މިހާރު އުމުރުން 76 އަހަރުގެ، ސްރީލަންކާގެ ރާޖަޕަކްސް ސިޔާސީ ޚާންދާނުގެ ބާނީ، މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސައަކީ އެއް އިރެއްގައި ސްރީ ލަންކާގެ "ހުރިހާ ކަނޑަކަށްވެސް ހެޔޮވަރު" ވަރުގަދަ، އެގައުމުގައި އެންމެ މަގުބޫލުކަން އޮތް ސިޔާސީ ލީޑަރެވެ.

އަދި ސިޔާސީ ހަރުގަޑު މައްޗަށް އަރަމުން އަރަމުން، އެކި ކަނޑު އޮޅިތައް ގިރާކުރަމުން، ހަތަރު ފަހަރުމަތިން އެގައުމުގައި ބޮޑުވަޒީރުކަން ކުރައްވައި، ދެފަހަރު ރައީސްކަން ކުރެއްވި ރާޖަޕަކްސަވަނީ މިމަހުގެ 9 ވަނަ ދުވަހު، އޭނާއާއި ދެކޮޅަށް ސްރީ ލަންކާގައި ހިގަމުންދާ ބޮޑެތި ހަމަނުޖެހުންތަކާއި ގުޅިގެން މަގާމުން އިސްތިއުފާ ދެއްވާފައެވެ.

ކޮއްކޮގެ ސަރުކާރުގެ ބޮޑުވަޒީރުކަމުން ރާޖަޕަކްސަ އިސްތިއުފާ ދެއްވާފައިވަނީ، ހީވެސް ނުކުރާ ގޮތަކަށް، މުޅިގައުމުގައި ހަމަނުޖެހުމާއި ތަޅާފޮޅުން އިތުރުވެ، ތަންތަނުގައި ރޯކޮށް، ގައުމުގެ ހާލަތު މިއިން ޒަމާނަކުވެސް ނުވެއްޓޭފަދަ ނުރައްކާތެރި ދަރަޖައަކަށް ގޮސްފައިވަނި ކޮށެވެ.

1948ވަނަ އަހަރު އެގައުމަށް މިނިވަންކަން ލިބުނުފަހުން، ސްރީ ލަންކާ ވެއްޓިފައިވާ އެންމެ ބޮޑު އިގްތިސާދީ ވަޅުގަޑުން އެގައުމަށް އަރައި ނުގަނެވި އެތައް މަހެއް ފާއިތުވެގޮސް، ސްރީ ލަންކާއަށް ވަނީ ބޭރުފައިސާގެ ދަތިކަން އިންތިހާއަށް ފޯރާފައެވެ. އޭގެ މާނައަކީ، ވަރަށް ބޮޑަށް އިމްޕޯޓަށް ބަރޯސާވެފައޮތް ސްރީ ލަންކާގެ ސަރުކާރަށް ވަނީ، އެގައުމަށް ބޭނުންވާ އަސާސީ ކާނާއާއި ބޭހަށް ފައިސާ ދެއްކޭނެ ގޮތެއް ނެތި، ގައުމުގެ ފޮރިންގ ރިޒާވް ނުރައްކާތެރި ދަރަޖައަކަށް ދަށަށް ގޮސް، ރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ އަސާސީ ޚިދުމަތްތައް އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ފޯރު ކޮށްދެވޭނެ ގޮތެއް ނެތިފައެވެ. އަދި ތަކެތީގެ އަގު ވަނީ އިންތިހާއަށް އުފުލިގެން ގޮސްފައެވެ.

އަދި ފާއިތުވެދިޔަ ދުވަސްތަކުގައި ގައުމުގެ ރައްޔިތުން މަގުތަކުގައި ކުރަމުން ދިޔަ މުޒާހިރާތައް ފުޅާވެ، ފާއިތުވެދިޔަ އެޕްރިލް މަހުގެ 9 ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން މުޒާހިރާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ދިޔައީ ރައީސް ގޮޓަބަޔަ ރާޖަޕަކްސައާއި ބޮޑުވަޒީރު މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަ މަގާމުން އިސްތިއުފާ ދިނުމަށް ޑިމާންޑް ކުރަމުންނެވެ.

އަދި މި ޕްރެޝަރތަކާއެކު، ރައީސް ގޮޓަބަޔަ ރާޖަޕަކްސަ ވަނީ، އޭނާގެ ކެބިނެޓްގައި ތިއްބެވި އޭނާގެ ދޮށީބޭބެ ކަމާލްއާއި، އޭނާއަށް ބޮޑުބޭބެ ކިޔާ، ނަމާލް، ފާއިތުވި އެޕްރިލްމަހުގެ މެދުތެރޭގައި ކެބިނެޓުން ދުރުކޮށްފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ރައީސް ގޮޓަބަޔަރގެ ދޮށީ ބޭބެ، މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަ ގެންދެވީ، މުޒާހިރާ ކުރަމުންދިޔަ ފަރާތްތަކަށް ގޮންޖައްސަވާ، ދަރަނިވެރި ވެފައިވާ ގައުމުގެ، އެންމެ އިސްމަގާމުގައި ތިއްބެވި ދެބޭންގެ މެދުގައި ޚިޔާލު ތަފާތުވުން އުފެދިފައިވާކަމުގެ އަޑުތަކާއެކުވެސް، މަގާމުން އިސްތިއުފާ ދެއްވުމަށް ދެކޮޅު ހައްދަވަމުންނެވެ.

އެހެންނަމަވެސް އޭގެ މަހެއްހާ ދުވަސްފަހުން މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަ މަގާމުން އިސްތިއުފާ ދެއްވާފައިވަނީ، ގޮޓަބަޔަރ ރާޖަޕަކްސަ ދިރިއުޅުއްވާ ރިޔާސީ ގަނޑުވަރުގެ ބޭރުގައި، މަހިންދަ ރާޖަކްސަގެ ސަޕޯޓަރުންނާއި، ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް މުޒާހިރާ ކުރަމުންދިޔަ ފަރާތްތަކާ ދެމެދު ހިގައިދިޔަ ކުރިމަތިލުންތަކަށް ފަހުއެވެ. މި ހަމަނުޖެހުންތަކަށްފަހު ސްރީލަންކާގެ ފުލުހުންވަނީ މުޅި ގައުމުގައި ކާފިއު އިއުލާން ކޮށްފައެވެ. އަދި ސަރުކާރުންވަނީ ވެރި ރަށުގެ މަގުތައް ޕެޓްރޯލް ކުރުމަށްޓަކާ ސިފައިން މަގުތަކަށް ނެރެފައެވެ.

ގައުމަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ އިގްތިސާހަލަތުގެ ޒިންމާ ނަގާ، ސަރުކާރު އިސްތިއުފާ ދިނުމަށް ގޮވާލާ ކުރެވެމުންދިޔަ މުޒާހިރާތައް ވައިގައި ހިފާފައިވަނީ، ސްރީލަންކާގެ އެތައް ޕްރޮފެޝަންއެއް (ތައުލީމު، ސިއްހަތު ސިވިލްސާވިސް) ހިމެނޭ ގޮތުން، 1،000 އަށްވުރެ ގިނަ ޓްރޭޑް ޔޫނިއަންއެއް މި މުޒާހިރާތަކާއި ގުޅުނު ހިސާބުންނެވެ. އަދި މުޒާހިރާކުރާ ފަރާތްތަކުން ގޮވަމުން ދިޔައީ، ބާރުގަދަ ރާޖަޕަކްސަ އާއިލާ އެގައުމުގެ ވެރިކަމާއި ދުރަށް ދިއުމަށެވެ.

ސިޔާސީ ހަޔާތް ފެއްޓެވުން!

މަގުމަތީގައި ސަރުކާރާއި ދެކޮޅަށް މުޒާހިރާކޮށް އުޅުނު، މަގުމަތީ ސިޔާސީ މީހެއްގެ ގޮތުގައި ބެލެވެމުންއައި ރާޖަޕަކްސަ ސްރީ ލަންކާގެ ގާނޫނުހަދާ މިޖިލިހަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ވެންނެވީ އޭނާގެ އުމުރުން އެންމެ 24 އަހަރުގައެވެ. އޭނާއަކީ އެގައުމުގެ ގާނޫނުހަދާ މަޖިލިހަށް އިންތިޚާބުވި އެންމެ ޒުވާން މެމްބަރުވެސްމެއެވެ.

އެހެންނަމަވެސް 1977ވަނަ އަހަރު އޭނާއަށް މަޖިލިހުގެ ގޮނޑި ގެއްލިފައި ވެއެވެ. އެއަށްފަހު އޭނާ އޭރު ހުރިހާ ވިސްނުމެއް ޚާއްސަކޮށްފައިވަނީ، ގާނޫނީ ދާއިރާއިން ކުރިއަށް ވަޑައިގަތުމަށެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އެއީ އަނެއްކާވެސް 1989ވަނަ އަހަރު ގާނޫނުހަދާ މަޖިލިހަށް އަލުން އިންތިޚާބު ވުމާއި ހަމައަށެވެ.

މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަވަނީ، ސްރީ ލަންކާގެ ލޭބަރ މިނިސްޓަރުކަމާއި (1994-2001)، މިނިސްޓަރ ފޯރ ފިޝަރީޒް އެންޑް އެކުއަޓިކް ރިސޯސަސްކަން (1997-2001) އެގައުމުގެ ކުރީގެ ރައީސާ ޗަންދުރިކާ ބަންޑާރަނަޔަކަގެ ވެރިކަމުގައި ކުރައްވާފައެވެ. އަދި އަދި 2004 ވަނަ އަަހަރު ބޭއްވިގެންދިޔަ ރިޔާސީ އިންތިޚާބަށްފަހު ޗަންދުރިކާވަނީ، އެއިންތިޚާބުގައި ޔުނައިޓެޑް ޕީޕަލްސް ފްރީޑަމް އެލަޔަންސަށް ލިބިގެންދިޔަ ކާމިޔާބީއާއެކު މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަ އެގައުމުގެ ބޮޑުވަޒީރުކަމަށް އައްޔަން ކުރައްވާފައެވެ.

އަދި ޖެހިގެން އައި 2005 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި، ފްރީޑަމް ޕާޓީގެ ރިޔާސީ ކެނޑިޑޭޓެއްގެ ގޮތުގައި އެޕާޓީން އިންތިޚާބަށް ނެރުނީ މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސައެވެ. އަދި އިންތިޚާބު ކާމިޔާބު ކުރެވުމާއެކު، މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަވަނީ، 30 އަހަރަށް ދިގުލައިގެން ގޮސްފައިވާ، އަހުލީ ހަގުރާމަ ނިމުމަކަށް ގެނެސް އެލްޓީޓީގެ ހަގުރާމަވެރިން ބަލިކުރައްވާނޭކަން އިއުލާން ކުރައްވާފައެވެ.

އެއާއެކު އޭނާވަނީ، އަހުލީ ހަނގުރާމަ ހިނގަމުންއައި ސްރީލަންކާގެ އުތުރުގައި "ގޮނޑި ކޮއްކޮ" ސަރުކާރެއް ގާއިމް ކޮށްފައެވެ. އަދި ރާޖަޕަކްސްގެ ކުރީގެ ހުރިހާ ވެރީންނަށްވެސް ނިމުމަކަށް ނުގެނެވުނު މި ލޭ އޮހޮރުވުން ބޮޑު ހަނގުރާމަ ރާޕަކްސަގެ ވެރިކަމުގައި އޭނާ ކާމިޔާބު ކުރެއްވިއެވެ. އޭނާއަކީ، މި އަހުލީ ހަނގުރާމަ ނިމުމަކަށް ގެނައުމަށް އޭނާގެ ދައުރުގައި ހިންގި، އަނިޔާވެރި ހަގުރާމައިގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، އޭރުގެ ސަރުކާރުން ހޯދި މިކާމިޔާބީގެ ސަބަބުން އެގައުމެ އާބާދީގެ މެޖޯރިޓީ އޮންނަ ސިންގހަލަ-ބުޑިސްޓް ދަރިކޮޅުގެ ތާއީދު ވަރަށް ބޮޑަށް ބޭފުޅަކަށް ވެގެން ދިޔައެވެ.

މިތާއީދުގެ ބޭނުން ކުރައްވައިގެން، 2010ވަނަ އަހަރު ސްރީ ލަންކާގައި ބޭއްވުނު އާންމު އިންތިޚާބުގައިވެސް މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސް ބޮޑު ކާމިޔާބީއެއް ހޯއްދެވިއެވެ. މިކާމިޔާބީއާއެކު، ސިޔާސީ ތަޖުރިބާކާރުން ވަނީ އޭނާއަކީ ސިޔާސީ "ޖާދޫގަރެއްގެ" ގޮތުގައި ސިފަވެސް ކޮށްފައެވެ.

2005 ވަނަ އަހަރުން 2015ވަނަ އަހަރާއި ހަމައަށް ދިގުދެމިގެންދިޔަ އޭނާގެ ވެރިކަމުގައި މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަވަނީ، ވެރިކަމުގެ ގިނަ ބާރުތައް މުށުތެރެއަށް ލައްވާފައެވެ. މިގޮތުން، އޭނާއަށް ތިންވަނަ ދައުރަކަށް ވާދަކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބޭގޮތަށް ގާނޫނު އަސާސީއަށްވެސް އެންމެ ފަހުން ބަދަލު ގެނެސްފައި ވެއެވެ. އަދި އޭނާގެ ތިން ބޭބެއިން ކަމުގައިވާ، މިހާރުގެ ރައީސް ގޮޓަބަޔަ ރާޖަޕަކްސައާއި، ބަސިލް އަދި ކަމާލް ސަރުކާރުގެ އެންމެ ބާރުގަދަ ތިން ވުޒާރާއަށް އައްޔަން ކުރެއްވިއެވެ. އެހާތަނުން، އަމިއްލަ އާއިލީ ވިޔަފާރިއެއްގޮތަށް ސްރީ ލަންކާގެ ސަރުކާރު ހިންގަވަން ފެއްޓެވިކަމުގެ ތުހުމަތު އޭނާގެ މައްޗަށް ކުރެވެން ފެށިއެވެ.

2005ވަނަ އަަހަރު ފެށިގެންދިޔަ ވެރިކަމުގެ ފަހަކާއި ޖެހެންދެންވެސް، އާންމުގެ ތެރޭގައި ބޮޑު މަގުބޫލުކަމެއް ދަމަހައްޓަމުންއައި މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަގެ މަގުބޫލުކަން ދަށްވާން ފެށީ، 2014ވަނަ އަހަރު، އެގައުމުގައި ތެކެތީގެ އަގުތައް އުފުލި، އޭނާގެ އާއިލާގެ މައްޗަށް ކުރެވެފެށި ކޮރަޕްޝަންގެ ތުހުމަތުތަކާއެކު، އަދި މަގާމުގެ ނާޖާއިޒް ފައިދާ އޭނާގެ އާއިލާއިން ނަގަން ފަށާފައިވާކަމަށް އޭނާގެ އާއިލާގެ މައްޗަށް ކުރެވެމުންދިޔަ ތުހުމަތުތަކާއެކުއެވެ.

އަދި މި ތުހުމަތުތަކާއިއެކު ކުރިމަތިވި ގޮންޖެހުންތަކުން އަރައިގަނެ، ތާއީދު އެކީ ގެއްލިގެން ދިއުމުގެކުރިން، އަލުން ބާރުތައް އިތުރަށް ވަރުގަދަ ކޮށް، އިތުރު ރިޔާސީ ދައުރެއް ހޯއްދެވުމަށް، އޭނާވަނީ 2015ވަނަ އަހަރު އަވަސް އިންތިޚާބަކަށް ގޮސްފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް އޭނާ ޖައްސަވަމުން އައި ހިސާބުތައް ސީދާނުވެ، މިއިންތިޚާބު ވެގެން ދިޔައީ އޭނާގެ އަތުން ވެރިކަމުގެ ބާރުތައް ގެއްލިގެންދިޔަ އިންތިޚާބަކަށެވެ.

މި އާންމު އިންތިޚާބުގައި، ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ކާމިޔާބުކޮށް ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވީ، މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަގެ ވެރިކަމުގައި ކެބިނެޓް ވަޒީރެއްގެ މަގާމު އަދާކުރެއްވި، މައިތިރިޕާޕަ ސިރިސޭނާއެވެ.

ސިޔާސީ ހަޔާތުގެ އެންމެ ކުރި ބޯއްޓާއި ހަމައަށް!

ދެފަހަރުމަތިން ސްރީ ލަންކާގެ ރައީސްކަން ކުރައްވާފައިވާ، މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަ 2015ވަނަ އަހަރު، އެގައުމުގައި އޮތް ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ބޮޑު ބައްޔަކުން ބަލިވެފައި ވެއެވެ. އެހެންނަަމެވެސް، 2019ވަނަ އަހަރު ސްރީ ލަންކާއަށް ދިން ވަރުގަދަ އީސްޓަރ ބޮމުގެ ހަމަލާގައި 270 މީހުން މަރުވެ ދިއުމުގެ ހާދިސާއަށްފަހު، އެގައުމުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަމާމެދު އުފެދިގެން ދިޔަ ބޮޑެތި ކަންބޮޑުވުންތަކަށްފަހު، 2020ވަނަ އަހަރު މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަ އެގައުމުގެ ވެރިކަމަށް އަނެއްކާވެސް އެބުރި އައެވެ.

އޭނާ އޭރު އަލަށް އުފައްދަވާފައިވާ، ސްރީލަންކާ ޕީޕަލްސް ޕާޓީ (SLPP) ހިމެނިގެން ދިޔައީ އެގައުމުގެ މުޅި ތާރީޚުގައިވެސް، އުފެއްދިތާ އެންމެ ކުރު މުއްދަތެއްގައި އާންމު އިންތިޚާބު ކާމިޔާބުކޮށް، އަދި މުޅި ސަރުކާރު (ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ މެޖޯރިޓީ އެއް ޕާޓީއަކަށް) އެއް ޕާޓީއަކަށް ލިބިގެންދިޔަ ހަމައެކަނި ޕާޓީ ކަމުގައެވެ.

2020 ވަނަ އަހަރުގެ އޮގްސްޓުމަހު ބޭއްވިގެން އާންމު އިންތިޚާބުގައި ރާޖަޕަކްސަގެ ޕާޓީއަށް ލިބިގެންދިޔަ ބޮޑު ތާއީދާއެކީ، ބާރުގަދަ ރާޖަޕަކްސަ އާއިލާއިން ވެރިކަމުގެ ހުރިހާ ބާރުތައް އާއިލާގެ މުށުތެރެއަށް ލިއެވެ. އަދި އެގައުމުގެ ގާނޫނު އަސާސީ ބަދަލުކޮށް، ރައީސަށް ލިބިގެންވާ ބާރުތައް ވަރުގަދަ ކޮށް، ސަރުކާރުގެ ކެބިނެޓާއި އިސް ގިނަ މަގާމްތަކަށް އާއިލާގެ އެންމެ ގާތް މެމްބަރުންތައް ގެނެސްފައި ވެއެވެ.

މީގެ ތެރޭގައި އެންމެ ޚާއްސަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަވެގެން ދިޔައީ، ސްރީ ލަންކާގެ 30 އަހަރުގެ އަހުލީ ހަގުރާމަ، ތަމަޅަ ޓައިގަރުންނާ ދެކޮޅަށް ހިންގި އަނިޔާވެރި ހަނގުރާމާގައި ނިމުމަކަށް ގެނައި، ރާޖަޕަކްސަ އާއިލާގެ ސިޔާސީ ތަނބު ކަމުގައި ބެލެވޭ، އެގައުމުގައި ދެފަހަރު ރައީސްކަން ކުރެއްވި، މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސް 4 ވަނަ ފަހަރަށް ސްރީ ލަންކާގެ ބޮޑުވަޒީރުކަމަށް އައްޔަން ކުރެވިގެން ދިޔަ ދިއުމެވެ.

2020ވަނަ އަހަރު ބޮޑުވަޒީރުކަމާއި ހަވާލުވެ ވަޑައިގަތުމަށްފަހު، ޖެހިގެން އައި ކޯވިޑް ކާރިސާގައިވެސް، މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސްވަނީ، ގައުމުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ހިމާޔަތް ކޮށްދެއްވާނޭކަމުގެ ޔަގީންކަން ސަރުކާރުގައި ތަމްސީލު ކޮށްދެއްވަމުން ގެންދަވާފައެވެ. އަދި ދެކުނު އޭޝިއާގެ އެހެން ގައުމުތަކާއި ޚިލާފަށް، ސްރީ ލަންކާގައި ކޯވިޑް ބަލީގައި މީހުން މަރުވަމުންދިޔަ އަދަދުގެ މަދުކަމާއި، އަދި ޕޮޒިޓިވް ވަމުންދިޔަ މީހުންގެ މަދުކަމާއެކުވެސް، ކޯވިޑް ކާރިސާގައި ސްރީ ލަންކާގެ ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތު އިނދަ ޖެހިގެން ދިޔައެވެ.

އޭގެ ނަތީޖާއަކަށް ވެގެންދިޔައީ، ކޯވިޑްކާރިސާއަށް ނިމުން އައިިއިރު، ސްރީ ލަންކާއަށް އިގްތިސާދީ ބޮޑު ކާރިސާއަކާއި ކުރިމަތި ލާންޖެހުމެވެ. މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސްގެ ވެއްޓުމުގެ ހަގީގީ ފެށުމެއްކަމުގައި ބެލެވިފައިވަނީ އިގްތިސާދީ މިގޮންޖެހުމުގެ ފެށުމެވެ.

އިސްތިއުފާ ދެއްވިއިރު، ސްރީ ލަންކާ ދަރަނިވެރި ކުރުވުމާއި، ކޮރަޕްޝަންގެ އެތައް އިލްޒާމެއް!

މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަ ސްރީ ލަންކާގެ ވެރިކަމުގެ ހުންނެވި މުއްދަތުގައި އޭނާވަނީ، އެގައުމުގެ އުމްރާނީ ތަރައްގީއާއި ގުޅުންހުރި ބޮޑެތި ޑީލްތައް ޗައިނާއާއެކީ ހައްދަވާފައެވެ. އަދި އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އިންޑިއާއި ހުޅަނގާއި އޭނާގެ ސަރުކާ ދެމެދު ނުތަނަވަސްކަން އުފެދިގެން ދިޔައެވެ.

ފާޑުވިދާޅުވާ ފަރާތްތަކުން، މިއަދުވެސް ސްރީ ލަންކާ ޖެހިފައިވާ ދަރަނީގެ ދަންތުރައިގެ ހަގީގީ ޒިންމާ މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަގެ އިސްތަށިފުޅުގައި އަޅުވަމުންދާ ޑިލްތަކަކީ އޭނާ އޭރު ޗައިނާގެ ސަރުކާއެކީ ހެއްދެވި ވިޔަފާރީގެ ޑީލްތަކެވެ. މީގެ އެންމެ ބޮޑު ޕްރޮޖެކްޓެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަވާން އޮތީ، ސްޓަރަޓީޖިކް ހަމްބަންޓޯޓާ ޕޯޓު ޕްރޮޖެކްޓެވެ. މި ޕްރޮޖެކްޓަކީ މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސްގެ ވެރިކަމުގައި، ޗައިނާގެ ލޯނުން ފަންޑުކޮށްގެން ހިންގި އަގުބޮޑު ޕްރޮޖެކްޓެކެވެ.

އެހެންނަމަވެސް ފަހުން ސްރީ ލަންކާއަށް މި ލޯނު ދެއްކޭ ގޮތް ނުވެގެން، އެގައުމަށް ޖެހުނީ، ދަރަނީގެ ބަދަލުގައި މި ސްޓްރަޓީޖިކް ޕޯރޓު 99 އަހަރަށް ޗައިނާއަށް ކުއްޔަށް ދޫކޮށްލުމަށެވެ.

2015ވަނަ އަހަރު ރާޖަޕަކްސަގެ ވެރިކަން އޭރު ނިމި ދިއުމާއެކު، ސިރިސޭނާގެ ވެރިކަމުގައި، އެގައުމުގެ ގާނޫނުހަދާ މަޖިލީހުންވަނީ، ދެދައުރަށްވުރެ ދިގު މުއްދަތަކަށް އެއްބޭފުޅަކަށް ވެރިކަން ނުކުރެވޭ ގޮތަށް ގާނޫނު އަސާސީގައި އޮތް މާއްދާ އަލުން ރުޖޫޢަ ކޮށްފައެވެ. އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އަލުން ސްރީ ލަންކާގެ ރައީސްކަމަށް ވާދަކުރުމުގެ ފުރުސަތު މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސައަށް ގެއްލިގެން ދިޔައެވެ. އެހެންނަމަވެސް، 2015ވަނަ އަހަރުގެ އޮގަސްޓުމަހު އޭނާ އަލުން ގާނޫނުހަދާ މަޖިލުހަށް އިންތިޚާބު ވެވަޑައިގަތެވެ.

2015ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުން ބަލިވުމަށްފަހު މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަ ވަނީ، އެގައުމުގެ ކޯޓުގައި އޭނާގެ އާއިލާއާއި ދެކޮޅަށް ހިނގަމުންދިޔަ ކޮރަޕްޝަންގެ ޝަރީއަތްތަކުގެ އޭނާ ހައްޔަރު ކުރުމަށް ނެރެވުމުން އަމުރުތަކާއި ދެކޮޅާށް ހަގުރާމަ ކުރައްވާފައެވެ. ރާޖަޕަކްސަގެ އާއިލާގެ މެމްބަރުން ނުފޫޒުގެ ބޭނުންކޮށް، އަދި ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތު ލޫޓުވާލިކަމުގެ ތުހުމަތު ކުރެވި އޭނާގެ އާއިލާގެ އެތައް މެމްބަރެއްގެ މައްޗަށްވަނީ އެތަކެއް ދައުވާތަކެއް އުފުލިފައެވެ. މީގެ ބައެއް މައްސަލަތައް އަދިވެސް ވަނީ ޝަރުއީ މަރުހަލާގައެވެ.

އެހެންނަމަވެސް އޭގެ 3 އަހަރު ފަހުން، 2018ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރުމަހު، މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަވަނީ ކުޑަ ދުވަސްކޮޅަކަށް، ސިރިސޭނާގެ ވެރިކަމުގައި ބޮޑުވަޒީރުކަމަށް އައްޔަން ކުރެވިފައެވެ. ސިރިސޭނާ މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަ ބޮޑުވަޒީރުކަމަށް އައްޔަން ކުރެއްވީ، އޭރު ބޮޑުވަޒީރުކަމުގައި ހުންނެވި، ރަނިލް ވިކްރަމެސިންގެ މަގާމުން ދުރު ކުރުމަށްފަހުއެވެ. އަދި މިއީ ގާނޫ އަސާސީއާއި ޚިލާފަށް ގެނެވުނު ބަދަލެއް ކަމުގައި ބުނެ، މިބަދަލާއެކު ގައުމު އަނެއްކާވެސް ސިޔާސީ ކާރިސާއެއްގެ ތެރެއަށް ވެއްޓިގެން ދިޔައެވެ.

އަދި މި ސިޔާސީ ކާރިސާގައި، އޭރުގެ ރައީސް ސިރިސޭނާ އެގައުމުގެ ގާނޫނުހަދާ މަޖިލިސް އުވާލެއްވީ ގާނޫނު އަސާސީއާއި ޚިލާފަށް ކަމަށް ސްރީ ލަންކާގެ ސުޕުރީމް ކޯޓުން ނިންމުމާއެކު، 2018ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރުމަހުގެ 15ވަނަ ދުވަހު، 4 ވަރަކަށް މަސްދުވަހު ބޮޑުވަޒީރު ކަމުގައި ހުންނެވުމަށްފަހު ރާޖަޕަކްސަ ވަނީ މަގާމުން އިސްތިއުފާ ދެއްވާފައެވެ. އަދި އެއަށްފަހު، ގާނޫނުހަދާ މަޖިލިހުގައި ތިއްބެވި، ރާޖަޕަކްސައަށް ތާއީދުކުރާ ފަރާތްތަކާއެކު، އޭނާވަނީ ވެރިކަން ކުރާ ޕާޓީން ވަކިވެ އޭނާގެ ކޮއްކޮ، ބަސިލް ރާޖަޕަކްސަ އަލަށް އުފެއްދެވި ސްރީލަންކާ ޕީޕަލްސް ޕާޓީ (SLPP) އާއި ގުޅިވަޑައިގެންފައެވެ.

އެހާތަނުން ރާޖަޕަކްސަ ރަސްމީކޮށް ވެވަޑައިގަތީ ސްރީ ލަންކާގެ އިދިކޮޅު ލީޑަރަށެވެ.

ސްރީ ލަންކާގެ ސިޔާސީ މަސްރަހަށް ފަހުގެ ޒަމާނެއްގައި އައި އެންމެ ބޮޑު ބަދަލަކަށް ވެގެން ދިޔައީ، 2019ވަނަ އަހަރުގެ އެޕްރިލް މަހުގެ 21ވަނަ ދުވަހު އެގައުމުގައި ދިން އީސްޓަރ ބޮމުގެ ހަމަލާތަކެވެ.

މި ހަމަލާތަކަށްފަހު، ގައުމުގެ ސަމާލަތާއި ރައްކާތެރިކަން ގާއިމް ނުކުރެވުމުގެ ޒިންމާ ރާޖަޕަކަސްގެ އާއިލާއިން އެޅުވީ އޭރުގެ ރައީސް ސިރިސޭނާއާއި ބޮޑުވަޒީރު ރަނިލް ވިކްރަމެސިންގހަގެ ސަރުކާރުގެ ބޮލުގައެވެ. އަދި ޖެހިގެން އައި 2020ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަގެ ސްރީލަންކާ ޕީޕަލްސް ޕާޓީ (SLPP)އިން ވާދަކުރާނެކަން އިއުލާންކޮށް، އޭނާގެ ކޮށްކޮ، ކުރީގެ ޑިފެސް މިނިސްޓަރ ގޮޓަބަޔަރ ރާޖަޕަކްްސް ރިޔާސީ ކެންޑިޑޭޓްކަމުގައި ހަމަޖެއްސިއެވެ.

އަދި އިންތިޚާބުގައި ދެބޭން ކެމްޕޭން ކުރައްވާފައިވަނީ ގެއްލިގެން ގޮސްފައިވާ ރައްކާތެރިކަން އަނބުރާ ސްރީލަންކާއަށް އިއާދަ ކޮށްދެއްވާނޭކަމުގެ ވައުދުތަކާއެކީއެވެ. އަދި މިއިންތިޚާބު ކާމިޔާބުކޮށް، މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސްގެ ކޮއްކޮ، ގޮޓަބަޔަ ރާޖަޕަކްސް ސްރީ ލަންކާގެ ރައީސްކަމާއި ހަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވީ 2020ވަނަ އަހަރުއެވެ.

ރައީސްކަމަށް ވަޑައިގެންނެވުމަށްފަހު، ގޮޓަބަޔަ އެގައުމުގެ ބޮޑުވަޒީރުކަމައް އައްޔަން ކުރެއްވީ އޭނާގެ ބޭބެ މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސައެވެ. އަދި ކެބިނެޓް އެންމެ މުހިންމު މަގާމްތައް އެއްބަޑު އެއްބަފާ ބޭބެއިންނާއި، އާއިލާގެ އެންމެ ގާތް މެމްބަރުންނަށް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، އޭގެ ދެއަހަރާއި ބައިގެ މުއްދަތަށްފަހު، މަހިންދަ ރާޖަޕަކްސަ، މިމަހުގެ 9ވަނަ ދުވަހު މަގާމުން އިސްތިއުފާ ދެއްވަން ޖެހިވަޑައިގަތީ، އޭނާގެ އާއިލާގެ ހުރިހާ މެމްބަރުން ކެބިނެޓުން އިސްތިއުފާ ދެއްވިތާ މަހެއްހާ ދުވަސް ފަހުންނެވެ.

ގައުމު މިއިން ޒާމާނަކު ވެއްޓިގެން ގޮސްފައި ނުވާވަރު އިގްތިސާދީ އަދަވަޅަކަށް ވެއްޓި، މިކާރިސާއިން އަރައިގަނެވޭނެ މަގެއް ނުފެނި، މުޅި ގައުމުގައި ހަމަނުޖެހުން އުފެދި، ތަންތަނުގައި ހުޅުޖަހާ، ގައުމު ހުރިހާ ގޮތަކުންވެސް ބޮޑު ކާރިސާއަކަށް ވެއްޓިފައިވަނިކޮށެވެ.