނަވާން ޖެހެއެވެ.
އެހެންކަމުން، ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި، ފާއިތުވެދިޔަ ވިލިމާލޭގެ ޑަބްލިއުޑީސީގެ އިންތިޚާބުގައި އެމްއެންޕީން ދެއްކި އެއް ވޯޓުގެ ތަފާތުން ސާފުވެގެން ދިޔަ އެއް ހަގީގަތަކީ، އެކަނި އެއް ޕާޓީއަކަށް އާންމު ރައްޔިތުންގެ ބޮޑު ތާއީދެއް ނެތްކަމެވެ. ވަކީން "ބޮޑު" ޕާޓީއެއް ނެތްކަމެވެ. 80 ހާހުން 90 ހާހުން ޕާޓީތަކުގެ ދަފްތަރުތަކުގައި މެމްބަރުން ތިއްބެއްކަމަކު، ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހު އެބީދައިން އެތުރިފައި ނެތްކަމެވެ.
އަދި، މިނަތީޖާއިން ސާފުކޮށްދިން އެއް ކަމަކީ، ސިޔާސީ ހަރަކާތަތައް އެންމެ އެކަށިގެންވާ ގޮތުގައި ހިންގާ، އިންތިޚާބުތަކުގައި ވާދަކޮށް، ޕާޓީގެ އެތެރޭގެ ޑިމޮކްރަސީ ދަމަހައްޓާ، ސިޔާސީ ޕާޓީއެއްގެ ހަގީގީ މަގުސަދާ އެއްގޮތަށް ހަރަކާތްތެރި ވަމުން ދާނަމަ، ނަޖީތާ ނެރެވޭނެކަންވެސްމެއެވެ. އެމްއެންޕީން ދެއްކި އެއް ވޯޓުގެ ތަފާތަކީ ހަގީގަތުގައިވެސް ކުރު މުއްދަތެއްގައި އެޕާޓީ ސިޔާސީ ގޮތުން ހޯދި ކުރިއެރުން ވަރަށްވެސް ރަގަޅަށް ރަމްޒު ކޮށްދޭ އެއް ވޯޓުގެ ތަފާތެއްކަމުގައި ގަބޫލު ކުރަން މިއަދު މިވަނީ މަޖުބޫރު ވެފައެވެ.