2008 ވަނަ އަހަރު ދިވެހިން ބަލައިގަތް އާ ގާނޫނު އަސާސީން ގެނެސްދިން މަލްޓި ޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީއަށްފަހު ސިޔާސީ މަސްރަހުން ފެނިގެންދިޔަ އެންމެ ބޮޑު އެއް ހަގީގަތަކީ، އޭގެފަހުން ބޭއްވިގެންދިޔަ 3 ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައިވެސް ރައްޔިތުން ކޯލިޝަން ވެރިކަމަކަށް މެނުވީ ފުރުސަތު ދީފައި ނެތްކަމެވެ.

އޭގެ މާނައަކީ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ފުރަތަމަ ބުރުން، ފާއިތުވި އެއްވެސް ރިޔާސީ އިންތިޚާބެއް އެއްވެސް ރިޔާސީ ކެނޑިޑޭޓަކަށް ކާމިޔާބު ކުރެވިގެން ނުދިއުމެވެ. އެންމެ ފުތަމަ ރައީސް މައުމޫނުގެ ދިގު ވެރިކަން ނިމިދިޔަ 2008ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބެވެ. އެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައިވެސް އޭރު ރައީސް މައުމޫނަށް އޮތް ބޮޑު ތާއީދާއެކުވެސް ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ދެވަނަ ބުރުގައި، އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރި ހުރިހާ ފަރާތްތަކުން އެއްގަލަކަށް އެރުމުން، އެހާތަނާއި ހަމައަށް 30 އަހަރުދުވަހު ވެރިކަން ކުރަމުން ވަޑައިގެންނެވި ރައީސް މައުމޫން ރިޔާސީ އިންތިޚާބުން ބަލިވީއެވެ.

އެހެންނަމަވެސް 2008ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ކޯލިޝަންއަކާއެކީ ކާމިޔާބުކޮށް، އޭރު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވި ކުރީގެ ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދުގެ ރިޔާސީ ދައުރުގެ ކުޑަ ދުވަސް ކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ކޯލިޝަން ރޫޅާލައްވާ، މުޅި ސަރުކާރަކީ އެމްޑީޕީގެ އެކަނި ސަރުކާރަކަށް ހެއްދެވިއެވެ. އޭގެ ނަތީޖާއަކަށް ވެގެން ދިޔައީ، 3 އަހަރު ނުވަނީސް ގައުމުގެ ސިޔާސީ މަސްރަހު ހަލަބޮލިވެ، އޭރު އޮތް ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ވެއްޓިގެން ދިއުމެވެ.

އަދި އެއަށްފަހު ޖެހިގެންއައި 2013ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި އެމްޑީޕީ ވާދަކޮށްފައިވަނީ އެޕާޓީއަށް އެކަނި ވެރިކަން ހޯދުމަށެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާވެސް ނިކުތީ އެމްޑީޕީއާއި ދެކޮޅަށް ނުކުތް، ރައީސް ޔާމިންގެ ކޯލިޝަނަށް ކާމިޔާބު ލިބިގެންނެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، ނަޝީދުގެ ދައުރެކޭ އެއްފަދައިން، އެބީދައިން ނޫންނަމަވެސް، ރައީސް ޔާމިންގެ ރިޔާސީ ދައުރުވެސް ފެށުނުތަނާ ކަހަލަގޮތަކަށް އޭރު އޮތް ވަރުގަދަ ކޯލިޝަން ރޫޅި، ވެރިކަމަކީ ޕީޕީއެމްގެ އެކަނި ވެރިކަމަށް ވެގެން ދިޔައެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އޭރު ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހުގައި އޮތް، ޕީޕީއެމް ފިޔަވާ އެހެން ހުރިހާ ޕާޓީތަކެއް ރައީސް ޔާމިންގެ ސިޔަސީ ހަތުރުންނަށް ބަދަލުވެ، ރައީސް ޔާމިންގެ 5 އަހަރުގެ ދައުރު ވެގެން ދިޔައީ، ސިޔާސީ ގޮތުން ހަލަބޮލި އަދި ގޮންޖެހުން ބޮޑު ދައުރަކަށެވެ.

އެންމެ ފަހުން، 2018ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައިވެސް ތާރީޚު އިއާދަވެ، ރައްޔިތުން ރުހުން ދީފައިވަނީ ކޯލިޝަން ވެރިކަމަކަށެވެ. އޭރު ސަރުކާރުގައި ދައުލަތުގެ ހުރިހާ އާރަކާއި ބާރެއް އޮވެމެ، އިންތިޚާބުގައި ގިނިކަންޏާ ވާދަކޮށް، ޕީޕީއަށް ކުރިމަތިލާން ޖެހުނީ ނާކާމިޔާބީއާއެވެ.

އޭގެ 5 އަހަރު ފަހުން މިއަދު މިވަނީ އަނެއްކަވެސް އާ ރިޔާސީ އިންތިޚާބަކާއި ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައެވެ. އަދި މިވަގުތު ވެރިކަމުގައި އޮތް ކޯލިޝަންގެ ތެރެއިން ބައެއް ބޭފުޅުން 2023ގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި އެމްޑީޕީ ގިނިކަންޏާ ވާދަކުރުމަށް ވަކާލާތު ކުރައްވަމުން ގެންދަވާއިރު، ރައީސް ސާލިހު އެންމެ ފަހުން އެމަނިކްފާނު ބޭއްވި ޕްރެސް ކޮންފަރެންސްގައި ވިދާޅުވެފައިވަނީ، ވަކި ފަރުދަކަށް ގިނިކަންޏާ ނިކުންނަވާ ރައްޔިތުންގެ %50 ވޯޓު ލިބިދާނެކަމަށް އެމަނިކްފާނަށް ގަބޫލު ނުކުރެއްވޭ ކަމުގައެވެ.

ކޯލިޝަން ވެރިކަމެއް އެންމެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ދެމެހެއްޓެވި ހަމައެކަނި ރައީސަކަށް ރައީސް ސާލިހު!

އާ ގާނޫނު އަސާސީއަށްފަހު ފާއިތިވެދިޔަ ހުރިހާ ރިޔާސީ އިންތިޚާބެއްގައިވެސް ރައްޔިތުން ގިނަ ޕާޓީތައް އެކުލެވޭ ކޯލިޝަންއަކަށް މެނުވީ އެރައްޔިތުންގެ މައްޗަށް ބަސްބުނުމުގެ ޖާގަ ދީފައި ނުވިނަމަވެސް، ފެންނާން އޮތް ހަގީގަތަކީ އެ "މެންޑޭޓު"ގެ މަތީގައި ވެރިކަމުގެ ދައުރެއް ފުރިހަމަ ކުރެވުނު ވެރިޔަކުން ފެންނާން ނެތްކަމެވެ.

ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ފެށިގެން ކުރިޔަށް އައި އެންމެ 22 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ކޯލިޝަންގައި ރެނދުލާން ފެށިއެވެ. އެއަށްފަހު، ހުރިހާ ޕާޓީތަކެއް ކޯލިޝަނުން ބޭރުވެ، މުޅި ކެބިނެޓްވެސް އެމްޑީޕީގެ އެކަނި ކެބިނެޓަކަށް ބަދަލުކޮށް، ސަރުކާރުގެ ވަޒީފާތައް އެމްޑީޕީގެ އެކްޓިވިސްޓުންނަށް އެކަނި ދީ، ނަޝީދުގެ ވެރިކަން ފެށިގެން މަދު ދުވަސް ކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ކޯލިޝަން އެކީ އޭރުގެ ސަރުކާރުންވަނީ ރޫޅާލައްވާފައެވެ.

އެއަށްފަހު، އެބީދައިން ނޫންނަނަމަވެސް، ރައީސް ރައީސް ޔާމިންގެ ވެރިކަމުގައިވެސް ކުރިމަތިވެގެން ދިޔަ ހާލަތަކީ ހަމަ އެއް ހާލަތެއް ކަމުގައި ދެންނެވެން އެބަ އޮތެވެ. ވެރިކަމުގެ ދެވަނަ އަހަރުގައި ކޯލިޝަން ރޫޅެން ފެށީއެވެ. 2015ވަނަ އަހަރު މޭޑޭގައި ކުރެވިގެން ދިޔަ މޭޑޭ މުޒާހިރާ ވެގެން ދިޔައީ، އޭރުގެ އިދިކޮޅު ޕާޓީތަކުން ރައީސް ޔާމިންއައި ދެކޮޅަށް ނުކުމެ، ސަރުކާރާ އިދިކޮޅު ފަރާތްތައް ސާފުކޮށް ވަކިވެގެންދިޔަ ބޮޑު އެއްވުމުގެ ގޮތުގައެވެ.

އަދި އޭގެ އިތުރަށް، ރައީސް ޔާމިންގެ ވެރިކަމުގައި، އޭރުގެ ކޯލިޝަންގެ އިސް ތަނބެއްގެ ގޮތުގައި ހުންނެވި ރައީސް މައުމޫނާއި ރައީސް ޔާމިންއާއި ދެބޭފުޅުންގެ ޚިޔާލުތަފާތުވެ، ދެބޭފުޅުންގެ އަރާރުމާއި ކޯޅުނަމަށް ހައްލެއް ނުހޯދި، އެންމެ ފަހުން ރައީސް މައުމޫންވެސް ސަރުކާރާ ފެއަށްޖެހި، ދައުރުގެ ފުރަތަމަ 3 އަހަރުގެ ތެރޭގައި އޭރު އޮތް ކޯލިޝަން އެކީ ރޫޅިގެން ދިޔައެވެ.

އެހެންނަމަވެސް، ފާއިތުވެދިޔަ، ވެރިކަމުގެ 2 ދައުރާއި ޚިލާފަށް، ކުރިޔަށްދާ ރައީސް އިބުރާހިމް މުހައްމަދު ސާލިހުގެ ވެރިކަމުގެ ދައުރުގައި މިހާތަނަށް ފާހަގަވެގެން ގޮސްފައިވަނީ އެއްގޮތަކުން ނުވިއްޔާ އަނެއްގޮތަކުންވެސް ކޯލިޝަން ދަމަހައްޓަވަމުން ގެންދަވާ، ކޯލިޝަންގައި އުފެދެމުންދާ ބައިބައިވުންތައް ހައްލުކުރައްވާ، ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވި ކޯލިޝަން ޕާޓީތަކާއި އެކީ އެއް އޮޑިއެއްގައި ދައުރު ފުރިހަމަ ކުރެއްވުމާއި ދިމާލަށް ދަތުރު ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ މަންޒަރެވެ.

އަދި ވަކީން ޚާއްސަކޮށް، ރައީސް ސާލިހު ފާހަގަވެހެން ދަނީ، އަމިއްލަފުޅު ޕާޓީގެ ތެރެއިން، ކޯލިޝަން ރޫޅާލުމަށް ކުރަމުންދިޔަ ޑިމާންޑްތަކާއި، އޮތް ޕްރެޝަރަށް ދީލާނުލައްވާ، ކޯލީޝަން ވެރިކަން ދަމަހަމައްޓަވަމުން ގެންދަވާ ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައިވެސް މެއެވެ. އެންމެ ފަހުން ރައީސް އޮފީހުގައި ބޭއްވިގެންދިޔަ ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި ރައީސް ސާލިހުން ވިދާޅުވެފައިވަނީ، ގިނިކަންޏާ ނިކުމެވަޑައިގެން ރައްޔިތުންގެ %50 ވޯޓު ހޯއްދެވޭނެ އެއްޕާޓީއެއް އޮތް ކަމަށް އެމަނިކްފާނު ދެކެވަޑައިނުގަންނަވާނޭ ކަމުގައެވެ.

2023އަށް ކުރެވޭ އުއްމީދު!

ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ މަސްރަހު އެމުނި އެތުރެމުންދާ ގޮތުގެ މައްޗަށް ބަލާއިރު، މިއަދުގެ ހާލަތަކީވެސް އެކަނި އެއް ޕާޓީއަކަށް ވެރިކަން ހޯދިދާނޭ ހާލަތެއްކަމުގައި ގިނަބަޔަކު ގަބޫލު ނުކުރެއެވެ. އޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެއްސަބަބަކީ ސިޔާސީ މަސްރަހުން ފެންނަމުންދާ ބޮޑެތި ބައިބައިވުންތަކާއި ކޯޅުންތަކެވެ.

ރައީސް ސާލިހުއާއި ނަޝީދުއާއި ދެބޭފުޅުންގެ މެދުގައި އޮތް ބޮޑެތި ޚިޔާލުތަފާތު ވުންތަކެވެ. ސަރުކާރު ޒިންމާދާރު ކުރުވުމުގެ ގޮތުންނަމަވެސް، އިދިކޮޅު ޕީޕީއެމްއަށް އެއްވެސް ޕާޓީއަކާއެކީ އެއްގަލަކަށް އެރިފައި ނުވާނުވުމެވެ. އަދި އޭގެ އިތުރުން، އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގައި އޮތް ބޮޑެތި ސިޔާސީ ކޯޅުންތަކާއެކު ގިނަކަންޏާ ނިކުމެ އެޕާޓީއަށްވެސް ރިޔާސީ އިންތިޚާބެއް ކާމިޔާބު ކުރުމާއި ހަމައަށް އާންމު ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު މިހާތަނަށް އައިއިރު އުފެއްދިފައި ނުވާނުވުމާއެކު، ޕީޕީއެމް ފިޔަވާ އިދިކޮޅު އެހެން އެއްވެސް ޕާޓީއަކަށް ރިޔާސީ އިންތިޚާބެއްގައި ގިނިކަންޏާ ވާދަކޮށްލެވޭ މިންވަރާއި ގާތަށްވެސް ރައްޔިތުންގެ ތާއީދާއި އަދި ސިޔާސީ ހަކަތަ އުފެއްދިފައި ނުވާނުވުމެވެ.

އެހެންކަމުން، އެންމެ ފަހުން ރައީސް ސާލިހު ބޭއްވެވި ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމުގައި އެކަނިކްފާނު ވިދާޅުވި ވާހަކަފުޅުތަކާއި، އަދި އެމަނިކްފާނު ޖައްސަވާފައިވާކަމަށް ބެލެވޭ ހިސާބުތަކަށް ބަލާއިރު، ރައީސް ސާލިހުގެ ހުރިހާވެސް އަމާޒެއްހުރީ މިހާރުވެސް އޮތް ކޯލިޝަންއާއެކީ އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރުންކަން އެއީ މިހާރު ކަށަވަރުވެ ޔަގީންވާން އޮތް ކަމެކެވެ. އަދި ވަކިވަކި ޕާޓީތަކުން ވެރިކަމުގެ އުއްމީދާއި، އަދި ހުވަފެންތައް އޭގެ އިންތިހާއަށް ދެކެމުން އައިނަމަވެސް، މިހުރިހާ ޕާޓީތަކަށްވެސް އެންމެފަހުން ކޯލިޝަންގެ އޮޑިއެއްގައި މެނުވީ ދަތުރު ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ތަނަވަސްނުވެ، އެންމެ ގާތްކަން ބޮޑީ 2023ގައިވެސް ހަމަ ތާރީޚު އިއާދަވެގެން ދިއުންކަމުގައި ގިނަބަޔަކަށް ދަނީ ދެކެމުންނެވެ.