ރައީސް އިބުރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގެ ދައުރު ދެބައިވެ، ފަހުހާފަށް ކުޅުއްވަން ފަށްޓަވާފައިވާއިރު، އެމަނިކްފާނުގެ ރިޔާސަތަށް މިވަނީ ގިނަގުނަ ގޮންޖެހުންތަކަކާ ކުރިމަލާން ޖެހިފައެވެ.

މިގޮތުން، ސިޔާސީ ގޮތުންނާއި، އަދި ކުރިމަތިވެގެން ގޮސްފައިވާ ގުދުރަތީ ކާރިސާތަކުގެ ނިސްބަތުން ވިސްނާލިޔަސް، ރައީސް ސާލިހުގެ ވެރިކަމަށް ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައިވާ ގޮންޖެހުންތައް ކުޑައެކޭ ދެންނެވޭކަށް ނެތެވެ. މީގެތެރޭގައި، ކޯވިޑްގެ އާލަމީ ވަބާއާއި، އަދި މި ސިއްޙީ ކާރިސާގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އިގްތިސާދީ ގޮތުންނާއި އަދި އިޖުތިމާއީ ގޮތުންވެސް ގައުމަށް ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައިވާ ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތައް މިގޮތުން ޚާއްސަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަ ކޮށްލެވެއެވެ.

ހަމަ އެއާއެކު، ކުރިމަތިވެގެންދިޔަ ގުދުރަތީ ކާރިސާތަކުގެ އިތުރުން، އަމިއްލަފުޅު ޕާޓީގެ ތެރެއިން ރައީސް ސާލިހަށް ކުރިމަތި ލައްވަން ޖެހިވަޑައިގެންނެވި ބޮޑެތި ސިޔާސީ ގޮންޖެހުންތަކާއި، އަދި އުފެދިގެން ދިޔަ ދެކޮޅު ވެރިކަމާއި، ކޯޅުންތަކަކީވެސް ހަމަ މި ބީދައިން، އެމަނިކްފާނުގެ ވެރިކަމުގެ ދައުރު ދެބައިވެގެން ދިޔައިރު، ގިރާކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގެންފައިވާ އެންމެ އުދަގޫ އެއް ގޮންޖެހުން ކަމުގައިވެސް ދެންނެވިދާނެއެވެ.

މިގޮތުން، މަޖިލިސް ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދާއި ރައީސް ސާލިހާ ދެބޭފުޅުން މެދުގައި ސިޔާސީ ގޮތުން ބޮޑެތި ދެބަސްވުންތައް އުފެދި، އަދި އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން، ނަޝީދު ރައީސް ސާލިހަށް ކުރައްވަމުން ވަޑައިގެންނެވި ތާއީދު އަނބުރާ ގެންދެވިކަން އިއުލާން ކުރެއްވި ކުރެއްވުންވެސް ވެގެން ދިޔައީ ރައީސް ސާލިހަށް ކުރިމަތިލައްވަން ޖެހިވަޑައިގެންފައިވާ ކުޑަ ގޮންޖެހުމެއް ކަމުގައި ދެންނެވޭކަށް ނެތެވެ.

އަދި އެއަށްފަހު، ދިިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކަށް އަބުރާލުމަށް، ނަޝީދު ރައީސް ސާލިހުގެ ގާތުން އެދިވަޑައިގެންނެވި އެދިވަޑައިގަތުމަށްފަހު، އެ ހުށަހެޅުމަށް ރައީސް ސާލިހު ދެއްވި ފިނި ޖަބާހަމައިން ދެން ފެނިގެން ދިޔައީ މަސްރަހުގައި މުޅިން އެހެން ކުލަވަރެއް ޖެހެން ފެށި މަންޒަރުވެ.

ދެން ފެންނާންފެށީ އެމްޑީޕީގައި ތިއްބެވި ނަޝީދަށް ތާއީދުކުރާ އެކްޓިވިސްޓުން މެދުވެރިކޮށް، މަގުމަތިން ބަރުލަމާނީ ކެމްޕޭން ފެއްޓެވި މަންޒަރެވެ. ރާއްޖޭގައި ބަރުލަމާނީ ނިޒާމެއް ގެނެސްދެއްވުމަށް ރައީސަށް ގޮވާލާ ޕެޓިޝަނެއް ހައްދަވާ، އެމްޑީޕީގެ ބައެއް އެކްޓިވިސްޓުން މެދުވެރިކޮށް، އާންމު ރައްޔިތުންގެ ސޮއި ޕެޓިޝަނަށް ހޯއްދަވަން ފެއްޓެވި މަންޒަރެވެ.

ޕެޓިޝަނަކީ ހުއްޖަތެއްތަ؟

ގިނަބަޔަކު ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި، ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަށް ތާއީދުކުރާ މީހުންގެ ސޮއި ހިމެނޭގޮތުން ޕެޓިޝަނެއް ތައްޔާރު ކުރުމުގެ މައިގަޑު އަމާޒަކީ ރާއްޖޭގައި މިހާރު އޮތް ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ކަމުގައިވާ ރިޔާސީ ނިޒާމް އުވާލާ، ބަރުލަމާނީ ނިޒާމު ގެނައުމުގައި ރައީސަށް ޕްރެޝަރ ކުރުވުމުވެ. ބަރުލަމާނީއަކަށް ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު އޮތް މިންވަރު ރައީސް ސާލިހަށް ދެއްކުމެވެ. ރައީސް ސާލިހާ ހަމައަށް ރައްޔިތުންގެ ބަސް އިއްވުމެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، ބަރުލަމާނީ ޕެޓިޝަންގައި ސޮއިކުރުމަށް ކުރެވެމުންދާ މަސައްކަތުގެ ތެރެއިން، ކުޑަމިނުން އެމްޑިޕީގެ ޕާލަމެންޓްރީ ގުރޫޕުގެ މެޖޯރިޓީވެސް ޕެޓިޝަނުގައި ސޮއި ކޮށްފައި ނުވާއިރު، އަދި ފާއިތުވެދިޔަ ތަނުގައި، ޕެޓިޝަންގައި ސޮއިކުރުމަށްޓަކާ މަގުމަތީގައި ބޭއްވިފައިވާ އިވެންޓްތަކުގައި މަދުބަޔަކު ބައިވެރިވެފައި ވީނަމަވެސް، ޕެޓިޝަނަށް ސޮއި ހޯދުމަށް މަސައްކަތް ކުރާ ފަރާތްތަކުން ބުނެފައިވަނީ މިހާތަނަށް އެޕެޓިޝަންގައި 50،000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ސޮއިކޮށްފައިވާ ކަމުގައެވެ.

ކޮންމެއަކަސް މި ޕެޓިޝަންގައި ސޮއިކޮށްފައިވާ މީހުންގެ އަދަދު 2 ހަފްތާއެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި 50،000 އަށް އަރައިގެން ދިޔަނަމަވެސް، ގާނޫނު އަސާސީން ކަޑަައަޅާ ދީފައިއޮތް ވެރި ކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލު ކޮށްލުމުގެ ފެށުމެއްގެ ގޮތުން، މިގޮތުން ތައްޔާރު ކުރެވޭ ޕެޓިޝަނެއް ވެގެންދަނީ ކިހާވަރެއްގެ ހުއްޖަތަކަށްތޯ މިއީ ގިނަ ބަޔަކު މިއަދު ކުރަމުންދާ ސުވާލެކެވެ.

އަދި ހަމައެފަދައިން، ނިޒާމު ބަދަލުކުރުމަށް ރައީސަށް ގޮވާލާ ޕެޓިޝަނެއް ރައީސް ނަޝީދު އިސްވެ ހުންނަވާ ތައްޔާރު ކުރައްވަމުން ގެންވާ ސަބަބުވެސް އަދި އިތުރަށް ސާފުވާންޖެހޭ ކަމުގައިވެސް ގިނަބަޔަކު ދެކެއެވެ. ސަބަބަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކަށް ބަދަލު ކޮށްލުމަކީ އެއްފަހަރުވެސް ރައީސް ސާލިހު މުތުލަގަށް ދެކޮޅު ހައްދަވާފައިވާ ކަމަކަށް ނުވާތީއެވެ.

މިމައްސަލާގައި، މިހާތަނަށް ރައީސް ސާލިހު ދެއްވާފައިވާ ޖަވާބަކީ، ނިޒާމު ބަދަލު ކުރެވޭނީ ރައްޔިތުންގެ ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓަކަށް ގޮސްގެން ކަމުގައެވެ. އަދި ވިދާޅުވެފައިވަނީ، ރައްޔިތުންގެ ވޯޓަކުން އެގޮތަށް ނިންމައިފިނަމަ އެކަން ކުރެވިދާނެ ކަމުގައެވެ.

ހަމަ އެއާއެކު ފާހަގަ ކޮށްލަންޖެހޭ އެނެއް ނުކުތާއަކީ، ނިޒާމު ބަދަލު ކުރުމަށްޓަކާ ރައްޔިތުންގެ ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓަކަށް ދާންޖެހޭނަމަ، އެ ނިންމުން ނިންމުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ބާރެއް އޮތީވެސް ހަމަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށްކަމެވެ. ގައުމުގެ ރައީސަށްވުރެވެސް ބޮޑު ދައުރެއް އެމަސައްކަތުގައި އޮތީ ރައްޔިޔުންގެ މަޖިލިހަށް ކަމެވެ. އެހެންކަމުން މިހާރުން މިހާރަށްވެސް ގާނޫނުތައް އިސްލާހުކުރަން ފަށަންވީއެވެ. އަދި ގާނޫނު އަސާސީއަށްވެސް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލެއް އޮތްނަމަ އެމަސައްކަތެއްވެސް ބާރު މިނުގައި ކުރިޔަށް ގެންދަވަންވެސް ވީއެވެ. ސަބަބަކީ މި ހުރިހާ ބާރަކާއި ޒިންމާއަކާ، މަސްއޫލިއްޔަތަކީ، ގާނޫނު އަސާސީންނާއި ހެދިފައިހުރި ގާނޫނުތަކުން، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހާއި މަތިކޮށްފައިވާ ޒިންމާތަކާއި މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ކަމުގައި ވާތީވެސްމެއެވެ.

އެހެންކަމުން، ރިޔާސީ ނިޒާމަކަށް ގޮވާލާ ރައީސް ސާލިހަށް ދެންނެވުމުގެ ގޮތުން، ޕެޓިޝަނެއްގައި ސޮއިކުރަމުންދާ ސަބަބު ނުވަތަ ބޭނުމަކީ ކޮބައިތޯ މިއީ ހަގީގަތުގައިވެސް ގިނަބައެއްގެ ހިތުގައި މިއަދު އުފެދިފައިވާ ސުވާލެކެވެ. ސަބަބަކީ، ޕެޓިޝަންއަކުން، މުޅި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އާބާދީ ރައީސް ސާލިހުގެ އަރިހުން އެކަމަށް އެދުނު ކަމުގައިވި ނަމަވެސް، ގާނޫނު އަސާސީން، ނިޒާމު ބަދަލު ކުރުމުގައި ރައީސް ސާލިަހަށްވެސް ދީފައިވަނީ އެންމެ ބާރަކަށް ވާތީއެވެ. އެއީ ހަމަ އާންމު ރައްޔިތުންގެ ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓަކަށް ގޮސްގެން، ރާއްޖޭގައި އޮންނަން ފެންނަ ނިޒާމެއް ކަޑައެޅުމެވެ.

އަދި އަމުދުން، ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލު ކުރާނަމަ ބަދަލުކުރަން އޮތް އުސޫލަކީ މިއީކަމުގައި ރައީސް ސާލިހު ވިދާޅުވެފައިވަނިކޮށް، ހަމަ އެއުސޫލުން ނިޒާމް ބަދަލު ކޮށްދޭން ރައީސަށް ސާލިހައަށް ޕެޓިޝަނަކުން ދެންނެވުމުގެ އިތުރުން، ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލުކުރަން ޖެހޭނަމަ އެމަސައްކަތުގައި އެންމެ މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރަންޖެހޭ ފަރާތްތަކަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސްކަމަށް ވެފައި، އަނެއްކޮޅުން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް ބައެއް މެމްބަރުން އިސްވެ ނުކުންނަވާ ނިޒާމު ބަދަލުކޮށްދޭން ރައީސް ސާލިަހަށް ޕެޓީޗަނަކުން ދެންނެވުމުން، އޭގައި އޮތް ހަމަޖެހޭ އުސޫލަކީ ކޮބައިތޯ މިއީވެސް ހަމަ ގިނަބައެއް ހިތްތަކުގައި މިއަދު އުފެދިފައިވާ ސުވާލެއްކަންވެސް ފާހަގަ ކޮށްލަން ޖެހެއެވެ.

ގާނޫނީ ހުއްޖަތު!

ރާއްޖޭގައި މިއަދު އޮތް ރިޔާސީ ނިޒާމް އުވާލާ، ވެރިކަމުގެ މުޅި އޮނިގަޑު ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކަށް ބަދަލު ކޮށްލުމަކީ އާދައިގެން ނިންމުމުމެއް ތޯއެވެ؟

ގަބޫލު ކުރަންޖެހޭ ހަގީގަތަކީ، ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލު ކުރުމުގެ ވާހައަކީ، މުޅި ދައުލަތް އެތުރިފައި އޮތް އޮތުމުގެ މައްޗަށް ދެކެވޭ ވާހަކައެއް ކަމެވެ. އެތަކެއް ގާނޫނުތަކަކަށް ބަދަލު ގެނައުމާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ދައުރާއި އެތުރިފައިވާ ގޮތާއި، އެމަޖިލީހަށް ދައުލަތުގެ އެތަކެއް މުވައްސަސާއަކުން ޖަވާބުދާރީ ވާންޖެހޭ ޖެހުމާއި، އަދި މީގެއިތުރުންވެސް، މިވާހަކައަކީ، މުޅި ދައުލަތް އެފުށްމިފުށަށް ޖެހުމުގެ ވާހަކައެކެވެ.

އަދި ހަމަ އެއާއެކު، މިހާރު އަމަލު ކުރެވެމުންދާ ރިޔާސީ ނިޒާމު އުވާލާ، ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކަށް ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލު ކޮށްލުމުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތަކީ، މީގެ 14 އަހަރުކުރިން ރައްޔިތުން ނިކުމެ ލީ އާންމު ވޯޓުން ރައްޔިތުން ނިންމާފައިވާ ނިންމުން ބާތިލްކޮށް، ވެރިކަމުގެ ނިޒާމު ބަދަލު ކުރަންޖެހޭފަދަ މަޖުބޫރީ ހާލަތެއް ގައުމުގައި ނެތި، ވަކިބަޔަކު ބޭނުންވެގެން ފެށި ފެށުމެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެގެން އަންނަ މަސައްކަތަކަށްވާއިރު، އަމުދުން މިގޮތުން އެކުލަވާލެވޭ ޕެޓިޝަންއަކީ، ރައްޔިތުންގެ ނިންމުން ބާތިލް ކޮށްލާ، ވެރިކަމުގެ އާ ނިޒާމެއް ގެންނަން ޖެހިއްޖެކަމަށް ނިންމިދާނޭ ވަރުގެ ބުރަދަން ހުރި ހުއްޖަތެއް އޮތް މަސައްކަތެއްތޯ މިއީވެސް ހަގީގަތުގައިވެސް މިއަދު ޖަވާބު ހޯދަންޖެހޭ ވަރަށް މުހިންމު ސުވާލަކަށް މެނުވީ ވެގެނެއް ނުދެއެވެ.

ހަމަ މިބީދައިން، ޕާޓީތަކުގެ އެކްޓިވިސްޓުން މަގުމައްޗަށް ނިކުމެ، ކަމުގެ ސަޙަކަމަށްވެސް ބެލުމެއް ނެތި ހޯދާ ސޮއިތަކާއި، ސޮއި ހޯދާ ގޮތާއި، އަދި ސޮއިކޮށްފި ކަމަށް ބުނާ މީހުންގެ ސޮއިތަކަކީ ސައްޙަ ސޮއިތަކެއްތޯވެސް ބެލޭނެ އެއްވެސް ހަމައެއް އުސޫލެއްނެތި، އެތައްހާސް ބައެއްގެ ސޮއި ހޯދާއިގެން ރައީސަށް މިއުސޫލުން ހުށަހަޅާ ޕެޓިޝަނަކަށް ބަރޯސާކޮށް، ހަގީގަތުގައިވެސް އެއްވެސް މިންވަރަކަށް ގާނޫނީ ބުރަދަނެއް ހުރި ނިންމުމެއް ރައީސަށް ނިންމިދާނެތޯ މިއީވެސް އެތައްބައެއް ހިތްތަކުގައި ނުއުފެދި ނުދާނޭ ސުވާލެއްކަމީވެސް ކަށަވަރުވެ ޔަގީންވާކަމެކެވެ.

އެހެންކަމުން، ބަރުލަމާނީ ނިޒާމު ރާއްޖެއަށް ގެނައުމަށް ގޮވާލާ މިހާރު ތައްޔާރު ކުރަމުންދާ ޕެޓިޝަނަކީ ރާއްޖޭގެ މުޅި އާބާދީ އެޕެޓިޝަނުގައި ސޮއިކުރިއެއްކަމަކު، ޕެޓިޝަނުގައި އެއްވެސް ބުރަދަނެއް ނެތި ދިއުމަކީ ގާތުގައި އޮތް ކަމެއްކަމުގައި ގަބޫލުކުރަން ޖެހެއެވެ.

އެހެންނަމަވެސް،، މިޕެޓިޝަނަށް ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތެއް ލިބިދާނެ ހަނި މަގެއްގެ ވާހަކަ ގާނޫނީ ބައެއް ބޭފުޅުން ވިދާޅުވައެވެ.

އެއީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ޕެޓިޝަން ކޮމިޓީއަށް މި ޕެޓިޝަން ހުށަހެޅިގެން ދިއުމެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ބަޔަކު އަދި ޕެޓިޝަނެއްގައި ސޮއި އަޅާއިގެން ފޮނުވާހާ ޕެޓީޝަނަކީ ސައްޙަ ޕެޓިޝަނެއްގެ ގޮތުގައި އެކޮމިޓީއަށްވެސް ބަލައިގަންނަން ދަތިވެދާނެކަމަށްވެސް ދެކެން އެބަ ޖެހެއެވެ. ސަބަބަކީ، ޕެޓިޝަންގައި ސޮއިކޮށްފައި ތިބޭ ބައެއް މީހުން ފަހުން އެމީހެއްގެ ނުވަތަ ބަޔަކު އޭގެ ސައްޙަކަމާމެދު އިއުތުރާޒު ކޮށްފިނަމަ، ޕެޓިޝަން ކޮމިޓީގައިވެސް މި ޕެޓީޝަން ކުރިޔަށް "ކަޑާފާނެ" ކަމަށް ނުބެލެވެއެވެ.

އެހެންކަމުން، ބަރުމަލާނީ ޕެޓިޝަންގައި ސޮއިކުރާ މީހުންގެ އަދަދު އެތައް ގުނައަކުން މަތިވުމަކުން އަދި ހިތައް ލިބެން އޮތް ތަސައްލީއެއް އޮތްކަމަކަށް ނުބެލެވެއެވެ. ގަބޫކުރެވޭ ގޮތުގައި ރިޔާސީ ނިޒާމް އުވާލާ، ބަރުލަމާނީ ނިޒާމު ގެނައުމަށް މިނޫން ކޮންމެ އެހެން ބުއްދިއަކުން ވިސްނާން މަޖުބޫރެ ވެދިއުމަކީ ވަރަށް ގާތުގައި އޮތް ކަމެކެވެ.