ރައީސް އިބުރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވީ، އެމަނިކްފާނުގެ އަމިއްލަފުޅު ޕާޓީގެ އިތުރުން، ޕީޕީއެމްފިޔަވައި ދެންހުރި ގިނަ ޕާޓީތަކުގެ ތާއީދާވެސް އެކީއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، ރައީސް މައުމޫން ކުރިން ފެކްޝަނެއްގެ ގޮތުގައި ހިންގެވި، މިހާރުގެ އެމްއާރުއެމްއާއި، އަދާލަތު ޕާޓީގެ އިތުރުން މަހުޖަނު ގާސިމް އިބްރާހިމްގެ ޖުމުހޫރީ ޕާޓީވެސް ހިމެނެއެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، މި ކޯލިޝަން ގިނަ ޕާޓީތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލެވިފައި ވިނަމަވެސް، ކޯލިޝަންގައި ހިމެނޭ އެންމެ ބޮޑު ޕާޓީއެއްގެ ގޮތުގައި އޮތީ ރައީސް ސާލިހުގެ އަމިއްލަފުޅު ޕާޓީ އެމްޑީޕީއެވެ. އިންތިޚާބުގައި އެންމެ މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރީވެސް، އަދި އެންމެ ގިނަ ވޯޓުވެސް އެމަނިކްފާނަށް ލިބިވަޑައިގެންނެވީ ކޯލިޝަންގައި ހިމެނޭ އެންމެ ބޮޑު ޕާޓީ، އެމްޑީޕީގެ ފަރާތުންކަމީ އެއްވެސް ޝައްކެއް އޮތްކަމެެއް ނޫނެވެ.

އަދި، ކޯލިޝަން ސަރުކާރު ވުޖޫދުވެ އެއް އޮޑިއެއްގައި، ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގެ ފުރަތަމަ އެއް އަހަރު އަމާން ދަތުރެއް އެކީގައި ކޮށްފައި ވެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ވެރިކަމުގެ "ހަނީ މޫން" ނިމިދިއުމާއެކު ކަހަލަ ގޮތަކަށް، ކޯލިޝަންތަކުން މީގެކުރިން ރާއްޖޭގައި ކޮށްފައިހުރި ތަޖުރިބާތަކަށް ބަލާ، އޭގެ ކުރިޔަށް ގިނަބަޔަކު ޖެހި ހިސާބުތަކާއި ޚިލާފަށް، ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގެ ތެރެއިން ފެންނާން ފެށީ މުޅިންވެސް ތަފާތު މަންޒަރު ތަކެކެވެ. ކުރެވެންފެށީ، ގިނަބަޔަކު ހީކުރި ގޮތާއި ޚިލާފަށް އާ ތަޖުރިބާއެކެވެ.

ވަކިވެގެން ނުދާނޭ ކަމަށް ގިނަބަޔަކު ދުށް ގުޅުމުގައި ރެނދުލާން ފެށީއެވެ. ރައީސް ސާލިހާއި ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުއާއި ދެބޭފުޅުންގެ ދެމެދުގައި ހުރި ޚިޔާލު ފަތާތުންވުންތައް ހައްލު ނުކުރެވި، އެންމެފަހުން މި ޚިޔާލު ތަފާތުވުންތައް ސިޔާސީ ވާދަވެރިކަމަށް ބަދަލުވެ، އެމްޑީޕީގެ އެތެރެ ހައިޖާނުވާން ފެށީއެވެ. ޕާޓީ ދެ ފެކްޝަނަކަށް ބެހި، ޕާޓީގެ އެތެރޭގެ އިންތިޚާބުތަކުގެ ކެމްޕޭންތައްވެސް ދެ ފެކްޝަންގެ ވާދަވެރިކަމަށް ބަދަލުވެ، އެއްބަޔަކު އަނެއް ބަޔަކަށް ވަގަށް ގޮވާ ހިސާބަށް ހާލަތު ގޯސްވެގެން ދިޔައީއެވެ.

އަދި މިގޮތުން އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގައި އުފެދުނު ކޯލުންތަކުގެ އަލިފާން ނުނިވި، އަނދަމުންދާތާ ދެއަހަރާއި ގާތްކުރާއިރު، ގިނަބައެއްގެ ހިތުގައި މިއަދު އުފެދޭ އެއް ސުވާލަކީ، މި ސިޔާސީ ކޯޅުމުން އިދިކޮޅު ސިޔާސީ ފަރާތްތަކަށް ކުރީ ކޮން ފައިދާއެއްތޯއެވެ. އިނދިކޮޅު ޕީޕީއެމްއަށް ނެގުނު އެއްވެސް މަންފާއެއް އެބަ އޮތްތޯއެވެ.

ޕީޕީއެމްގެ އެތެރޭގެ ކޯޅުމުން އެމްޑީޕީ އެތައް ފައިދާއެއް ނެގި!

ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި، މިއަދު އެމްޑީޕީ ކުރަމުންދާ ތަޖުރިބާއަކީ، ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހުގައި އޮތް ސަގަފާތެކެވެ. އަދި، އެއީ ރާއްޖެކަހަލަ ޑިމޮކްރަސީގެ ޅަފަތުގައި އޮތް ގައުމަކަށް ކުރަން ނުޖެހި ނުދާނޭ ތަޖުރިބާތަކެވެ. އެއީ ހަމަ ޕީޕީއެމްވެސް، ބޮޑު ޕާޓީއެއްގެ ގޮތުގައި އޮވެ ވެރިކަން ލިބުމުން ކޮށްފައިވާ ތަޖުރިބާއެވެ.

ޕީޕީއެމްގެ އެތެރޭގައި އުފެދިގެންދިޔަ ކޯޅުންތަކުގެ އަސްލަކަށްވީ ޕީޕީއެމްގެ ބާނީ ރައީސް މައުމޫނާއި، އެމަނިކްފާނުގެ ހިޔަނީގައި ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވި ރައީސް ޔާމީނާއި ދެބޭފުޅުންގެ މެދުގައި އުފެދުނު ކޯޅުންތަކެވެ. އުފެދުނު ޚިޔާލު ތަފާތުވުންތަކާއެކު، ޖެހުނު މައްސަލަތައް ހައްލު ނުކުރެވި، ޕާޓީ ދެފެކްޝަނަކަށް ބެހި، ބައިބައިވެ، އޭރުގެ ސަރުކާރާ ފެއަށް ވަޑައިގަންނަވަން ރައީސް މައުމޫނަށް މަޖުބޫރުވެ ވަޑައިގަތީއެވެ.

އެމްޑީޕީގެވެސް އެތެރޭއި މިއަދުވެސް ހުރި ޚިޔާލު ތަފާތުވުންތަކުގެ އަސްލަކީ ރައީސް ސާލިހާއި ރައީސް ނަޝީދާއި ދެބޭފުޅުންގެ މެދުގައި އޮތް ކޯޅުންތައްކަމީ ވަންހަނާ ކުރެވެން ނެތް ހަގީގަތެކެވެ. އަދި އުފެދުނު ޚިޔާލުތަފާތު ވުންތަކާއި، ދެބަސްވުންތައް ހައްލުނުކުރެވި، ޕާޓީ ދެފެކްޝަނަކަށް ބެހި، އެންމެފަހުން ރައީސް ނަޝީދު ސީދާކޮށް ރައީސް ސާލިހަށާއި ސަރުކާރަށް ފާޑުވިދާޅުވާން ފެއްޓެވީއެވެ.

އެހެންނަމަަވެސް، ރާއްޖޭގަ އޮތް އެންމެ ބޮޑު ދެޕާޓީ ބައިބައި ވެގެން ދިއުމުގައި އެއްގޮތް ގިނަ ކަންތައްތަކެއް އޭގެތެރެއިން ފެންނާން ހުރި ނަމަވެސް، މިސިޔާސީ ކޯޅުމުގެ ތެރެއިން ވަރަށްވެސް ބޮޑު ތަފާތެއްގެ ގޮތުގައި ފެންނާން އޮތް އެއްކަމެއް އޮތްކަމުގައި، ސިޔާސީ މަސްރަހު ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުން ގެންދަވަނީ ފާހަގަ ކުރައްވަމުންނެވެ.

އެއީ ޕީޕީއެމްގެ އެތެރޭގައި އުފެދިގެންދިޔަ ސިޔާސީ ކޯޅުންތަކުން ފައިދާ ނަގާ އެމްޑީޕީ އެންމެ ފަހުން ވެރިކަމާ ހަމައަށްވެސް ދަތުރުކުރި އިރު، އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގަ އުފެދިފަ އޮތް ސިޔާސީ ބައިބައިވުން ތަކުން، އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމްއަށް ހާސިލް ކުރެވިފައިވާ ސިޔާސީ މަންފާއެއް ނެތުމެވެ. އެހެން ގޮތަކަށް ދަންނަވަނީނަމަ، ވަގުތާއި ހާލަތުގެ "އެޑްވާންޓޭޖެއް" އެ ޕާޓީއަށް މި ސިޔާސީ ބައިބައިވުމުގެ ތެރެއިން އެއްވެސް މިންވަރަކަށް ނެގިފައި ނެތުމެވެ.

މިގޮތުން، ބަލާއިރު، ރައީސް ޔާމިންގެ ވެރިކަން ނިމުމަކަށް ގެނައުމަށް ރައީސް ނަޝީދު އިސްވެ ހުންނަވައިގެން އުފެއްދެވި ކޯލިޝަން އޭރު އުފެއްދެވީ، ރައީސް ޔާމީނާއި ޚިޔާލު ތަފާތުވި ޕާޓީތައް ގާތް ކުރައްވައިގެންކަން މިފުރުސަތުގައި ފާހަގަ ކޮށްލާން ޖެހެއެވެ. ޒަމާންވީ ސިޔާސީ ވާދަވެރިޔާ ރައީސް މައުމޫންގެ އަތްޕުޅުގައި ވެސް ހިއްޕެވީއެވެ. އެތައް ފާޑުކިއުމެއް ނަޝީދަށް އޭގެ ކުރިން އަމާޒުކުރެއްވި، ޝޭޚު އިމްރާންގެ އަދާލަތު ޕާޓީއާއެކީވެސް ކޯލިޝަން ހެއްދެވީއެވެ. ކާނަލް ނާޒިމް ޖަލަށް ލެވުމުން، ނާޒިމްގެ ހިމާޔަތުގައި އެމްޑީޕީން މަގުތައްމަތީގައި މުޒާހިރާވެސް ކުރަން ފެށީއެވެ.

ފެނިގެން ދިޔަ މަންޒަރަކީ، ޒަމާނުއްސުރެ ސިޔާސީ ފިކުރުގެ ތަފާތުކަން އެހާމެ ބޮޑު، އަދި ހަތުރުވެރިކަންވެސް އެހާމެ ބޮޑު މި ބޭބޭފުޅުން ގާތް ކުރައްވާ، އަތާއަތް ގުޅާލައްވާ، އޭރު އެމްޑިޕީން އުފެއްދި ކޯލިޝަން ރައީސް ޔާމީނަށް ކުރިމަތިވި ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކަށް ވެގެންދިޔަ ތަނެވެ. އަދި މިގޮންޖެހުންތަކުގައި، އޭރު ޕީޕީއެމްއިން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގައި ދަމަހައްޓަމުން އައި ވަރުގަދަ މެޖޯރިޓީވެސް ރޫޅާލައި، ކޯލިޝަން އެކީކުރި ދަތުރުގައި 2018ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ކާމިޔާބުކޮށް، އެމްޑީޕީ ވެރިކަމަށް އައި އައުމުގެ ހަގީގީ ސަބަބަކީ، އޭރު ވަރުގަދަކޮށް އޮތް ޕީޕީއެމް ރޫޅި އެޕާޓީ ބަލިކަށިވާން މެދުވެރިވި ސިޔާސީ ހަމަނުޖެހުންކެވެ. އެ ބައިބައިވުންތަކާއި، ހަމަނުޖެހުންތަކުން އޭރުގެ އިދިކޮޅު އެމްޑީޕީން ނެގި މަންފާތަކެވެ.

އަދިވެސް ޖަޒުބާތުގައި!

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހުގައި ކަން ހިނގަމުންދާ ގޮތަށް ބަލާއިރު، ސިޔާސީ ޕާޓީއަކުން ވެރިކަމުގައި އޮންނައިރު ހަރަކާތްތެރި ވަންޖެހޭ ގޮތާއި، އިދިކޮޅުގައި އޮންނަ އިރު ހަރަކާތްތެރިވާން ޖެހޭ ޖެހުމުގައި އުޑާއި ބިމާހާ ތަފާތު ހުރިކަމުގައި ގަބޫލު ކުރަންޖެހެއެވެ. ވަކީން ޚާއްސަކޮށް، ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް އިނދިކޮޅުގައި އޮންނަވަގުތު، އިއްޔެ މިތުރުންގެ ގޮތުގައި ތިބި ގިނަމީހުން ޕާޓީއާއި ދުރަށްދާތަން ފެނެއެވެ. އަދި މިޙާލަތު ގިނަފަހަރަށް މެދުވެރި ވެފައި އޮންނަނީ، ވެރިކަމުގައި އޮންނައިރު، ލީޑަރުންނަށް އިޚްލާސްތެރިންނާއި ޚިޔާނާތްތެރިން ވަކިކުރެވިފައި ނޯންނާތީވެސް މެއެވެ.

އެހެންނަމަވެސް ކަމުގެ ހަގީގަތަކީ، އިދިކޮޅުގައި އޮންނަ ޕާޓީއަކުން ހިތްތިރިކޮށް، ޕާޓީ ވަރުގަދަ ކުރުމަށް ގަދައަޅާ މަސައްކަތް ކުރަންޖެހޭ ކަމެވެ. ސިޔާސީ ހަތުރުންގެ އަތުގައިވެސް ހިފަންޖެހޭ ކަމެވެ. ބަދަލު ހިފުމުގެ ރޫހާއި ދުރަށް ދާން މަޖުބޫރުވާ ކަމެވެ. ބައްވާ އެއްވުންތަކުގެ މައުޟޫއަކަށް ބަދަލު ހިފުމާއި، މާޒީގެ ޖަޒުބާތުތަކުގެ ވާހަކަ ވުމަކުން އެއިން ލިބޭ ކުރިއެރުމެއް ނޯންނަ ކަމެވެ. އަދި ވަކީން ޚާއްސަކޮށް، ސަރުކާރުގެ ތެރޭގައި އުފެދޭ ކޯޅުންތަކުން ނެގެން އޮތް ސިޔާސީ މަންފާއެއް އިދިކޮޅު ޕާޓީން ނަގަންވެސް ޖެހޭކަމެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، އޭގެ ބަދަލުގައި އެމްޑީޕީގެ ލީޑަރޝިޕްގެ ގިނަ ބަޔަކަށް އަދިވެސް ޕީޕީއެންއިން އަމާޒުކުރަނީ ފާޑުކިއުމެވެ. މި ފާޑު ކިއުންތަކުގައި އެޕާޓީގެ ދެފެކްޝަން ތަފާތު ކުރުމެއް ނެތެވެ. ޕީޕީއެމްގެ ލީޑަރޝިޕްގެ ގިނަ ބޭފުޅުންގެ ވާހަތަކުގައި ހުރީ "މުރަނަ" ކަމެވެ. ހަރުކަށިކަމެވެ.

ގައުމަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ އިގްތިސާދީ ގޮންޖެހުންތަކުގެ ވާހަތަކެއް އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމްއިން  ދައްކާތަކެއް ނުފެނެއެވެ. ކޮރަޕްޝަނާއި ފަސާދައިގެ ވާހަކަތަކެއް ޕީޕީއެމްއިން ނުދައްކައެވެ. ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ ހައްލު އަދިވެސް މިސަރުކާރަށް ހޯދާދެވިފައި ނުވާ ވާހަކަ އިދިކޮޅު ޕާޓީއަށްވުރެ، އެމްޑީޕީގެ ލީޑަރޝިޕުން ދައްކާ މިންވަރު ގިނަކަމީ ދެބަސްވެވެން ނެތް ހަގީގަތެކެވެ. އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމްއަށްވުރެ ބޮޑަށް، އެމްޑީޕީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު ސަރުކާރުގެ ނުރަގަޅު ސިޔާސަތުތަކަށް ފާޑު ވިދާޅުވާ މިންވަރު ބޮޑު ކަމުގައި ދަންނަވާން ޖެހެއެވެ.

މިގޮތުން ބަލާއިރު އިންޑިއާ އައުޓު ކެމްޕޭން ނޫން އެހެން އެއްވެސް ސިޔާސީ ހަރަކާތެއް ފާއިތުވި ދެއަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ޕީޕީއެމްއިން ކުރިޔަށް ގެންގޮސްފައި ނުވާކަމުގައި ދެންނެވިދާނެވެއެވެ. އަސާސީ ޚިދުމަތްތަކުގެ އަގު އުފުލުމާއި، އިންފްލޭޝަން މަތިވުމާއި އިގްތިސާދީ ގޮންޖެހުންތަކާއި، މިވާހަކަތައް އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމްއިން އެއްވެސް މިންވަރަކަށް ދެއްކި ހަދާން ހުރި މީހަކުވެސް ހުރިތަން މިއަދު ފެންނާކަށް ނެތެވެ.

އެހެންކަމުން، ގަބޫކުރަން ޖެހިފައިވާ އެއް ހަގީގަތަކީ، 2023ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށް ބެރުޖަހަން ފަށާއިރު، ސަރުކާރު ހިންގާ އެންމެ ބޮޑު ޕާޓީ އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގަ އޮތް ކޯޅުމުން އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމްއަށް ކުރި އެއްވެސް ސިޔާސީ މަންފާއެއް މިއަދު ފެންނާން ނެތްކަމަށް ވާނަމަ، އެއީ އެޕާޓީން ހައްލުކުރަން ޖެހިފައިވާ ވަރަށްވެސް ބޮޑު މައްސަައެއް ކަމެވެ. އަދި އެމައްސަލައަށް ހައްލު ނުހޯދިއްޖެނަމަ، 2023 އަށް ކުރިމަތިވާނެ ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކެއް އެޕާޓީއަށް ހުންނާނެ ކަމީ ކަށަވަރުވެ ޔަގީންވާން އޮތް ކަމެކެވެ.