الحمد لله، والصلاة والسلام على نبينا محمد وعلى آله وصحبه وسلم وبعد:
މަޙްރަމަކާއި އެކު ޒިނޭ ކުރުމަކީ އެހެންމީހަކާއި އެކު ޒިނޭ ކުރުމަށް ވުރެ ނުބައިކަން ބޮޑު ކަމެކެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން އިސްލާމްދީނުގައި ދެމެހެއްޓުމަށް އަންގަވާފަިއވާ ރަޙިމުގެ ގުޅުމަށް ވެސް ބުރޫތަކެއް އަރާ ކަމަކަށްވީތީއެވެ.
އެހެންކަމުން ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ބުރަވެލައްވަނީ މަޙްރަމަކާއި އެކު ޒިނޭކޮށްފި މީހެއްގެ އަދަބަކީ މެރުންކަމަށެވެ. އެއީ މުޙްޞަން (މީހަކާ އިނދެފައިވާ މީހެއް) ނުވަތަ ޣައިރު މުޙްޞަން (މީހަކާ ނުއިނދެ ހުރި މީހަކަށް) ވިޔަސްނަމައެވެ.
މިގޮތަށްވިދާޅުވާ ޢިލމުވެރިންގެ ތެރޭގައި އަލްއިމާމް އަޙްމަދު، އިސްޙާގް ބިން ރާހަވައިހި އަދި ޝެއިޚް ޢުޘައިމީން-ރަހިމަހުމުﷲ- ހިމެނިވަޑައި ގަންނަވައެވެ. އެބޭފުޅުންގެ ދަލީލަކީ ކީރިތި ރަސޫލާ-ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ- ގެ ޙަދީޘް ފުޅެވެ. "މަޙްރަމަކާއި އެކު ޒިނޭކޮށްފި މީހާ ގަތުލު ކުރާ ހުށިކަމެވެ". ނަމަވެސް ޝެއިޚް އަލްބާނީ-ރަޙިމަހުﷲ- މިޙަދީޘް ޟަޢީފް ކަމުގައި ވިދާޅުވެއެވެ.
އަލްބައްރާއު ބިން ޢާޒިބް-ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު- ގެ ކިބައިން ރިވާވެގެންވެއެވެ. "ތިމަން ކަލޭގެފާނުގެ ބޮޑު ބޭބޭފުޅު ދިދަ އެއް ހިއްޕަވައިގެން ވަޑައިގަންނަވަނިކޮށް ދެކެވަޑައިގެން ސުވާލު ކުރެއްވީމެވެ. ތިޔަ ދަނީ ކޮންތަނަކަށް ހެެއްޔެވެ؟ ވިދާޅުވިއެވެ. މީހަކު އޭނާގެ ބައްޕަ ކައިވެނި ކޮށްފައި ހުރިމީހަކާ ކައިވެނި ކުރުމުގެ ސަބަބުން އެމީހާ ގަތުލުކޮށް، އޭނާގެ މުދާ އަތުލުމަށް، ކީރިތި ރަސޫލާ-ޞައްލަﷲ ޢަލައިހިވަސައްލަމަ- ތިމަންނާ އަށް އަމުރު ކުރައްވައިފިއެވެ". މި ރިވާޔަތަކީ އަލްބާނީ-ރަޙިމަހުﷲ- އިރްވާއުލްޣަލީލް ގެ 2351 ގައި ޞައްޙަ ކުރައްވާފައިވާ ރިވާޔަތެކެވެ.
ޖުމްހޫރުން ދެކިލައްވާ ގޮތުގައި މަޙްރަމަކާއި އެކު ޒިނޭ ކުރުމަކީ އެހެންމީހަކާއި އެކު ޒިނޭ ކުރުމަށްވުރެ ނުބައިކަން ބޮޑު ކަމެއް ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް މިކަމުގެ އަދަބު ދެވޭނީ އެހެންވެސް މީހުންނަށް އަދަބު ދެވޭ ގޮތަށް ކަމެވެ. އެހެނީ، މުޙްޞަނަކު ނަމަ ރަޖަމް ކުރާނީއެވެ. ޣައިރު މުޙްޞަން އެއް ނަމަ ސަތޭކަ އެތިފަހަރުން ހައްދުޖަހައި އެއް އަހަރަށް އަރުވާލާނީއެވެ.
ކޮންމެއަކަސް މީހަކާ ނީދެ ހުރި އަންހެނަކާއި ޒިނޭ ކުރުމަށްވުރެ މީހަކާ އިނދެގެން އުޅޭ އަންހެނަކާއި ޒިނޭ ކުރުން މާ ހުތުރުކަން ބޮޑެވެ. އެހެނީ، އެކަމުގެ ސަބަބުން ފިރިމީހާގެ ޙުރްމަތްކެނޑި، ތައްމަތި ފާސިދުވެ، އޭނާގެ ދަރިއެއް ނޫން ކުއްޖަކު ނިސްބަތްވާންޖެހި މިކަހަލަ އެތައް ކަމެއް ހިމެނިފައިވެއެވެ.
ހަމަ އެފަދައިން އަވަށްޓެރި އެއްގެ އަންބަކާ ޒިނޭކޮށްފިނަމަ އަވަށްޓެރި ކަމުގެ ގުޅުމަށްވެސް ބުރޫ އަރައެވެ. އެހެންކަމުން އަވަށްޓެރިޔާ އަށް އުނދަގޫކުރުމުގެ ނުބައިކަންވެސް އިތުރު ވެގެންދާނެއެވެ. އަވަށްޓެރިންނަށް ގޯނާ ކުރުމަކީ އެންމެ ނުބައިކަން ބޮޑު އެއްކަމެވެ. އަވަށްޓެރިޔާއަކީ ގާތްތިމާގެ މީހެއްނަމަ ރަޙިމްގެ ގުޅުން ކެނޑުމުގެ ނުބައިކަން އިތުރުވީއެވެ.
މިފަދަ ނުބަިއ ކަމަކަށް އަރައިގަނެވިފައިވާ މީހާ ތައުބާވުމަށް އަވަސް ވެގަންނަން ޖެހެއެވެ. ރަގަޅު ތައުބާ އަކުން ތައުބާ ވެއްޖެނަމަ އޭނާގެ ކުރީގެ ހުރިހާ ފާފަ އެއް ފުއްސަވާނެއެވެ. މާތް ﷲ ގެ ވަޙީ ބަސްފުޅުގެ މާނާގައިވެއެވެ. "ހަމަކަށަވަރުން މާތް ﷲ އެކަލާންގެ އަޅުންގެ ކިބައިން ތައުބާ ގަބޫލު ކުރައްވާކަމާއި، ސަދަގާތް ހިއްޕަވާކަމާއި، އަދި ހަމަކަށަވަރުން މާތް ﷲ އީ ތައުބާ ގަބޫލު ކުރައްވާ ރަޙްމަތްވަންތަ އިލާހުކަން އެބައިމީހުން ނުދަންނަނީ ހެއްޔެވެ؟" (ތައުބާ ސޫރަތުގެ 104 ވަނަ އާޔަތް).
އަދިވެސް ވަޙީ ކުރައްވައެވެ. "އަދި ހަމަ އެފަދައިން ތިމަން ﷲ އީ ތައުބާ ވެގެންތިބެ އީމާންވެ ރަނގަޅު ޢަމަލުތައްކޮށް އެއަށްފަހުން ތެދުމަގު ލިބިގެންފި މީހުންނަށް ފާފަފުއްސަވާ އިލާހެވެ". (ޠާހާ ސޫރަތުގެ 82 ވަނަ އާޔަތް).
އަލްފުރްގާން ސޫރަތުގެ 68 އިން 70 ވަނަ އާޔަތުގެ މާނައިގައިވެއެވެ. "އަދި އެބައިމީހުންނަކީ މާތް ﷲ އާއިއެކު އެހެން އިލާހަކަށް އަޅުކަންކޮށް ގޮވައި ނަހަދާ މީހުންނެވެ. އަދި، މާތް ﷲ ޙުރްމަތްތެރި ކުރައްވައިފައިވާ ފުރާނައެއް، ޙައްގުގޮތުގައި ނޫނީ ގަތުލު ނުކުރާ މީހުންނެވެ. އަދި ޒިނޭ ނުކުރާ މީހުންނެވެ. އެއިންކަމެއް ކޮށްފިމީހާ އެކަމުގެ ޢުގޫބާތާއި ބައްދަލު ކުރާނެއެވެ. އެމީހަކަށް ގިޔާމަތްދުވަހު ޢަޛާބު ދެގުނައަށް އިތުރުވެގެން ދާނެއެވެ. އަދި އިހާނެތިކަން ލިބި ނިކަމެތިވެގެންވާ ޙާލު އެ ޢަޛާބުގެ ތެރޭގައި އެމީހަކު ދެމި ހުންނާނެއެވެ. ތައުބާވެ، އީމާންވެ، ހެޔޮ ޢަަމަލަކުން ޢަމަލުކުޅަ މީހަކު މެނުވީއެވެ. ފަހެ، އެބައިމީހުންނާއި މެދު، މާތް ﷲ އެބައިމީހުންގެ ކުށްފާފަތައް ހެއުކަންތަކަށް ބަދަލު ކުރައްވާނެތެވެ. މާތް ﷲ އީ، ފާފަފުއްސަވާ ރަޙްމަތްވަންތަ ކަލާންގެެ ކަމުގައިވެއެވެ".
އިސްވެދިޔަ އާޔަތްތަކުގައި އިރްޝާދު ދެއްވާފައިވަނީ ތައުބާވާ މީހާ ހެޔޮ ޢަމަލު ގިނަކުރުމަށެވެ. އަދި ސީދާވެގެންވާ ތެދުމަގު އިޚްތިޔާރު ކުރުމަަށެވެ. ކަތިމަގުތަށް ދޫކޮށްލުމަށެވެ.
واللهأعلم
