ޗާގޯސްގެ މިލްކުވެރިކަމާމެދު ރާއްޖެއިން ދައުވާކުރަމުން ދަނިކޮށް އެ ރަށްތައް މޮރިޝަސްއާ ހަވާލުކުރަން އިނގިރޭސިވިލާތުން ނިންމި ނިންމުމާ ގުޅިގެން ބައިނަލްއަގުވާމީ މާހިރުންގެ ލަފާ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް އަދިވެސް ކުރަމުން އަންނަ ކަމުގައި ބަންޑާރަ ނައިބު އަހުމަދު އުޝާމް މިއަދު ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
ރައީސް އޮފީހުގައި ބޭއްވުނު ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމެއްގައި އުޝާމް ވިދާޅުވީ، މި މައްސަލައަކީ ބައިނަލްއަގުވާމީ މާހިރުންގެ ލަފާ ހޯދައިގެން ކުރިއަށް ގެންދަންޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށާއި، ކޮންމެ ކުރިއެރުމަކާ ގުޅިގެންވެސް ސްޓްރެޓަޖީތަކާއި ކުރިއަށްދާނެ ގޮތްތައް ބަދަލުކުރަންޖެހޭ ކަމަށެވެ.
އިނގިރޭސިވިލާތުން ޗާގޯސްގެ ރަށްތައް މޮރިޝަސްއަށް ދޭން އެއްބަސްވެފައިވަނީ ދެ ގައުމުން ކުރި މަޝްވަރާތަކަށްފަހުގައެވެ. މި އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން، ޑިއޭގޯ ގާސިއާ (ފޯޅަވަހީ)ގައި އެމެރިކާގެ އަސްކަރީ މަރުކަޒު ހިންގުމަށް ކުރިއަށް އޮތް 99 އަހަރަށް ފުރުސަތު ލިބޭނެއެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތުން 1814 ގައި މި ސަރަހައްދުގައި ބާރު ހިންގަން ފެށި އިރު، 1965 ގައި ޗާގޯސްގެ ރަށްތައް މޮރިޝަސްއިން ވަކިކުރިއެވެ. މޮރިޝަސް މިނިވަންވި ނަމަވެސް، ޗާގޯސްގެ ރަށްތައް ދޫކޮށްލަން އިނގިރޭސިން އިންކާރުކުރިއެވެ.
1970 ގެ ކުރީކޮޅު، ޑިއޭގޯ ގާސިއާގައި އަސްކަރީ މަރުކަޒު ހެދުމަށްޓަކައި، އެ ރަށްތަކުގައި ދިރިއުޅެމުންދިޔަ 1500 އެއްހާ މީހުން ގަދަކަމުން ނަގައި މޮރިޝަސްއާއި ސީޝެލްސްއަށް ބަދަލުކުރެވުނެވެ. މީގެ ފަހުން، ބައިނަލްއަގުވާމީ ކޯޓުތަކުގައި މޮރިޝަސްއަށް ކާމިޔާބީތަކެއް ލިބުނެވެ. 2019 ގައި އިންޓަނޭޝަނަލް ކޯޓް އޮފް ޖަސްޓިސް (އައިސީޖޭ) އިން ނިންމީ ޗާގޯސްގެ މައްޗަށް އިނގިރޭސިވިލާތުން ބާރު ހިންގުމަކީ ގާނޫނާ ޚިލާފު ކަމެއް ކަމަށެވެ.
މޮރިޝަސްއިން ވަނީ ޗާގޯސްގެ ބާރު ހޯދުމަށާއި ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދާ ފުށުއަރާ ހިސާބުގެ އިން ވަކިކޮށްދިނުމަށް އެދި އައިސީޖޭއަށް މައްސަލައެއް ހުށަހަޅައިފައެވެ. މިދިޔަ އަހަރުގެ އޭޕްރީލް 28 ގައި އައިސީޖޭއިން ނިންމީ މޮރިޝަސްއިން ހުށަހެޅި ގޮތަށް ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ވަކިކުރުމަށެވެ. މޮރިޝަސްއިން ހުށަހެޅީ ފުށުއަރާ 95،600 އަކަ ކިލޯމީޓަރު ދެ ބަޔަށް ބަހާލުމަށެވެ.
އެހެންނަމަވެސް، ރާއްޖެއިން ބުނަމުންދިޔައީ މޮރިޝަސްއިން ހުށަހަޅާފައިވާ ގޮތަށް ސަރަހައްދު ބަހާލައިފިނަމަ، މޮރިޝަސްއަށް ނުހައްގުން 4،690 އަކަ ކިލޯމީޓަރުގެ ސަރަހައްދެއް ލިބޭނެ ކަމަށެވެ.
